De vastgoedsector is een mooie samenwerking rijker. In februari kondigden de NRP (Nationaal Renovatie Platform)* partners Janssen de Jong Groep en New Horizon Urban Mining namelijk aan de handen ineen te slaan. De eerste ontmoetingen tussen beide partijen waren een jaar terug. Er was meteen sprake van een klik en gaandeweg werd snel duidelijk dat er wel eens iets heel moois uit de algemene verkenning voort zou kunnen komen. Met de strategische samenwerking willen de beide partijen een transitie naar een circulaire bouw- en vastgoedeconomie versnellen. NRP sprak met Erik Koremans (Directeur New Horizon Material Balance) en Louis Camps (Directeur Cluster Wonen bij Janssen de Jong Groep) over hun gezamenlijke ambities en hoe ze die gaan verwezenlijken.
Hoe hebben jullie paden elkaar gekruist?
Louis: “New Horizon valt op in hetgeen ze doen. Dat bleek wel uit het feit dat verschillende bedrijfsonderdelen van ons, onafhankelijk van elkaar , al gesprekken hadden gevoerd met New Horizon. Dat typeert ook wel de Janssen de Jong cultuur; dat we de aansluiting zoeken bij nieuwe partijen en ontwikkelingen in de markt. “
Erik: “Janssen de Jong Groep heeft 32 verschillende dochterondernemingen in Nederland, de Caribbean en Polen. Zij zijn actief in alle fasen van de vastgoedketen: nieuwbouw, onderhoud, restauratie & renovatie en herontwikkeling. Een schakel die nog miste was de grondstofwinning. Ze hadden nog geen circulaire sloper, maar wel een circulaire ambitie. En dat maakte dat we over en weer goede gesprekken hadden. We vulden elkaar in alles aan.”
Is er exclusiviteit tussen beide partijen?
Erik: “Ondanks de samenwerking met Janssen de Jong Groep blijft New Horizon er voor de hele markt, dat vind ik echt belangrijk om te benadrukken. Eigenlijk verandert er niets in de partnerships die wij hebben. Sterker nog, deze samenwerking leidt tot een versnelling. Omdat we met Janssen de Jong in staat zijn de leercurve steiler door te maken, wat echt nodig is om circulair werken sneller toepasbaar te krijgen.”
Louis: “Wat echt de essentie is, is dat we het met zijn allen, dus met de hele markt, willen gaan doen. Daarom is er ook geen exclusiviteit tussen ons. Janssen de Jong Groep is in staat om te investeren in New Horizon en daarmee te zorgen voor versnelling.”
Wat is jullie gezamenlijke ambitie?
Erik: “De ambitie van New Horizon blijft zoals die al was, namelijk: impact maken met een circulaire bouweconomie. Dat gaat verder dan omzet maken. Impact maken gaat echt over de aantoonbaarheid van het bouwen met een heel lage MPG. Dat is ook impact maken met een beter milieu en daarnaast ook met een inclusieve economie, waarbij bijvoorbeeld ook mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt ingezet kunnen worden. Met alles wat we doen zijn we daar op gericht. De samenwerking met Janssen de Jong Groep ondersteunt deze ambitie.”
Louis: “Janssen de Jong Groep heeft verschillende clusters en deze hebben gezamenlijk natuurlijk een ambitie. Die ambitie zit sterk in circulariteit maar ook in integraliteit. Elk cluster heeft daarop voortgeborduurd met een eigen strategisch plan. Binnen mijn cluster Wonen zijn daarin twee dingen heel belangrijk: circulariteit en betaalbaarheid. En die twee thema’s kruisen elkaar ergens onderweg. Waar de markt altijd denkt dat circulariteit kostenverhogend is, hebben wij de overtuiging dat als je naar de lange termijn gaat kijken, dit zeker niet het geval is.”
Zeg je daarmee dat circulair bouwen nu dan nog wel kostenverhogend is?
