Vandaag heeft de luchtvaartsector een actieplan voor verduurzaming van de luchtvaart aangeboden aan minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat (I&W). Voor het plan ‘Slim en Duurzaam’ hebben twintig transportorganisaties en kennisinstellingen de handen ineengeslagen om bestaande ontwikkelingen voor de verduurzaming van de luchtvaart te versnellen. Doel is om de CO2-uitstoot van de luchtvaart vanuit Nederland in 2030 met 35% te verminderen. Onderzoeksbureau CE Delft beoordeelt het plan als ambitieus en concreet en concludeert dat de geformuleerde doelen haalbaar zijn.

De luchtvaart is wereldwijd verantwoordelijk voor 2% van alle CO2-uitstoot. Het actieplan beoogt dat de Nederlandse luchtvaartsector de slimste én duurzaamste ter wereld wordt en bevat in totaal zeven thema’s. Het actieplan kan als input dienen voor de klimaattafel.

Vijf thema’s hebben betrekking op het verlagen van CO2-emissies van de internationale luchtvaart vanuit Nederland: maar liefst 35% minder uitstoot in 2030, dan dat er zonder dit actieplan zou zijn. Dit komt bovenop de substantiële CO2-vermindering die de luchtvaart levert via het Europese handelssysteem en het mondiaal VN-systeem voor emissiehandel (CORSIA) die invulling geven aan de doelstellingen van Parijs. Daarnaast zijn er nog twee thema’s die resulteren in verlaging van CO2-emissies, maar dan op de grond.

De zeven thema’s van ‘Slim en Duurzaam’

Het optimaliseren van vliegroutes en procedures

Zuinig omgaan met brandstof zorgt voor minder CO2-uitstoot. Hoe directer de vliegroute en hoe beter de landings- en startprocedure, des te minder het brandstofverbruik. De huidige routes, in zowel het Nederlands als het Europees luchtruim, zijn overbelast en niet altijd efficiënt, wat leidt tot overbodige CO2-uitstoot.

Het stimuleren van schonere vliegtuigen via luchthavengelden

Schiphol heeft het voornemen om de luchthavengelden (2019-2022) deels te differentiëren op basis van klimaatimpact. Maatschappijen betalen minder voor stillere en daarmee in de regel minder vervuilende vliegtuigen, terwijl de kosten voor lawaaiige en daarmee meer vervuilende vliegtuigen omhoog gaan.

De inzet van duurzame brandstof

Door de lange ontwikkeltijd en levensduur van nieuwe vliegtuigen blijft kerosine voorlopig dé brandstof om op te vliegen. Daarom is duurzame brandstof één van de meest effectieve manieren om op relatief korte termijn de CO2-uitstoot te verminderen. Duurzame kerosine gemaakt van grondstoffen die niet ten koste gaan van de voedselvoorziening van mens en dier en/of zorgt voor milieuschade, zoals dit bij ontbossing het geval is.

Radicale vlootvernieuwing

Grote stappen in het reduceren van onze klimaatimpact worden gezet bij de invoering van radicaal nieuwe vliegtuigconcepten en volledig elektrisch aangedreven vliegtuigen. De Nederlandse luchtvaartindustrie en kennisinstellingen spelen een belangrijke rol bij het ontwikkelen van nieuwe aerodynamische modellen, sterkere en lichtere materialen en elektrisch-hybride voortstuwing die na 2030 noodzakelijk zijn om de emissies van de luchtvaart verder te doen afnemen. In het komende decennium gaan luchtvaartmaatschappijen door met het vernieuwen van hun vloot en het daarmee verder verlagen van hun emissies.

Inzet internationale trein en andere duurzame vervoersmiddelen op korte afstanden

Nederland is gebaat bij een klantgericht, snel en duurzaam transportsysteem. De trein is op bepaalde routes, tot een afstand van 700 kilometer, een goed alternatief voor vliegreizen. Het succes van de Eurostar en Thalys bewijst dat dit mogelijk is en dat dit beter is voor het milieu. Om de trein echt aantrekkelijker te laten zijn, moeten er snellere treinen rijden, een betere aansluiting op Schiphol komen en het moet eenvoudiger worden om geïntegreerde AirRail tickets te kopen. Om Schiphol verder te ontwikkelen als multimodale hub is bovendien het bovengronds doortrekken van de Noord/Zuidlijn een interessante optie. Daardoor ontstaat er ruimte voor internationale treinen in de Schipholtunnel. Tevens zijn er andere duurzame alternatieven naast de trein die verder ontwikkeld kunnen worden voor routes met minder grote passagiersvolumes.

Emissieloze luchthavens

In 2030 zorgen we ervoor dat de terminals, kantoren en grondoperatie van alle luchthavens van Royal Schiphol Group klimaatneutraal zijn. Schiphol draait al volledig op door Nederlandse wind opgewekte elektriciteit en spant zich in voor het verhogen van de energie-efficiënte (bijvoorbeeld door het gebruik van ledverlichting), het uitfaseren van gas (onder meer door het gebruik van warmte-koudeopslag) en het beperken van het woon-werkverkeer. Daarnaast spelen de gebruikers van de luchthavens (onder andere luchtvaartmaatschappijen en afhandelaren) ook een belangrijke rol in het klimaatneutraal maken van de luchthaven door onder andere meer gebruik te maken van elektrisch materieel.

Een snelle en efficiënte reis van en naar het vliegveld

De reis van en naar het vliegveld is er een die tijd vergt, die soms onnodig ingewikkeld is, die zorgt voor filevorming en die bijdraagt aan CO2-emissies. Op dit moment kiezen reizigers voor de auto en het openbaar vervoer. Ook oplossingen zoals een elektrische leenauto en sneller openbaar vervoer van en naar de luchthavens zijn nodig. Daarnaast moeten passagiers gebruik kunnen maken van betrouwbare en efficiënte transfers en meer opties hebben om vracht en bagage van deur tot deur te krijgen. Ook in het luchtvrachtvervoer werken alle partijen nauw samen om via digitalisering, ketenafspraken en goede informatie-uitwisseling vrachtactiviteiten te optimaliseren. Hierdoor worden doorlooptijden en beladingsgraden verbeterd en CO2-emissies verlaagd.

Milieu-organisaties zijn niet onder de indruk

Greenpeace, Noord-Hollandse Milieufederatie en Natuur & Milieu zijn niet onder de indruk van het actieplan: “Er is in het actieplan van de luchtvaart geen sprake van absolute CO2-reductie, er wordt slechts een minder snel CO2-groeipad voorgesteld. Het resultaat hiervan: in 2030 is de CO2-uitstoot van de Nederlandse luchtvaart ongeveer net hoog als nu. Dat terwijl de uitstoot van alle sectoren in 2030 gehalveerd moet zijn om onze klimaatdoelen te halen. Het wordt daarom tijd dat de sector door de politiek gehouden wordt aan echte CO2-reductie, net als de rest van Nederland.”