Voor een succesvolle transitie naar de nieuwe economie moeten de economische en duurzame professional intensiever met elkaar samenwerken en van elkaar leren.
Sinds de uitbraak van het coronavirus en de eerste lockdown aan onze kant van de wereld, wordt er veel gediscussieerd over de economische schade van de pandemie. Bekende televisie-economen als Barbara Baarsma, Coen Teulings en Bas Jacobs noemde het ingrijpen van de regering in de NRC zelfs disproportioneel. De keuze om de kwetsbaren – potentieel wij allemaal – in de samenleving boven de economie te laten gaan, was onverantwoord. Afgezien van het feit dat de ziekenhuizen nu weer overvol liggen met coronapatiënten en dat de ‘gewone’ patiënten daar de dupe van zijn, is de gedachte dat er een keuze gemaakt moet worden tussen economie en maatschappelijke solidariteit wel erg oud economisch denken.
Dat we nu de andere keuzen kunnen maken, en de economie zelfs met huidig en toekomstig belastinggeld overeind kunnen houden, is vooruitgang. Weliswaar een kleine, want er zal een heleboel maatschappelijke en economische schade in de toekomst gerepareerd moeten worden. En we zullen een heleboel kinderen en jongeren die door het sluiten van scholen en online onderwijs van de afgelopen maanden de komende jaren extra onderwijs en begeleiding moeten geven. Het goede nieuws is dat we ons daar van bewust zijn en ons daar al op kunnen voorbereiden en plannen kunnen maken.
De vooruitgang is dat we ons door de pandemie veel beter bewust zijn van de verschillende waarden die er in een samenleving gecreëerd wordt. En dat het economisch systeem dat we hebben gecreëerd zo gericht is op efficiëntie, prijsconcurrentie, en de beschikbaarheid van goedkope grondstoffen en een leger van goedkope arbeidskrachten, ver weg en dicht bij huis niet houdbaar is.
Nieuwe economie
Al voor de pandemie werd er flink geschopt tegen het feit dat de natuur, mensen, familieleven, gezondheid opgeofferd moeten worden om de economie zogenaamd te laten groeien. Want de groei van het bbp is maar schijn. Er is maar een onderdeel dat groeit: de lineair gecreëerde toegevoegde waarde uitgedrukt in een munt. Wat het voor andere zaken die van waarde betekent, kunnen we wel zien maar hebben we nog geen eenduidige methode voor om dat uit te drukken.
Gelukkig doen op dit moment heel veel mensen overal ter wereld onderzoek naar hoe we wel al die andere waarden op een dusdanig manier kunnen laten zien dat we ze serieus gaan nemen. Wij (Marleen Janssen Groesbeek en Hanneke Oude Elberink-Schieving) doen dat via praktijkgericht onderzoek. Met bedrijven en andere organisaties en studenten van de financiële opleidingen Accountancy en Finance & Control van Avans Hogeschool werken we samen om die meervoudige waardencreatie zichtbaar te maken waardoor er op gestuurd kan worden.
Wij organiseren onderzoeksateliers over thema’s waar Duurzaamheid en Finance samen komen. Wat ons iedere keer opvalt is dat door het bij elkaar brengen van kennis, verschillende inzichten en ervaring een gemeenschappelijkheid ontstaat. Waar het eerst lijkt dat de disciplines weinig met elkaar gemeen hebben doordat ze een verschillende taal spreken, komt door samenwerking steeds meer een gemeenschappelijke taal tot stand.
Ogenschijnlijke tegenstellingen vallen steeds meer weg en er komt een dubbele loyaliteit daarvoor in de plaats. Enerzijds doordat de twee disciplines respect voor en begrip in elkaars expertise krijgen, waardoor ze weten wanneer ze elkaar nodig hebben en waar ze elkaar kunnen versterken. En anderzijds omdat ze binnen dezelfde organisatie/keten werken en dezelfde duurzame ambities nastreven. Wat wij dan ook telkens zien is dat een structurele samenwerking tussen de afdelingen Sustainability en Finance zorgt voor de cruciale versnelling van het verduurzamingsproces!
Vanwege deze behoefte zijn wij de opleidingen gaan verbreden naar een groter publiek, ook buiten de hogeschool. Zo hebben wij het afgelopen jaar samen met andere professionals programma’s ontwikkeld waarbij (het bewerkstelligen van) de samenwerking tussen de afdelingen Sustainability en Finance centraal staat.
Zo organiseren wij op 13 april aanstaande samen met Annick Schmeddes en Paul van Ruiten voor het eerst de trainingsdag Sustainable Finance in One Day voor onze alumni. En vanaf begin maart gaat de Mastership Businesspartner Sustainability & Finance van Ferocia van start.
Schijnbare tegenstelling
Om de schijnbare tegenstelling tussen economische en duurzame (maatschappelijke) waarden te ontleden en te doorbreken, zullen wij wekelijks een blog publiceren waarin we jullie meenemen in onze (onder)zoektocht naar wat nu de overeenkomsten zijn tussen Duurzaamheid en Finance. Want in de praktijk zijn het nog steeds twee werelden waarbij verschillen en onbegrip voor elkaar de boventoon voeren.
Maar wat is nu de gemeenschappelijke deler? In dat spanningsveld zit juist de kracht van de combinatie en daarmee de innovatie. Wij gaan ons dus bewegen op de verbindingslijn tussen deze twee werelden, waarbij elke week een thema centraal staat en vanuit de twee disciplines zal worden belicht. Eerst los van elkaar en dan waar ze samenkomen. Daarin gaan we ook in gesprek met jonge professionals die zich hierin al bewegen. Want juist zij moeten gehoord worden, niet alleen omdat zij onze toekomst zijn maar ook onze frisse blik!
Volgende week gaan we in gesprek met Job Allemekinders en Ilonka Nennie, beiden werkzaam bij MVO Nederland. Wij gaan met hun in gesprek over het meten van impact en het berekenen van waarde van de dingen die we als waardeloos hebben bestempeld, zoals afval. Beiden belicht zowel vanuit de discipline Duurzaamheid als vanuit de discipline Finance om vervolgens te komen tot een gemeenschappelijke taal.
Marleen Janssen Groesbeek, Professor (lector) Sustainable Finance & Accounting @Centre of Expertise Sustainable Business, Avans University of Applied Sciences