De introductie van een nieuwe brandstof – of krachtbron – voor voertuigen is niet zo gemakkelijk als men op het eerste gezicht soms denkt. Automobielfabrikanten willen de nieuwe technologie nog niet op grote schaal op de markt brengen, omdat er geen tankvoorzieningen zijn en de consument wil ze daarom nog niet kopen. De energiebedrijven willen geen tankfaciliteiten ontwikkelen, omdat er te weinig auto’s met de technologie rondrijden, waardoor een tankstation niet rendabel is. Een klassiek kip-ei probleem: partijen wachten af wie wat doet. De introductie van waterstof in de automotive industrie is een mooi voorbeeld van zo’n kip-ei verhaal, maar er moet volgens mij in Nederland veel meer gebeuren dan alleen auto’s met brandstofcellen op de markt brengen en waterstoftankstations bouwen.
Waterstof wordt al tientallen jaren genoemd als duurzaam alternatief voor fossiele brandstoffen, maar de introductie in ons land verloopt allerminst voorspoedig. En dat terwijl zich toch allerlei bedrijven en organisaties op het onderwerp gestort hebben en de overheid diverse stimuleringsmaatregelen en subsidies in het leven heeft geroepen. Er zijn in het land inmiddels tientallen pilot- en demonstratieprojecten gestart. Een paar auto’s hier, een paar bussen daar en een tankstation in weer een andere regio. Helaas blijft het grote volume, dat het voor commerciële marktpartijen aantrekkelijk maakt, voorlopig nog uit.
Visie, samenwerking en regie
Wat in ons land, naar mijn mening, ontbreekt is visie, samenwerking en regie. Het waterstoflandschap is te versnipperd om te kunnen versnellen. Alleen als de hele keten samenwerkt, kunnen we dat kip-ei verhaal doorbreken en de gewenste transitie van fossiel naar zero-emissie energie versnellen. Maar wie moet daarin het voortouw nemen? Wie brengt de partijen bij elkaar? Wie creëert en stimuleert samenwerking en dus massa? Die rol is volgens mij weggelegd voor onze nationale overheid. Als centrale regisseur heeft zij invloed op de hele keten. Zij kan de clustering van de vele initiatieven met voertuigen én tankinfrastructuur tot stand brengen; de uitwisseling van informatie bevorderen en (lokale) besluitvorming bespoedigen. Zo zal het gebruik van waterstof sneller uitbreiden en wordt er een duidelijk signaal afgegeven, dat bedrijven over de drempel trekt. Onder het motto ‘massa maakt kassa’ komt de automotive industrie dan met voldoende voertuigen op de markt, bouwen energiebedrijven meer tankstations en schaffen fleetowners dergelijke voertuigen ook aan, vermoedelijk veelal voor heavy duty transport.
Betaalbaarheid
Nederlandse bedrijven zijn best bereid mee te werken aan verbetering van de duurzaamheid en dus hun imago, maar niet tot elke prijs. Als het gaat om de exploitatie van een wagenpark en de keuze van de brandstof, dan blijven de kosten toch een belangrijke afweging. Waterstofauto’s zijn nu nog vrij duur en de kostprijs van een kilo waterstof is hoog. Ook de exploitatie van een waterstoftankstation zal aanvankelijk lastig rendabel te maken zijn. Er zijn genoeg subsidies voor de bouw van waterstoftankstations, maar een bijdrage in de lopende kosten is in het begin zeker wenselijk. Hoe interessant de waterstofmarkt op termijn ook kan worden; om te kunnen blijven investeren moet de schoorsteen van bedrijven blijven roken!
Ambitie
Ook Total Nederland timmert aan de waterstofweg. In 2017 werd PitPoint overgenomen, één van de pioniers op het gebied van nieuwe laad- en tankinfrastructuur, om een prominente rol te kunnen spelen in de ontwikkeling van zero-emissie vervoer. Total Nederland exploiteert momenteel waterstoftankstations in Arnhem en Delfzijl, en is ook betrokken bij de ontwikkeling van een aantal nieuwe waterstoftankstations in andere Nederlandse steden. Zij maken, naar mijn mening, niet alleen het gebruik van waterstof voor een groeiend aantal auto’s, bussen en zelfs schepen mogelijk, maar daardoor krijgt ook het netwerk van waterstoftankstations in ons land steeds meer gestalte. Zo wordt het voor bedrijven steeds aantrekkelijker om aan te haken.
Marja Versleijen, Director Mobility & New Energies Total Nederland