Erik: “Het is de kunst om de meerwaarde van ons product te verkopen. Uiteindelijk leveren wij een product dat voldoet aan dezelfde kwalificaties, garanties en certificaten. Een product dat volledig concurreert met lineair. De vervuiler zal ook steeds meer de CO2 belasting gaan betalen. Die prijsontwikkeling maakt een opwaartse curve , terwijl dat met circulaire bouwmaterialen absoluut niet het geval is. Die zijn misschien nu nog iets duurder, maar gelukkig is er steun vanuit de overheid in de vorm van onder andere subsidies om het gebruik ervan te stimuleren. In de nabije toekomst zal er een punt ontstaan waarop circulair goedkoper wordt dan lineair. In dat opzicht kun je ook stellen dat we er met New Horizon voor gaan zorgen dat we de bouwkosten onder controle houden.”
Waar staan we volgens jullie nu met circulariteit ten opzicht van een aantal jaren geleden?
Erik: “We zien de bewustwording toenemen over de noodzaak om de CO2 uitstoot te verminderen. Neem bijvoorbeeld de recente rechtszaak tegen Shell. Deze bewustwording gaat steeds meer een plek krijgen en daardoor groeien we ook heel hard. Om nog meer impact te kunnen maken, hadden we ook een investeerder nodig. In dat kader kwam Janssen de Jong Groep precies op tijd op ons pad en zijn we heel blij met de samenwerking. Zij maken dit namelijk mogelijk.”
Louis: “Janssen de Jong Groep wil samen met New Horizon impact maken. Wij geloven in circulariteit en in New Horizon. Enerzijds in het oogsten en anderzijds in de verkoop van circulaire bouwmaterialen. Er zijn in korte tijd al zoveel nieuwe samenwerkingen tussen New Horizon en andere partijen ontstaan, bijvoorbeeld met steenfabrikanten. En er zijn nog veel kansen voor circulaire bouwproducten.
Die ontwikkeling is snel gegaan. “Als je vijf jaar geleden op internet zocht op de term ‘Urban Mining’, dan kwam je uit op artikelen over het terugwinnen van zeldzame metalen uit afgedankte mobieltjes. Nu is het een vak, een industrie en een waardevolle bron voor bouwmaterialen met een lage CO2 footprint. Het is fantastisch om dit cruciale onderdeel in de transitie naar een circulaire economie samen met de markt verder vorm te geven. Het is fijn dat steeds meer collega’s in de bouwsector daarvan de noodzaak en de kans zien en meedoen.”
Welke weerstand is er vanuit de markt om circulair te werken?
Erik: “Circulair werken is niet met één druk op de knop te bewerkstelligen. Het is een veranderingsproces, één waar we nu middenin zitten. We zijn een nieuwe partij in de markt die steeds nieuwe circulaire producten op de markt brengt, zoals bijvoorbeeld de gipswanden. We investeren veel in kennisontwikkeling in de sector, om te zorgen dat onze acties snel navolging krijgen. “
Louis: “Circulair werken gaat ook over een andere mindset. Als jij aan iemand vraagt: wil je een refurbished iPhone of wil je een nieuwe? Dan zegt bijna iedereen: doe mij die nieuwe maar. Dat geldt voor bouwmaterialen ook wel een beetje. Wil ik een nieuwe houten balk of een donorbalk? Maar de schaarste en de beschikbaarheid gaan er wel voor zorgen dat je je steeds bewuster wordt van de mogelijkheid voor het maken van andere keuzes.”
Kunnen jullie voorbeelden noemen van nieuwe circulaire toepassingen?
Erik: “Een voorbeeld betreft citumen, circulaire bitumen. Deze circulaire dakbanen ontstaan door de inzet van een bitumenrecyclingmachine. Deze installatie werkt volgens het BiELSo-proces, wat staat voor: Bitumen Endless Life Solutions. Het resultaat is citumen, nieuwe hoogwaardige, gecertificeerde dakbedekking. In 62% van de markt wordt bitumen gebruikt als dakbedekking van platte daken. Een ander voorbeeld is bijvoorbeeld de circulaire gipswand die we samen met Knauff hebben ontwikkeld.”
