Steeds meer organisaties maken beleid rondom ESG-onderwerpen (‘environmental, social & governance’). De Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties zijn daarvoor een bruikbaar hulpmiddel, want ze omvatten doelen om de belangrijkste ESG-problemen van deze tijd op te lossen. Wie ESG-ambities vertaalt in strategie, beleid en processen wil weten of dat ergens toe leidt. Hoe kunnen bedrijven de impact van activiteiten gericht op het behalen van de SDG’s inzichtelijk maken? Die vraag houdt ook PwC bezig, zowel voor de eigen organisatie als in de dienstverlening aan klanten. 

Transparant verantwoording afleggen

Renate de Lange is als bestuurslid van PwC verantwoordelijk voor duurzaamheid: ‘Door de duurzame businessmodellen die we ontwikkelen en de noodzaak om vertrouwen te creëren, is het voor ons ontzettend belangrijk onze maatschappelijke impact ook te meten. Het is een manier om transparant verantwoording af te leggen aan onze stakeholders. Het inzichtelijk maken van impact levert belangrijke stuurinformatie op om ons beleid aan te scherpen. Als we bij de impactmeting slecht scoren op een gekozen SDG bespreken we met elkaar welke interventies nodig zijn. Impact meten is simpelweg nodig om te zien of onze initiatieven tot het gewenste resultaat leiden. We willen onze verantwoordelijkheid nemen en onze positieve bijdrage aan de maatschappij verhogen, in lijn met onze strategie, The New Equation.’

Van input naar impact

Het ‘Theory of Change’-model beschrijft input en output als concrete middelen en resultaten. Deze zullen veelal goed te meten zijn. De outcome die erop volgt, beschrijft het directe effect van de resultaten en de impact gaat over de langetermijneffecten op de aarde, de samenleving en de mens. De effecten – outcome en impact – zijn doorgaans lastiger te meten, onder meer omdat ze niet alleen door de input en output beïnvloed worden, maar ook door andere factoren. Bovendien gaat het bij impact om langetermijneffecten, en is het dus nodig over een langere periode data te verzamelen.

Indicatoren voor SDG 6 – een voorbeeld

Stel dat een kledingproducent wil bijdragen aan SDG 6 – Schoon water en sanitatie – door een duurzame verftechniek voor garen te gebruiken. Met welke indicatoren kan hij dat meten? Voor de input gebruikt de kledingproducent het geldbedrag dat geïnvesteerd wordt in de duurzame verftechniek. Een indicator voor de output is het aantal kledingstukken met duurzaam geverfde garen. De outcome meet hij met een indicator die de hoeveelheid chemicaliën in het oppervlaktewater weergeeft. Indicatoren van de impact zijn bijvoorbeeld de soortenrijkdom in het oppervlaktewater en de levensverwachting van de bevolking die het drinkwater gebruikt dat aan dat oppervlaktewater onttrokken wordt. Hierop wil de kledingproducent uiteindelijk sturen.

Maak indicatoren onderling vergelijkbaar

Om eindeloze lijstjes van indicatoren met verschillende eenheden te voorkomen, zoals ‘gender pay gap’ in een percentage, CO2-uitstoot in kilogram en chemicaliën in microgram per liter, is het belangrijk indicatoren onderling vergelijkbaar te maken door ze te transformeren naar eenzelfde eenheid. Belangrijk voordeel daarvan is dat u indicatoren kunt optellen en keuzes kunt baseren op grote hoeveelheden informatie. ‘PwC bepaalt voor alle indicatoren van de eigen impactmeting met een referentiescenario of de impact positief of negatief is’, legt De Lange uit. ‘Voor elk van onze materiële SDG’s geven we vervolgens in een percentage weer hoeveel indicatoren een positieve of een negatieve impact hebben.’

Vier tips om impact te meten

1. Begin en bouw trackrecord en ervaring op

PwC hanteert inmiddels zo’n tachtig indicatoren om de impact op de SDG’s te meten. ‘Maar we zijn klein begonnen’, vertelt Jacques de Swart, die voor PwC en bij klanten werkt aan impactmeting. ‘Impact meten doe je door ermee te beginnen – alleen dan heb je op den duur de langetermijninformatie om impact helder te krijgen. Het is prima te beginnen met drie of vier indicatoren van output en outcome; bouw daarmee een trackrecord op. De indicatoren breid je langzamerhand uit, al naar gelang de beschikbaarheid van data en wetenschappelijke inzichten. Zo ga je steeds preciezer meten, wordt de impact bij benadering duidelijk en ga je ontwikkeling van acties gericht op het behalen van SDG’s zien.’

2. Onderbouw positieve en negatieve impact

De impact laat zien in welke mate de gemeten prestatie bijdraagt aan het behalen van de SDG’s. Hiervoor moeten we voor elke indicator bepalen en onderbouwen wanneer er sprake is van een positieve of negatieve bijdrage aan de SDG’s. Soms is dat heel duidelijk: we willen mannen en vrouwen gelijk betalen voor gelijksoortig werk. Maar soms is ook meer onderzoek nodig: 18.000 ton CO2, is dat veel of weinig in het licht van de klimaatdoelen van het Parijs-akkoord? En waar ligt de grens voor chemicaliën in het oppervlaktewater voor SDG 6? De Swart: ‘Dit vraagt per indicator een zoektocht naar welke data beschikbaar zijn en gesprekken met experts om gefundeerde waarden te bepalen.’

3. Verantwoord de berekeningen

Voor de eerdergenoemde CO2-uitstoot zijn uitgebreide rekenmethoden beschreven in het ‘Greenhouse Gas Protocol’, bijvoorbeeld hoeveel CO2 er gerekend moet worden voor een businessclassvlucht van Amsterdam naar New York. Maar voor veel andere indicatoren is er geen consensus over de berekening. De Swart: ‘Maak dus een eigen, gefundeerde keuze. Voor zowel de definitie van de indicatoren als de gebruikte gegevens is het belangrijk deze expliciet te verantwoorden, zodat stakeholders kunnen zien waarop het model gebaseerd is.’

4. Kies voor een bestaande methode

Zoals intussen duidelijk zal zijn: impact meten is nog volop in ontwikkeling. Zo is er nog geen harmonisatie van de gebruikte methodes. Kies bij voorkeur voor een bestaande methode. PwC gebruikt voor de eigen impactmeting de Responsible Business Simulator, die mede door De Swart werd ontwikkeld aan de Nyenrode Business Universiteit. ‘Wij helpen bedrijven met de Responsible Business Simulator, maar adviseren ook bij de implementatie van andere methodes.’ Om de impactmetingen van bedrijven onderling beter vergelijkbaar te maken, adviseerde PwC de overheid al over harmonisatie van methoden voor impactmeting.

Jacques de Swart, Partner Data Analytics PwC Nederland