Campagneleider Geert Ritsema van Milieudefensie was voor het rapport ‘Biokerosene: Take-off in the wrong direction’ op het Indonesische eiland Java om onderzoek te doen naar de praktijken van Waterland. ‘Ze beloofden onopgeleide, arme boeren met een klein stukje land gouden bergen als die zouden overstappen van voedselgewassen op het oneetbare jatropha. Boeren die niet overtuigd waren, riskeerden dat ze hun land kwijt raakten. Dat hebben ze meestal in bruikleen van de overheid. Uiteindelijk kregen ze een schijntje voor hun oogst, die bovendien in veel gevallen maar gedeeltelijk werd opgekocht. Ze waren al arm, maar zijn nu aan de bedelstaf met een voorraad planten waar ze helemaal niets mee kunnen. De risico’s worden volledig bij de boeren gelegd, de inkomsten zijn voor Waterland.’

Dat KLM afstand neemt van elke vorm van betrokkenheid bij de schadelijke praktijken van Waterland International, verheugt Milieudefensie. ‘Nu Lufthansa nog’, verzucht Ritsema. ‘Dat bedrijf heeft een half jaar lang gevlogen op Javaanse jatropha, maar weigert tot op heden iets te doen voor de boeren die in de ellende terecht zijn gekomen. Een ruimhartige compensatie zou op z’n plaats zijn.’ De Duitse maatschappij vloog in 2011 zes maanden op proef met een Airbus A321 tussen Frankfurt en Hamburg op een mengsel van normale en biokerosine. Daar waren tientallen tonnen jatropha voor nodig. Lufthansa spreekt zelfs in het jaarverslag 2011 dat vorige week verscheen nog van een ‘bijdrage aan duurzaamheid’.

Milieudefensie heeft afgelopen maand een Earth Alarm verspreid over de kwestie. 30.000 Mensen ontvingen per post en e-mail een oproep om een brief te schrijven aan Lufthansa met het verzoek definitief te stoppen met het vliegen op biokerosine en de gedupeerde boeren op Java te compenseren. De milieuorganisatie overweegt deze brieven persoonlijk te gaan overhandigen bij Lufthansa in Berlijn, als het bedrijf niet zelf op korte termijn tot actie over gaat.

Biokerosine is het nieuwe toverwoord in de luchtvaartsector. Maar brandstof gewonnen uit landbouwgewassen is geen goed alternatief voor reguliere kerosine. Als straks een groot deel van de vluchten op biokerosine zou gebeuren, dan zijn de gevolgen voor mensen in zuidelijke landen niet te overzien. Bovendien blijkt uit het recente rapport ‘Agrofuels in planes: Heating the climate at a higher level’ van Milieudefensie dat ‘groene’ kerosine niet bijdraagt aan de reductie van broeikasgassen en dus geen milieuwinst oplevert.