Enerzijds hebben we het afgelopen jaar de tijd gehad om te leren hoe we zo zuiver mogelijk reststromen kunnen onttrekken aan de ontmantelingswerkzaamheden. Dat noemen we urban mining en dat is echt een vak apart. En als je die reststromen vervolgens hebt, moet je de aansluiting zoeken bij de markt. Met producenten en distributeurs om uiteindelijk de waarde die het heeft weer toe te voegen aan een volgend bouwproces en dan sluit je de cirkel. ”
Louis: “We zijn vanuit Circle of Concrete op zoek naar toepassers die laten zien dat er nu al veel mogelijk is. Zo werken we bijvoorbeeld al samen met Van Wijnen, Hillen & Roozen, Stebru, Hercuton, Heembouw, etc. Samen met die partijen zijn we de opschaling aan het vormgeven. We hebben de schaalgrootte van de markt nodig om de klimaatdoelen te halen.”
In hoeverre verandert circulariteit de samenwerking in de keten, bijvoorbeeld met architecten?
Louis: “Circulariteit is soms nog wel een containerbegrip. Maar als je circulariteit echt begrijpt, dan moet je aan de tekentafel beginnen. Je kunt niet één op één een traditioneel ontwerp ombouwen naar circulair. Met een houten gebouw bijvoorbeeld kun je heel circulair werken, maar dan moet je het ook echt als houten gebouw ontwerpen en er ook constructief de juiste dingen mee doen. Dat geldt ook als je circulaire bouwmaterialen gaat gebruiken.”
Erik: “Dit is een systeemverandering voor een architect. Uiteindelijk betekent het dat je aanbodgericht gaat ontwerpen. Om dat versneld opschaalbaar te krijgen, zijn we ook met een initiatief gestart: Het Circular Design Collective. Dit is een netwerkorganisatie volgens de principes van een ecosysteem, waarin de vakdiscipline circulair ontwerpen verder wordt geprofessionaliseerd en toegankelijk gemaakt wordt voor opdrachtgevers in bouw en vastgoed.
Het is onze ambitie dat minimaal 30% van alle gebouwen in Nederland worden ontworpen vanuit circulaire principes. Louis zegt ‘het begint aan de tekentafel’ en daar wil ik nog aan toevoegen: Het begint bij een ambitie en die moet je gewoon keihard uitspreken. Wij ontwerpen methodieken en modellen om aanbod gericht en modulair te ontwerpen.”
Waarom zijn jullie lid van NRP?
Louis: “NRP gaat over bestaand vastgoed. De behoefte aan circulair renoveren neemt steeds meer toe, ook vanuit woningcorporaties en institutionele beleggers. Dit sluit goed aan op onze ambities.”
Erik: “De reden waarom we lid zijn van NRP is omdat wij ons, met alles wij doen, richten op de bestaande bebouwde omgeving. Die is zo van enorme (toegevoegde) waarde. We willen ook in contact zijn met het netwerk dat zich daarmee bezighoudt: de vastgoedsector. Dat zijn met name de grootste opdrachtgevers voor nieuwbouw. En tegelijkertijd zijn dat ook de grootste opdrachtgevers voor sloop. Die twee werelden samenbrengen is ons doel.”
Auteur: Ilse Boer (NRP)
Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van NRP
*NRP is een onafhankelijk kennisplatform voor de volle breedte van de vastgoedsector. Het netwerk bestaat uit ruim 100 bedrijven en organisaties. Al onze partners committeren zich aan de belangrijkste opgave van nu: de vernieuwing van de bestaande gebouwde omgeving. Dit raakt direct aan actuele maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie, de vraag naar woonruimte en een circulaire economie.