Nu de code-Tabaksblat voor goed ondernemingsbestuur er ligt, vinden Groen links en de Partij van de Arbeid dat er een wettelijk verankerde code moet komen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen . Er is echter een belangrijk verschil. Ondernemingsbestuur gaat voornamelijk over de verhouding tussen management, commissarissen en aandeelhouders. De thematiek is daarmee in grote lijnen hetzelfde voor ondernemingen in verschillende sectoren. Maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat over de verhouding van onderneming en maatschappij. En kent een veel grotere diversiteit van verschijningsvormen omdat bedrijven en sectoren zeer wezenlijk van elkaar verschillen.
Het streven naar wettelijk vastgestelde minimumeisen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen is een onzalig streven omdat het deze diversiteit miskent. Het stimuleert een opstelling van het bedrijfsleven waarin vooral lijstjes worden afgevinkt om maar aan de normen te voldoen, of ze nu wel of niet relevant zijn. Echte maatschappelijke verantwoordelijkheid komt voort uit de waarden van een onderneming en minder uit maatschappelijke druk.
Bedrijven hebben hun eigen verhaal. Of ze hebben geen verhaal en daar mogen klanten, aandeelhouders en werknemers dan hun eigen consequenties aan verbinden.
In tegenstelling tot voorschrijvende wetgeving kan een ‘pas toe of leg uit’-clausule voor MVO wel kansen bieden. Daar hebben Groen Links en de Partij van de Arbeid een punt. Als zij dit willen beperken tot een abstractieniveau dat recht doet aan de diversiteit van ondernemingen. Dit stimuleert dan de transparantie en afrekenbaarheid zonder dat de overheid de afrekening zelf doet. Hetzelfde principe kan ook van toepassing worden op institutionele investeerders en pensioenfondsen met betrekking tot het al dan niet maatschappelijk verantwoord investeren. Dit is sinds 2000 al de praktijk in het Verenigd Koninkrijk.
De diversiteit van MVO leent zich echter niet voor Nederlandse wetgeving. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is te belangrijk om aan de overheid te worden overgelaten. Misschien daarom dat de politici ook niet vroegen om overheidsvertegenwoordigers in de door hen voorgestelde commissie.
René Kim, Triple Value Strategy Consulting, Den Haag