Ondernemers met een schone dieselbestelauto (emissieklasse 6) behouden tot 1 januari 2029 toegang tot stadscentra met een zero-emissiezone. Deze maatregel biedt hen een jaar langer de tijd om over te stappen naar een elektrisch bedrijfsvoertuig. Daarnaast moet worden voorkomen dat ondernemers in de periode na invoering van een zero-emissiezone tegen een boete aanlopen. Het kabinet gaat daarom in gesprek met gemeenten over een boetevrije periode van één jaar. Na zes maanden wordt gezamenlijk geëvalueerd en bepaald of een heel jaar boetevrij daadwerkelijk noodzakelijk is.
Het kabinet komt hiermee tegemoet aan signalen dat niet alle ondernemers mee kunnen komen in de overstap naar een elektrisch bedrijfsvoertuig. De afgelopen periode heeft staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) constructieve gesprekken gevoerd met gemeenten om te komen tot een plan dat recht doet aan het proces van de afgelopen jaren en tegelijkertijd op voldoende politiek draagvlak kan rekenen. Uitgangspunt is dat ondernemers meer tijd krijgen om zich voor te bereiden op de komst van de zones en regelgeving verder wordt geharmoniseerd en gestandaardiseerd. Hiermee wordt voorkomen dat ondernemers tussen wal en schip terecht komen.
Uitvoering regeerakkoord
Naast een jaar uitstel voor schone dieselbusjes en een langere boetevrije periode, worden bestaande afspraken over onder meer ontheffingen aangescherpt en vastgelegd in een convenant. Ontheffingen voor bedrijfseconomische omstandigheden en netcongestie moeten landelijk gaan gelden. Tenslotte wordt de impact van zero-emissiezones nauwlettend bijgehouden en geëvalueerd. Het kabinet houdt daarbij alle mogelijkheden om bij te sturen open. De maatregelen zijn een reactie op de motie-Veltman, die eind oktober door de Tweede Kamer is aangenomen, en geven tevens invulling aan afspraken uit het regeerprogramma.
Juiste balans gevonden
De discussie rondom het invoeren van zero-emissiezones gaat niet om het doel van de zones zelf – niemand is tegen schone lucht – maar om de vraag of het voor ondernemers haalbaar is om op tijd de overstap te maken naar een elektrisch bedrijfsvoertuig. Het kabinet heeft als uitgangspunt dat ondernemers niet aan het onmogelijke worden gehouden en neemt daarom nu maatregelen om de overgang naar zero emissie zo soepel mogelijk te maken, regelgeving te standaardiseren en het aanvragen van ontheffingen te vereenvoudigen.
Staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu): “Ondernemers moeten de tijd en ruimte krijgen hun bedrijf te verduurzamen in een tempo dat bij hen past. Tegelijkertijd moeten we oog hebben voor bestaande afspraken. Gemeenten die ondanks alle bezwaren toch van start willen met een zero-emissiezone kunnen daar dus voor kiezen. Voor ondernemers met een schone dieselbus wordt de zero-emissiezone een jaar uitgesteld. Ook doen we er alles aan om te voorkomen dat ondernemers direct na invoering van een zero-emissiezones tegen een boete aanlopen. Zo vinden we de juiste balans tussen bestaande afspraken en de wens vanuit de Tweede Kamer. We gaan de impact van de zero-emissiezones monitoren en zullen indien nodig bijsturen. Hierbij houden we alle mogelijke maatregelen open.”
Gefaseerde invoering
Een zero-emissiezone is een gebied in een stad waarin bestel- en vrachtauto’s die schadelijke stoffen uitstoten geweerd worden. Het gaat hierbij om een gefaseerde invoering tot 2030, waarbij in eerste instantie alleen de meest vervuilende bestaande voertuigen worden geweerd. Nieuwe voertuigen moeten vanaf de invoering van een zero-emissiezone elektrisch zijn. Ondanks bezwaren van de Tweede Kamer en het kabinet geven 14 gemeenten aan dat zij toch al op 1 januari 2025 een zero-emissiezone willen instellen. In totaal hebben 29 gemeenten besloten om in de periode tot 2030 een zero-emissiezone in te voeren. Met de maatregelen die het kabinet nu voorstelt krijgen ondernemers meer duidelijkheid, meer zekerheid en meer tijd om zich voor te bereiden op de komst van de zero-emissiezones.
Reactie Natuur & Milieu
Natuur & Milieu betreurt het besluit van het kabinet om met verschillende maatregelen de invoer van zero emissiezones voor stadslogistiek te vertragen. ‘De maatregelen maken de zones de komende tijd minder effectief. Met dit besluit laat het kabinet burgers, de voorbereide ondernemer en het klimaat in de kou staan’ vindt Natuur & Milieu. ‘Door nu, anderhalve maand voor de geplande invoer met dit besluit te komen, wordt de grote schare aan ondernemers die investeringen hebben gedaan benadeeld en is de luchtkwaliteit en het klimaat opnieuw het kind van de rekening.’
De invoer van de zones is jarenlang zorgvuldig voorbereid met ondernemers en brancheorganisaties. Veertien grote gemeenten zouden per januari 2025 een uitstootvrije zone invoeren voor zakelijke bestelauto’s en vrachtwagens. Meer gemeenten zouden dit voorbeeld gaan volgen. ‘Staatsecretaris Jansen kiest nu voor symboolpolitiek en schijnoplossingen in plaats van maatregelen die ondernemers echt helpen hun vervoer toekomstbestendig te maken, zoals een financieringsgarantie vanuit de overheid of extra steun voor investering in een (licht) elektrisch voertuig’, zegt Nienke Onnen, mobiliteitsexpert bij Natuur & Milieu.