“Traditioneel worden bonussen gekoppeld aan financiële prestaties. Dan kijk je naar het verleden. Maar als je de bonus bijvoorbeeld koppelt aan een CO2-reductie, laat je zien dat je je ook kunt redden in de koolstofarme economie waar we geheid op afstevenen. Ook klanttevredenheid als aspect van duurzaamheid kan zo’n doel zijn. Het zijn indicatoren voor toekomstig marktsucces en daar hebben beleggers iets aan.”
DHV, met 5000 medewerkers het grootste adviesbureau gespecialiseerd in duurzaamheid van Nederland, de Hay Group de internationale adviesgroep op het gebied van beloningen en de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) sloegen de handen ineen om een handleiding te maken. Van Tilburg: “Het is gebruikelijker om beloningen aan winst te koppelen. Die methode is beproefd. Voor duurzame indicatoren is nog geen standaard. Wij zeggen in de handreiking niet wat die indicatoren moeten zijn, dat moeten bedrijven zelf bedenken. Wij zeggen hoe ze de indicatoren kunnen vaststellen, en hoe ze die kunnen koppelen aan – een deel van – de beloning van topbestuurders.”
Bedrijven die nu al de hoogte van de bonussen koppelen aan duurzame doelen zijn TNT, de chemieconcerns Akzo Nobel en DSM, Shell en Wereldhave. Zij worden als voorbeelden genoemd in het rapport. Van Tilburg denkt dat er steeds meer een praktijk komt waarin duidelijk wordt wat harde duurzame criteria zijn.
“Shell wordt bekritiseerd door de wereld van de duurzame energie. Toch koppelt Shell wel de veiligheid van het personeel aan beloning.” Senior managers die weinig ongelukken melden op hun werkvloer, krijgen meer beloning.
“Of Shell helemaal passende indicatoren gebruikt, valt te bezien. Partcipatie in duurzame energie bevordering zou daar ook een logisch aspect bij kunnen zijn. Beursgenoteerde bedrijven staan bloot aan kritiek van aandeelhouders, de media, belangengroepen en samenleving. Die publieke druk zal ook invloed hebben op of de doelen passen bij het soort bedrijf.”
Chemiebedrijf Akzo Nobel is het verst, denkt Van Tilburg. Dat bedrijf stelt de doelen hoog: met minder dan drie jaar een hoge notering in de Sustainability Index van de Dow Jones, een internationale rangorde van duurzame beursgenoteerde bedrijven, neemt het bedrijf geen genoegen.
“Deze ontwikkeling past ook in de tijdsgeest. Bonussen op financiële doelen gebaseerd, stimuleerden vaak het nemen van risico’s. Duurzame doelen zijn veel meer gericht op het beheersen van risico’s en afstemming op de verwachtingen van de samenleving.”