Duurzaamheid en klimaatverandering zijn thema’s van deze tijd. Sturen op de risico’s die daarmee gepaard gaan, wordt voor bedrijven steeds belangrijker om toekomstbestendigheid te borgen. Denk aan extreem weer dat productie verstoort, veranderingen in wet- en regelgeving en veranderend bewustzijn en koopgedrag van consumenten: zaken die een financiële impact kunnen hebben op de onderneming. Waar risico’s zijn, zijn ook kansen; bijvoorbeeld rondom efficiëntie, positionering of het ophalen van kapitaal. Welke risico’s en kansen spelen er mogelijk voor uw onderneming? Waarom is het belangrijk die in kaart te krijgen? Hoe speel je er vervolgens op in en maak je je bedrijf toekomstbestendig?
Context duurzaamheidsrisico’s
Het jaarlijkse ‘Global Risks Report’ van het World Economic Forum (WEF), laat al een aantal jaar zien dat duurzaamheids-gerelateerde risico’s domineren zowel in de top 5 meest waarschijnlijke risico’s, als in de top 5 van meest impactvolle risico’s voor bedrijven.
De financiële sector roept daarom steeds nadrukkelijker op dat bedrijven hun duurzaamheidsrisico’s in kaart brengen, daarover gaan rapporteren, en daar meer op gaan sturen. Niet voor niets, want met de conclusies van het WEF-rapport op het netvlies verwacht de financiële sector dat de toename in omvang en impact van deze risico’s hand in hand gaan met hoger financiële kosten en schade voor bedrijven en de economie. Met investeringsrisico’ tot gevolg. Dit heeft geleid tot de oprichting van de Task Force for Climate-Related Disclosures (TCFD), een raamwerk met aanbevelingen om duurzaamheidsrisico’s op te nemen in management en rapportage.
Rapporteren over duurzaamheidsrisicico’s wordt verplicht
Momenteel zijn er nog niet veel bedrijven die structureel rapporteren over en sturen op duurzaamheidsrisico’s. Maar dat gaat veranderen. In de aankomende EU rapportage richtlijn voor grote ondernemingen, de CSRD, wordt het rapporteren over duurzaamheidsrisico’s daarom een verplicht onderdeel, naast de impact van de onderneming op mens en milieu. In de CSRD-richtlijn wordt voortgebouwd op het TCFD-framework. Naast dat risico’s in kaart krijgen organisaties zelf helpt om beter te sturen en kosten te voorkomen, komen er dus ook verplichtingen aan op dit vlak.
Risico’s op het gebied van duurzaamheid
Het is dus onmiskenbaar dat het sturen op duurzaamheidsrisico’s belangrijker is dan ooit voor bedrijven. Aan welke risico’s moet u dan denken? Duurzaamheidsrisico’s worden vaak uitgesplitst in twee categorieën: fysieke- en transitierisico’s.
Fysieke risico’s hebben te maken met veranderende weerpatronen. Bijvoorbeeld:
- Acute risico’s
Risico’s die incidenteel van aard en onvoorspelbaar zijn, zoals overstromingen en vaker voorkomende stormen en cyclonen. - Chronische risico’s
Dit zijn risico’s die samenhangen met veranderingen in klimaatpatronen, zoals hogere zeeniveaus, hittegolven en drogere seizoenen, die kunnen leiden tot bijvoorbeeld mislukte oogsten.
Transitierisico’s hebben breed te maken met de transitie naar een meer duurzame economie. Bijvoorbeeld:
- Beleid, wetgeving en jurisprudentie
Organisaties krijgen steeds te maken met beleid en wet- en regelgeving rondom klimaat. Dit leidt tot risico’s rondom niet voldoen aan compliancy-eisen en mogelijke boetes, maar denk ook aan CO2-heffingen en juridische risico’s zoals klimaatzaken. - Technologische risico’s
Technologische innovaties, gerelateerd aan de transitie naar een schonere economie, kunnen risico’s vormen voor bedrijfsvoering. Vooral als een organisatie in grote mate afhankelijk is van ‘oude’ vervuilende technologie of brandstof. - Marktrisico’s
Veranderende vraag en aanbod door bijvoorbeeld veranderend klantsentiment rondom duurzaamheid, maar ook beschikbaarheid van bepaalde grondstoffen en materialen. - Reputatierisico’s
Maatschappelijk bewustzijn rondom klimaatverandering, en de verantwoordelijkheid van organisaties in het beperken daarvan, groeit. Speelt een organisatie hier niet op in, dan loopt deze mogelijke reputatierisico’s.
Kansen op het gebied van duurzaamheid
Waar risico’s zijn, zijn ook kansen. Denk bijvoorbeeld aan efficiëntie en kostenbesparingen, positionering en reputatie verbeteren, het ontwikkelen van nieuwe business modellen en aanboren van nieuwe markten. Allemaal zaken die uiteindelijk bijdragen aan de toekomstbestendigheid van de organisatie.
Waar beginnen?
Het TCFD-framework, wereldwijd het meest gebruikte framework voor duurzaamheidsrisico’s, onderscheidt 4 pijlers waar risico’s in terugkomen: governance, strategie, risicomanagement, en indicatoren & targets.
Bron: TCFD recommendations report
Voor een initiële mapping van duurzaamheidsrisico’s voor uw bedrijf, zijn de volgende stappen relevant:
- Breng uw afhankelijkheden in kaart (bijvoorbeeld bepaalde grondstoffen, waterbron, mensen).
- Breng de mogelijke duurzaamheidsrisico’s (fysiek & transitie) die daarmee samenhangen in kaart.
- Bepaal mogelijke financiële implicaties gekoppeld aan materialisatie van die risico’s.
- Bepaal mitigatie acties en strategie om risico’s en kansen te managen.
Leestip
In dit artikel lichten we een tipje van de sluier op als het gaat om duurzaamheidsrisico’s. Maar er is nog zoveel meer over te vertellen. Meer verdieping op dit onderwerp vindt u in ons whitepaper ‘Hoe anticipeer ik op klimaatgerelateerde risico’s en kansen voor mijn organisatie?’.
Kirsten van Reisen, Social & Environmental Impact Consultant bij Grant Thornton Nederland