Nederlandse bedrijven in de voedingsmiddelensector kopen wereldwijd jaarlijks voor ruim dertig miljard euro agrarische grondstoffen in. Doordat deze producten in veel verschillende landen worden ingekocht, zal wereldwijde klimaatverandering ook bedrijven in de foodsector steeds meer raken. Als bedrijven hun inkoop van grondstoffen niet goed diversifiëren en afhankelijk zijn van landen die gevoelig zijn voor klimaatverandering, lopen ze het risico vaker blootgesteld te worden aan klimaat gerelateerde risico’s. Zo zullen de prijs, kwaliteit en beschikbaarheid van grondstoffen als gevolg van weersextremen steeds vaker fluctueren. Dat concludeert ABN AMRO in het rapport ‘Klimaatverandering toenemend risico voor voedingsmiddelensector’, waarin zij een aantal grondstoffen in kaart brengt voor de sector die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering. Ook het zogeheten ‘concentratierisico’ is onderdeel van deze analyse. Zo is een product dat uit slechts één of twee landen wordt ingekocht kwetsbaarder voor klimaatrisico’s dan een product dat uit veel verschillende landen wordt verkregen.
Prijzen, beschikbaarheid en kwaliteit van grondstoffen gaan vaker fluctueren
Zo’n 30 tot 40 procent van de agrarische grondstoffen die worden ingekocht, komt uit landen buiten de Europese Unie, zoals Brazilië voor granen en Ivoorkust voor cacao. Deze producten zijn niet alleen gevoelig voor klimaatverandering, maar soms is ook sprake van hoge handelsconcentraties. Dit geldt ook voor andere belangrijke ingrediënten voor de Nederlandse foodsector, zoals palmolie en kokosolie. In de laatste jaren zijn de prijzen van plantaardige oliën sterk gestegen, mede door mislukte oogsten in Canada en Indonesië en de oorlog in Oekraïne, waar het grootste deel van de zonnebloemolie vandaan komt. Nederland speelt daarnaast een cruciale rol in de overslag van koffie en cacao, waarvan de grondstoffen eveneens uit een beperkt aantal landen komen en waarbij de groeiomstandigheden steeds uitdagender worden. Uit consumentenonderzoek van ABN AMRO blijkt dat van de meest kwetsbare voedingsmiddelen Nederlanders vooral koffie onmisbaar zouden vinden in hun dagelijkse voeding.
Beheersing klimaatrisico’s steeds hoger op agenda foodbedrijven
Voor elk gewas en iedere grondstof zal de klimaatimpact verschillen. Door tijdig op klimaatrisico’s in te spelen, kunnen bedrijven zich hierop beter voorbereiden, benadrukt ABN AMRO. “Voor producenten wordt het een uitdaging snel in te spelen op de gevolgen van klimaatverandering. Het niet kunnen voldoen aan leveringscontracten van afnemers als supermarkten kan niet alleen leiden tot ontevreden consumenten, maar ook tot reputatieschade. Ook kunnen bedrijven door de onzekere beschikbaarheid, lagere kwaliteit of hogere prijs van grondstoffen genoodzaakt worden activiteiten af te schalen, met alle gevolgen van dien voor de omzet. De CSRD-wetgeving verplicht bedrijven klimaatrisico’s in duurzaamheidsrapportages inzichtelijk te maken”, zegt Nadia Menkveld, Sector Econoom Agrarisch en Food van ABN AMRO. “Om grip te krijgen op schommelingen in de aanvoer van grondstoffen kunnen bedrijven impactanalyses uitvoeren om vast te stellen welke grondstoffen kwetsbaar zijn. Ook hun organisatie en productie-omgeving moeten flexibel zijn om snel te kunnen omschakelen naar alternatieve ingrediënten. Een betere beheersing van risico’s en controle over de levering van grondstoffen in de toeleveringsketen kan óók concurrentievoordelen opleveren. Afnemers zoals supermarkten zullen voedingsmiddelenproducenten namelijk steeds vaker gaan beoordelen op leveringszekerheid, consistente kwaliteit en milieuprestaties.”
