De afgelopen jaren klonk er één duidelijke oproep naar bedrijven in Europa: meet en reduceer je CO2-voetafdruk. Niet alleen uit klimaatoverwegingen, maar ook omdat het wettelijk moe(s)t. Onder de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) zou duurzaamheidsrapportage, inclusief rapportering over de CO2-voetafdruk, voor 50.000 Europese bedrijven verplicht worden vanaf 2025-2027. Recent veranderde het speelveld. De Europese Commissie heeft voorgesteld om de rapportageverplichting binnen de CSRD te beperken tot bedrijven met meer dan 1000 medewerkers. Deze zogenaamde ‘Omnibus’-maatregel impliceert dat meer dan 40.000 bedrijven niet langer onder CSRD vallen, namelijk bedrijven met 250 tot 1000 medewerkers. 

Op het eerste gezicht lijkt dit een verlichting voor veel bedrijven. De druk om CO2-data te verzamelen en te rapporteren lijkt af te nemen. Maar schijn bedriegt. De redenen om aan de slag te gaan met je CO2-voetafdruk verdwijnen niet – ze wordt net urgenter. Duurzaamheidsexperten staan nu voor de uitdaging om bedrijven opnieuw helder uit te leggen waarom meten en reduceren van de CO2-uitstoot essentieel blijft. In dit artikel formuleren we 2 duidelijke redenen en geven we advies om pragmatisch aan de slag te gaan.

Zonder inzicht in je uitstoot verlies je je concurrentiepositie

We bewegen, traag maar gestaag, richting een low carbon economy in Europa. Bedrijven en consumenten zetten steeds meer in op decarbonisatie, uit duurzame overwegingen of omdat CO2-arme technologie goedkoper wordt. In die wereld is CO2-uitstoot een kritische factor in een bedrijfsstrategie. Bedrijven die geen inzicht hebben in hun CO₂-uitstoot, lopen het risico om achter te blijven. Emissies binnen de eigen bedrijfsmuren of in de waardeketen zijn niet alleen een ecologische uitdaging, maar ook een financieel risico. In het beste geval zijn ze een toekomstige kostenpost – denk aan carbon pricing of emissierechten. In het slechtste geval worden ze een verboden door de wetgever. Hierdoor kunnen klanten afhaken, financiering kan opdrogen, of toegang tot markten kan belemmerd worden.

Laten we een voorbeeld beschouwen van een productiebedrijf dat plastic granulaten aankoopt, smelt en vormt tot plastic producten. De CO2-uitstoot van dit bedrijf zal enerzijds gedreven worden door het eigen elektriciteitsverbruik om de granulaten te smelten, en anderzijds door de ingebedde emissies van de granulaten. Beiden zijn tevens ook grote kostenposten voor het bedrijf. Indien het bedrijf niet aan de slag gaat met het verduurzamen van zijn elektriciteitsverbruik en de aangekochte ruwe materialen, zal de kost hiervan enkel stijgen over de komende 10 jaar. Hierdoor zal het de concurrentiestrijd verliezen van concurrenten die met groene elektriciteit en gerecycleerde granulaten werken.

Door je CO2-voetafdruk te meten, weet je waar je staat en kun je strategieën ontwikkelen om kosten te besparen, risico’s te beperken en innovatie te versnellen. Het biedt je de mogelijkheid om proactief te sturen in plaats van reactief te moeten reageren op veranderende markteisen. Je stakeholders gaan het toch vragen, dan ben je beter voorbereid. De wettelijke verplichting zal (naar alle waarschijnlijkheid) opgeschort worden voor middelgrote bedrijven, maar stakeholders blijven transparantie over de klimaatimpact van bedrijven vragen. Denk hierbij aan volgende drie stakeholders.

  1. Grote klanten of leveranciers. Alle bedrijven zijn deel van de waardeketen van andere bedrijven (zowel upstream als downstream). Bedrijven die wél onder de CSRD vallen, zullen informatie over hun scope 3-emissies nodig hebben – en dus aankloppen bij kleinere bedrijven voor data. Proactief kunnen antwoorden positioneert je als betrouwbare partner.
  2. Investeerders en financiers. Banken en investeerders integreren duurzaamheid in hun risicobeoordelingen. Hierbij is klimaatimpact een duidelijk te kwantificeren financieel risico. Ze willen weten hoe hun klanten en portfoliobedrijven presteren op het gebied van klimaat. Een heldere CO2-voetafdruk toont dat je dit serieus neemt.
  3. (Toekomstige) medewerkers. Voor jong talent is duurzaamheid geen nice-to-have, maar een vereiste. Steeds meer professionals willen werken voor organisaties die hun impact kennen én actie ondernemen. Transparantie over je emissies – en je ambities – helpt om talent aan te trekken en te behouden.

Kortom: wie denkt dat het meten van de CO2-uitstoot ‘voor later’ is, zal snel ingehaald worden door vragen van stakeholders.

Hoe begin je dan met het meten van je CO2-voetafdruk?

Gelukkig hoeft het meten van je CO₂-uitstoot geen onoverkomelijke opdracht te zijn als middelgroot bedrijf. Je kunt dit pragmatisch aanpakken en stapsgewijs groeien in maturiteit. Allereerst, begin gewoon. Je hoeft niet meteen een perfect gedetailleerde CO2-inventaris te hebben. Start met een eerste inschatting van je volledige uitstoot (nl. scope 1-2-3) op basis van bekende gegevens voor de voor jou relevant activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan energieverbruik, zakelijke reizen, transport en inkoop. Dit helpt om snel de grootste ‘hotspots’ te identificeren.

Nadien kan je de hotspots verder verfijnen. Gebruik de resultaten van je eerste analyse om prioriteiten te stellen. Welke processen of leveranciers dragen het meest bij aan je footprint? Waar liggen de kansen voor reductie of samenwerking? Dit geeft richting aan je duurzaamheidsstrategie.

Laat je in dit proces begeleiden door een duurzaamheidsexpert. Carbon accounting is een vak apart. Iemand met ervaring zal je kunnen adviseren over het niveau van detail dat nodig is, en wat de meest kostenefficiënte vervolgstappen er zijn.

Tot slot

De CSRD was voor veel bedrijven een reden om te starten met het meten van hun CO2-uitstoot. Maar nu dat deze wetgevende stok achter de deur wegvalt, is het belangrijker dat bedrijven zelf het nut en de noodzaak ervan inzien. Niet omdat het moet, maar omdat het loont. Bedrijven die hun CO2-voetafdruk meten en begrijpen, bouwen veerkracht op in een veranderende economie. Ze zijn aantrekkelijker voor klanten, investeerders en talent. En bovenal: ze nemen verantwoordelijkheid in de grootste transitie van onze tijd.

Kenneth Van den Bergh, CEO Carbon+Alt+Delete