De landbouwsector in Nederland staat voor enorme uitdagingen de komende decennia, van klimaat tot stikstof en biodiversiteit. LTO Bedrijven zoekt financiers die boeren willen ondersteunen in het aanpakken van deze problemen en biedt daarvoor lokale CO2-uitstootcompensatie met véél aanvullende voordelen.

Er is in het nieuws geen ontkomen aan geweest de laatste weken. Limburg, België, Duitsland en zelfs China kampten met ongeziene regenval en overstromingen. Tegelijkertijd kreunden Italië, Griekenland, Turkije, Siberië, Canada en de westelijke VS onder extreme hitte, droogte en bosbranden. Het wordt jammerlijk duidelijk: we zijn wat klimaatverandering betreft in een nieuw normaal terechtgekomen. De urgentie van de omwenteling naar een klimaatpositieve samenleving, waarin we onze uitstoot drastisch reduceren en meer koolstof in de grond opslaan dan in de lucht pompen, wordt met de dag groter.

Dit thema leeft ook sterk bij onze aandeelhouders, de Nederlandse land- en tuinbouwers. Het huidige model van maximale landbouwproductie, waarin Nederland een mondiale koploper is, heeft zijn grenzen bereikt en de boer in een constant spanningsveld met natuur en maatschappij geplaatst. Zo neemt de landbouw nog steeds 14% van de Nederlandse broeikasgasemissies voor zijn rekening. Ondanks een daling van de uitstoot met 20% sinds 1990 is de trend lang niet toereikend om onze sector klimaatneutraal te krijgen tegen 2050.

De agrarische ondernemer heeft echter ook geweldige troeven in handen als beheerder van 54% van het Nederlandse landoppervlak. Zo heeft de landbouwsector het potentieel om door koolstofvastlegging in de bodem netto flink onder nul te gaan wat de broeikasgasuitstoot betreft.

Dit is de uitdaging waar we ons bij LTO Bedrijven over buigen in ons carbon farming-project: Hoe balanceren we de opgave van voedselvoorziening voor een groeiende bevolking met klimaatneutraliteit of -positiviteit en uiteraard het garanderen van een rechtvaardig inkomen voor de boer? Om nog maar niet te spreken van uitdagingen als het stikstofprobleem of verontrustend biodiversiteitsverlies in Nederland.

Regeneratieve landbouw: een veelbelovende andere aanpak

Zoals gewoonlijk blijft de boer niet bij de pakken neerzitten, maar komt die met oplossingen voordat de politiek of de maatschappij ze gaat opleggen. Zo zijn er pionierende akkerbouw- en veeteeltbedrijven waar de jongste generatie van gevestigde familiebedrijven uit zichzelf een andere koers aan het varen is en aantoont hoe je daar ook prima je boterham mee kunt verdienen.

Daarnaast zijn er steeds vaker nieuwe boeren van buiten de sector die de handschoen opnemen. Zo waren wij recent te gast bij Bodemzicht, een “proefboerderij” opgestart in 2019 door een koppel biologen met het doel om aan te tonen dat landbouw een sleutelrol kan spelen in het aanpakken van voorgenoemde uitdagingen, en dat op rendabele wijze.

Al deze ondernemers zijn beoefenaars van regeneratieve landbouw: een vorm van landbouw waarin bodembescherming centraal staat. Een rijker microleven en hoger koolstofgehalte in de bodem leiden namelijk tot betere waterberging en -zuivering, veel minder verlies van kostbare nutriënten, verhoogde weerbaarheid tegen extreme weersomstandigheden en plagen, en herstel van de natuurlijke soortenrijkheid. Hier vloeien voor de boeren op termijn lagere productiekosten aan kunstmest en bestrijdingsmiddelen, minder risico op gewasverlies, een hoger rendement per hectare, en een waaier alternatieve verdienmodellen uit voort.

Wij willen dat dit alles niet beperkt blijft tot een kleine niche van jonge “idealisten” waar de meerderheid van de Nederlandse land- en tuinboeren met argwaan tegenaan kijkt. Integendeel, wij geloven dat elke boer in Nederland, ongeacht zijn huidige situatie qua bodemtype, teelt of bedrijfsgrootte, hiermee aan de slag moet kunnen gaan. Essentiële voorwaarde hiervoor is uiteraard dat de kosten-batenanalyse op termijn positief uitvalt, iets wat de pioniers die wij gesproken hebben, ons alvast enthousiast bevestigen.

Klimaatboer zoekt geldschieter

Daar zijn echter ook uitdagingen aan verbonden. Zo verscheen onlangs in de Volkskrant een artikel dat boeren die willen verduurzamen, daar bij de traditionele geldschieter al te vaak geen lening voor krijgen, zelfs met onderbouwde financiële plannen. De investering leidt niet tot onmiddellijke productieverhoging, dus past niet binnen het stramien, zo luidt het verdict.

De klimaatboer heeft dus extra financiering nodig om op te starten. Net om die reden gaat LTO Bedrijven aan de slag met carbon credits. Dit zijn vergoedingen door uitstoters van broeikasgassen (bedrijven, overheden, burgers) aan hun lokale land- en tuinbouwer om een stuk van hun uitstoot te compenseren, én om bij te dragen aan verminderde stikstofuitstoot, meer biodiversiteit onder- en bovengronds, en meer weerbare bodems en gewassen.

Lars Hillewaere, Business Developer Carbon Farming bij LTO Bedrijven