Er wordt momenteel veel gespeculeerd over de effecten van de coronacrisis op het duurzaamheidsbeleid van de overheid en van de markt. Enerzijds levert onze nieuwe manier van werken op veel fronten duurzaamheidswinst, maar anderzijds bestaat er een risico dat de prioriteit van overheden en bedrijven de komende jaren minder op duurzaamheid gericht zou zijn. Het feit dat corona de wereld verandert en nieuwe mogelijkheden geeft voor duurzaamheid staat als een paal boven water.

Er liggen enorm veel kansen op het gebied van innovatie. Technologische ontwikkelingen worden versneld doorgevoerd en de retail ontwikkelt zich in een versneld tempo naar een verbeterde digitale aanwezigheid. Maar ook het consumentengedrag is in een korte tijd veranderd ̶ een gedragsverandering is normaal gesproken een proces van jaren. Gezien de verstoring die wordt veroorzaakt door corona, is de consument genoodzaakt zich aan te passen. De vraag is welke mogelijkheden dit levert voor duurzame e-commerce en hoe we corona kunnen inzetten om bepaalde processen te versnellen.

Gevolgen van de coronacrisis op logistiek

De e-commercesector doet het momenteel erg goed, misschien wel te goed. We overtreffen de eindejaarspieken en de sector doet zijn best om pakjes geleverd te krijgen. Dit heeft een aantal gevolgen voor de aflevering van pakketten:

Veel mensen zijn thuis, wat de efficiëntie vergroot. Bijna alle pakketjes worden in één keer afgeleverd. Dit zorgt voor een verlaging van de CO₂-uitstoot per pakketje. Daarnaast zorgen de rustige straten ervoor dat pakketten veilig en snel afgeleverd kunnen worden.
De gemiddelde levertijd van een pakket is iets verruimt. Nederlanders zijn best wel verwend als het gaat om pakketlevering. De Nederlandse consument verwacht dat het pakket op zijn minst de volgende dag afgeleverd wordt. Door de drukte als gevolg van het coronavirus lukt dit niet altijd. Maar wat blijkt uit onderzoek? Ruim 80% van de consumenten heeft begrip hiervoor (onderzoek in samenwerking met Ruigrok NetPanel). Het feit dat consumenten niet meer verwachten dat het pakketje de volgende dag geleverd wordt, geeft kansen om de levertijd naar de toekomst toe te verruimen en hiermee de logistiek nog efficiënter in te richten, wat direct een milieuvoordeel zal leiden. Hierdoor kunnen we in de toekomst veel meer pakketten uit woonwijken clusteren, waardoor er nog efficiënter gereden zal worden om pakketjes af te leveren.
Duurzame logistieke partijen krijgen meer ruimte. Door de enorme druk waar de bestaande vervoerders mee te maken hebben, komen er steeds meer pakjes terecht bij kleinere partijen die duurzaam leveren. Dit geeft deze partijen de kans om daadwerkelijk een aandeel te pakken in de markt.
Webwinkels zijn genoodzaakt verdere stappen te nemen naar efficiëntere verpakkingen. Momenteel zit er nog best wel wat lucht in de pakjes. Door de lucht eruit te halen, kunnen er meer pakjes per rolcontainer worden afgehaald en uiteindelijk busjes beter gevuld worden. Dit zorgt ervoor dat er in totaal minder ritten nodig zullen zijn.

Versnelling van circulariteit

Een andere ontwikkeling wat mogelijk versneld zal worden als gevolg van de coronacrisis is circulariteit. Circulariteit is niet meer weg te denken, alleen staan we nog aan het begin van deze nieuwe ontwikkeling.

Veel mensen werken thuis en besteden meer tijd aan opruimen en klusjes rond het huis. Oude producten worden van zolder gehaald en afgedankt of door de consument gerepareerd. Juist nu biedt dit kansen om de consument te stimuleren oude apparaten mee terug te geven aan de berzorger, zodat deze apparaten op de juiste wijze hergebruikt of gerecycled kunnen worden. Ook kan dit mogelijk een versnelling betekenen van reparatie en de levering van onderdelen.
De hoeveelheid consumentenafval neemt toe. Er komen regelmatig online berichten langs over de volle containers en het feit dat mensen hun karton niet meer kwijt kunnen. Daarnaast klagen gemeenten over de vele afvalbergen. Een versnelde introductie van de herbruikbare verpakkingen of verpakkingloze producten zou hiervoor een goede oplossing bieden.

En mogelijk zijn er nog meer kansen die de komende tijd de ruimte krijgen. Het is in ieder geval een bijzondere tijd, wat kenmerkend zal zijn voor een verandering in de wijze waarop wij/consumenten leven en werken.

Margreeth Pape, Programmamanager Duurzaamheid & Logistiek Thuiswinkel.org