Lidl en Aldi scoren allebei beter en staan nu ruim bovenaan in de Nederlandse Oxfam Novib supermarktenranglijst. Jumbo en Albert Heijn scoren nog steeds ruim onvoldoende. PLUS blijft de grote achterloper. Dit blijkt uit de nieuwe supermarktenranglijst van Oxfam Novib die vandaag voor de vierde keer gepubliceerd wordt.
Op deze ranglijst worden de vijf grootste Nederlandse supermarkten, Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl en PLUS sinds 2018 jaarlijks beoordeeld op hun mensenrechtenbeleid en -praktijken voor arbeiders, kleinschalige boeren en vrouwen in hun toeleveringsketens in ontwikkelingslanden. De ranglijst is onderdeel van de internationale Oxfam Behind the Barcodes-campagne.
Charlotte Vollaard, expert mensenrechten en bedrijfsleven Oxfam Novib: “Voor het eerst sinds de lancering van de ranglijst in 2018, zien we dat enkele supermarkten voldoendes scoren. Het verschil met de eerste ranglijst is groot, toen scoorden alle Nederlandse supermarkten zeer slecht. Koplopers Lidl en Aldi moeten nu laten zien dat hun beleid en praktijken ook echt tot concrete verbetering leidt. Middenmoters Jumbo en Albert Heijn moeten veel meer tempo maken en achterloper PLUS moet echt aan de bak om in het spoor van de rest te blijven. Maar voor elke supermarkt geldt dat zij nog véél meer moeten en kunnen doen om uitbuiting van arbeiders, kleinschalige boeren en vrouwen tegen te gaan.”
De supermarkten publiceerden in de afgelopen maanden veel nieuw beleid, rapportages en mensenrechtenonderzoeken, zoals het gezamenlijke onderzoek van Nederlandse supermarkten naar arbeidsomstandigheden in de Italiaanse tomatenketen. Albert Heijn, Aldi, Jumbo en Lidl hebben alle vier toezeggingen gedaan om genderongelijkheid aan te pakken. Lidl is de enige Nederlandse supermarkt die een mensenrechtenonderzoek gericht op vrouwenrechten publiceerde. Aldi en Lidl zeggen beide toe om het aandeel van producten dat ze kopen van vrouwelijke producenten te verhogen. Jumbo en Lidl zijn de enige supermarkten wereldwijd die elk voor 3 hoge risico productcategorieën, waaronder bananen, de hele keten transparant hebben gemaakt. PLUS loopt steeds verder achter, een volwaardige mensenrechtenaanpak ontbreekt.
Internationaal is het Britse Tesco opnieuw de koploper op de Oxfam Behind the Barcodes ranglijst met een score van 61%, gevolgd door Lidl, Aldi Süd en Sainsbury’s. Albert Heijn, Jumbo en PLUS blijven ook op de internationale ranglijst in de achterhoede steken.
Charlotte Vollaard: “De grote verschillen tussen de koplopers en achterblijvers worden bepaald door de keuzes die supermarkten maken op het gebied van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat zie je terug in de grootte van de IMVO-teams bij de supermarkten. Aldi, Lidl en Tesco kiezen echt voor volwaardige teams met specialisten op bijvoorbeeld het gebied van vrouwenrechten en kleinschalige boeren. Bij de Nederlandse supermarktketens is er soms maar 1 persoon verantwoordelijk voor IMVO. En die moet naast mensenrechten ook dierenwelzijn, milieu, klimaat en plasticverbruik in de gaten houden.”
De resultaten laten ook zien dat IMVO-wetgeving bijdraagt aan betere scores. Zowel in het VK als in Duitsland is of komt er wetgeving rondom respectievelijk moderne slavernij en mensenrechten. Nederland moet daarom ook zo snel mogelijk ambitieuze IMVO-wetgeving invoeren en daarmee ook betere wetgeving in Europa ondersteunen.
Charlotte Vollaard: “Waar het ons uiteindelijk om gaat, is dat arbeiders, kleinschalige boeren en vrouwen die ons eten produceren, een leefbaar inkomen verdienen en niet meer worden uitgebuit. Nog geen enkele supermarkt kan dat laten zien, ondanks alle verbeteringen. Steeds meer supermarkten slaan de goede weg in, met een mensenrechtenaanpak die ze steeds verder uitwerken. Maar uiteindelijk moeten de supermarkten hun inkoopbeleid zo inrichten dat iedereen in hun ketens een goed bestaan kan hebben. Je kunt niet én altijd voor de laagste prijs onderhandelen én ook volledig duurzaam zijn.”
Bij de beoordeling van supermarkten kijkt Oxfam Novib naar het beleid op het niveau van het moederbedrijf van een supermarkt, met inachtneming van eventuele vooruitstrevende initiatieven van alle dochterondernemingen. De score van Albert Heijn is gebaseerd op het beleid van moederbedrijf Ahold Delhaize, en neemt het beleid van de dochteronderneming daarin mee. De score van PLUS is inclusief het beleid van inkooporganisatie Superunie.
