Veel ondernemers ervaren dagelijks dat de verduurzaming van ons landbouw- en voedselsysteem best weerbarstig is. Dat is zeker het geval voor ondernemer, ecoloog en boer Johannes Regelink. Zijn Burgerboerderij De Patrijs wil volledig ecologische en circulair zijn en dus onafhankelijk van het mondiale voedselsysteem. En dat kan volgens Regelink alleen maar door alle melk op zijn bedrijf te verwerken en de kaas vooraf te verkopen. 250 huishoudens zijn inmiddels kaasabonnee en helpen niet alleen het landschap, maar verzachten bovenal de transitiepijn, schrijft hij.

De positie waarin de Nederlandse land- en tuinbouw zich de afgelopen decennia heeft gemanoeuvreerd, is niet om over naar huis te schrijven. Krappe marges, intensief grondgebruik, landschapspijn, dierenwelzijn niet gewaarborgd en in- en outputs die de wereld overgaan. Weinig mensen, laat staan onze Aarde, worden er nog echt blij van.

Veel mensen daarentegen voelen wel dat het anders moet, ik ook. Maar in plaats van roepen vanaf de zijlijn, kun je er ook voor kiezen het spel zelf te beïnvloeden. Samen met mijn partner Joanne heb ik besloten dat te doen en wel door Burgerboerderij De Patrijs te starten. Dat is een verbindend gemengd boerenbedrijf gedragen en deels gefinancierd door een groep burgers die voedsel levert aan inmiddels zo’n 1000 huishoudens.

Bedrijf dat herstelt

Na een lange aanloop waaronder een geslaagde crowdfunding is de Burgerboerderij in december 2022 geland op een gangbaar melkveebedrijf in de Achterhoek. We zijn met ons team begonnen aan een reis om van dit gangbare bedrijf met zo’n 70 melkkoeien een gezond en bloeiend gemengd bedrijf te maken dat met de natuur mee werkt, de bodem en het landschap herstelt.

We zijn direct gestopt met kunstmest, chemie en het kopen van diervoer van ver weg. Nu eten de koeien voer van eigen land of uit de buurt en circulair krachtvoer dat samengesteld is uit reststromen uit de humane voedselketen.

En in de weides rond de boerderij groeien inmiddels behalve gras ook veel smakelijke kruiden. En om de bodem verder vooruit te helpen, worden de koeien een paar uur per dag op een beperkt stuk land geweid, om daarna door te schuiven naar een nieuwe lap grond met vers gras.

Een transitie zoals De Patrijs die voorstaat kost veel arbeid, tijd en dus geld. Daarom is het maar goed dat we van een deel van de melk op de boerderij zuivel en kaas maken die we via onze onbemande Verslokalen regionaal verkopen. Maar dat is niet genoeg. Een te groot deel van de melk verdwijnt nu nog via anonieme stromen richting de wereldmarkt om vervolgens in poedervorm Afrikaanse collega-boeren uit de markt te drukken. Ongewenst en pijnlijk, ook door de marktprijs die dit jaar een vrije val maakte.

Verzachter transitiepijn

Vanaf 1 januari gaan we het dan ook anders doen. We gaan van al onze melk zuivel en vooral kaas maken; 3000 kilo, elke maand. We verkopen deze kazen vooraf, 8 soorten in totaal. Zo hebben we snel weer de financiële middelen om investeringen te doen die de bodem vooruithelpt, evenals het landschap en de gemeenschap die ons omringt. Meer dan 250 huishoudens uit heel het land hebben al besloten Kaasabonnee te worden en zo onze transitiepijn te verzachten. Eind dit jaar hopen we uitverkocht te zijn. Help je mee? www.depatrijs.eco/kaas

Onlangs bezochten dierwetenschapper Imke de Boer, hoogleraar ecologie Louise Vet en duurzaam ondernemer Folkert van der Molen de boerderij om meer te leren over het verhaal van De Patrijs én om onze kaas te proeven. In dit filmpje vertellen ze waarom ze De Patrijs een waardevol initiatief vinden. Louise Vet tekende tijdens haar bezoek meteen voor een KaasAandeel. “Heerlijke kaas die een sleutelrol vervult in de transitie van dit mooie bedrijf; een vliegwiel voor een hersteld landschap voor plant, dier én mens.”