Als je een reisorganisatie hebt en je specialiseert je in verre landen, dan heb je wat uit te leggen over duurzaamheid. Hoe kun je tienduizenden mensen in stinkvliegtuigen laden en zeggen dat je duurzaam bent? Dat is een lastig verhaal. Duurzaam ver vliegen is nog niet mogelijk.

Dus wat gingen we doen? We gingen volledig compenseren voor CO2, natuur herstelprojecten doen, investeren in elektrische vliegtuigen. Maar daarmee ben je nog niet écht duurzaam.

Toch was er ook iets anders aan de hand. Kleinschalige culturele reizen zorgen voor ontmoetingen tussen mensen, ze zorgen voor begrip en tolerantie, ze helpen met begrip en verbinding. Juist die sociale dimensie was altijd de forte van Riksja Travel. We werkten met community based hotels en gingen allerlei projecten doen om de mensen te helpen en armoede te bestrijden. Zo werken we ook op vrij grote schaal met microkredieten. We vonden dat daarmee de duurzaamheidsbalans naar de goede kant door veerde en dat het per saldo goed was voor de wereld om deze reizen te blijven doen.

Maar ook intern hebben we heel andere afslagen gekozen dan de meeste commerciële bedrijven. We wilden de mensen in het bedrijf positief aanraken. Ik ben er van overtuigd dat, als werkgever, interne duurzaamheid nog directer binnen je bereik is dan de impact op de wereld er omheen. En als je dat goed aanpakt kom je in een positieve spiraal terecht, die steeds krachtiger gaat worden. Welkom in de wereld van overvloed.

Hoe kwam het dat ik een heel andere route ging verkennen met Riksja Travel?

Op een goede dag besloot ik weg te gaan bij een grote corporate om een reisorganisatie te beginnen.

Het was een pittige dag. Mijn omgeving verklaarde me voor gek, mijn werkgever nam schoorvoetend mijn ontslag aan en mijn banksaldo ging voorlopig vooral naar beneden. Op die dag stroomde er geen vloed.

Ik ging het allemaal anders doen. Ik ging de mensen boven alles zetten in mijn nieuwe bedrijfje. Ik begon met geluksbeleid en waaierde uit naar empowerment, betekenis enzovoorts. Ik ben econoom, kende de onverbiddelijke schaarstewetten en wist dat dit lelijk geld ging kosten.

Maar niets was minder waar. Er gebeurde iets waar ik geen rekening mee had gehouden. Er was veel enthousiasme en commitment bij de medewerkers en dit werd gevoeld door de klanten. Ze kenden ons niet, internet was nieuw, onze website was gammel, maar ze boekten volop. Het bedrijf ging groeien als kool en er stroomde al snel meer dan voldoende middelen binnen. Wat was hier gebeurd? Het was overvloed in actie.

We gingen het mechanisme van overvloed steeds verder doorgronden.

Wat ligt er onder? Liefde, dat ligt er onder. Als je vanuit een liefdevolle intentie gaat geven dan verdwijnt die gift niet in een hol vat. Het komt vermeerderd bij je terug. Hoe meer je geeft, hoe meer je krijgt. Maar dat werkt alleen als de gift kloppend is.

Hoe zit dat?

Je kunt bewust kiezen om te geven of te nemen van je werknemers. Nemen hebben we eeuwen gedaan. We gingen pushen, manipuleren, calculeren, belonen, straffen, controleren. Dat kost veel effort en leverde minder op. Schaarste.

Geven is nieuw. Stel dat je een hogere productiviteit wilt. Dan kun je je afvragen wat je aan de mensen kunt geven om dat te bereiken. Betere werkomstandigheden, betere tools, meer aandacht, meer respect, meer verantwoordelijkheid. Net wat er kloppend is. Je krijgt dan niet alleen meer productiviteit, maar ook vertrouwen, motivatie, plezier, inspiratie. Overvloed.

Dus we gaan consequent kijken naar wat we kunnen geven. Maar dat is nog niet zo gemakkelijk als het lijkt.

Geven vraagt om een speciaal soort realisme

Je kunt niet eindeloos blijven geven zonder dit goed te borgen. Maar je wilt ook niet dat ieder plan wordt afgeblazen omdat de realisten onder ons zeggen dat het niet haalbaar is. Er is een speciaal constructief soort realisme nodig. Realisme dat mee veert met de idealistische ambitie als een trampoline.

Authenticiteit is een voorbeeld van realisme dat je kracht geeft (past het bij mij, bij ons, klopt het met onze klanten?).

Andere voorbeelden zijn het 80/20 vermijden van perfectionisme, verhouding blijven bewaken (schuurtje bij het huisje, kunnen we het ons permitteren, kunnen we het bolwerken?), mensen voorop blijven zetten (worden mensen er blij van, kunnen ze het aan, is het voedend en inspirerend?).

We zijn het geven en het borgen steeds verder gaan ontwikkelen. We vlogen soms flink uit de bocht. Zo gaven we te snel te veel verantwoordelijkheid door radicale zelfsturing in te voeren en we liepen veel schade op. Maar we vonden ook veel parels om te geven. Zoals een 4-daagse diepe sessie om je levensmissie en talenten te vinden, de Riksja Quest. Dat heeft hele generaties Riksja rijders een sprong vooruit doen maken.

Soms waren we het kwijt, we waren niet liefdevol meer en niet aan het geven. Dan dienden we diep te gronden om weer de route te kunnen herpakken. Overvloed, zo leerde ik, heeft een duidelijk kompas nodig, met stevige waarden en voldoende momenten van bewustzijn en reflectie. Overvloed vind je vaak op de minder voor de hand liggende route. Niet direct van A naar B, maar een weg via dromen, afslagen en inspiratiemomenten naar een nieuwe plek met een ander uitzicht.

Als het mechanisme eenmaal werkt dan heb je een magische toverstok in handen die je veel succes kan brengen op de breedst mogelijke manier. En dus ook op de meest duurzame manier.

De formule van overvloed leidt tot een ander, veel rijker palet. Voor Riksja Travel en haar dochters betekent het niet alleen dat we meer dan 100 miljoen omzet hebben en ruime winst. Het betekende dat mensen blij zijn, betrokken, geïnspireerd, vaak vervuld. Dat er gelachen wordt, dat er connectie wordt gevoeld met elkaar, dat…

dat er overvloed wordt gevoeld.

Marius Appelman, founder Riksja Travel

Lees meer over onze reis, onze fouten en onze lessen in “Riksja’s Journey”