Via pakketten worden jaarlijks 87 miljoen kilo aan verzendmaterialen aan de deur bezorgd. Via de gewone brievenbuspost komt er 11 miljoen kilo papier en plastic door de brievenbus. Tweederde van de consumenten vindt de hoeveelheid verzendmaterialen voor pakketten vervelend. Ongemerkt echter krijgen ze ook veel papier en plastic via de gewone brievenbuspost binnen. Jaarlijks krijgen consumenten zelfs bijna tweemaal meer plastic verzendhoezen als plastic verzendzakken rond pakketten toegezonden. Periodieke uitgaven, zoals tijdschriften of verenigingsbladen, zitten namelijk meestal in plastic verzendhoezen en reclamemateriaal regelmatig ook.

Nederlandse consumenten bestellen graag online, en sinds de corona-pandemie des te meer. Bijna al deze producten worden in extra verzendmaterialen verpakt, bijvoorbeeld om meerdere producten als één pakket te kunnen verzenden of/en als extra bescherming tijdens transport. Uit een recente beperkte steekproef van Mission Reuse, in samenwerking met Thuiswinkel.org en het KennisInstituut voor Duurzaam Verpakken (KIDV), blijkt 64% van de 255 ondervraagde consumenten ontevreden over de hoeveelheid met pakketten meegeleverde verzendmaterialen.

87 miljoen kilo aan kartonnen en plastic verzendmaterialen via pakketten

Al die verzendmaterialen zijn niet alleen een ergernis voor de consument. Ze belasten het milieu ook. Voor de productie ervan zijn grondstoffen nodig. Tijdens de productie komen milieubelastende stoffen vrij. Bovendien komen de meeste verzendmaterialen, doordat ze voor eenmalig gebruik zijn, bij het consumentenafval terecht.

Recycling Netwerk Benelux heeft nu berekend dat er jaarlijks zo’n 87 miljoen kilo aan verzendmaterialen via pakketten aan de deur worden bezorgd. Die 87 miljoen kilo verzendmaterialen voor pakketten bestaat uit zo’n

  • 84,1 miljoen kilo kartonnen verzenddozen,
  • 0,8 miljoen kilo plastic verzendzakken en
  • 2 miljoen vulmaterialen (0,5 miljoen kilo papier en 1,5 miljoen kilo plastic, waarvan 1,3 miljoen bubbeltjesplastic).

Het vulmateriaal zit hoofdzakelijk in (vormvaste) verzenddozen. Deze verzenddozen bevatten, naast het bestelde product en de vulmaterialen, ook vaak loze lucht, wat onnodig veel verpakkingsmateriaal en dus grondstoffen verbruik veroorzaakt. Plastic verzendzakken kunnen makkelijk worden omgevouwen, en zijn daardoor meestal voor 100% met product gevuld.

Ook 11 miljoen kilo papier en plastic verzendmaterialen via brieven en tijdschriften

De meeste mensen staan er echter niet bij stil dat ook via de gewone brievenbuspost veel papier en plastic bij hun binnenkomt, jaarlijks zo’n 11 miljoen kilo.

Hiervan bestaat:

  • 9,5 miljoen kilo uit papieren enveloppen voor brieven en andere informatie, en
  • 1,5 miljoen kilo uit plastic verzendhoezen voor periodieke uitgaven als tijdschriften en dergelijke.

De 1,5 miljoen kilo plastic verzendhoezen is evenveel als het plastic vulmateriaal in kartonnen verzenddozen voor pakketten, en het dubbele dus van de hoeveelheid plastic verzendzakken voor pakketten.

De hoeveelheid postbezorging neemt al jaren af, en de hoeveelheid pakketbezorging neemt al jaren toe. De aandacht voor pakketbezorging is dus terecht. De sluipstroom plastic in verzendhoezen voor periodieke uitgaven verdient echter ook aandacht. Deze plastic-stroom is niet alleen aanzienlijk, maar makkelijk te voorkomen via een ouderwetse papieren postwikkel (adresband) of adresstickers om de open zijkant van periodieken. Het zou goed zijn als de overheid hier op korte termijn met regelgeving komt, zoals een verbod op overbodige en onwenselijke verzendverpakkingen, waarvan plastic verzendhoezen voor periodieken een voorbeeld zijn.

Verzendmaterialen voor post en pakketten voor het eerst goed in kaart gebracht

Recycling Netwerk Benelux stelde de bovengenoemde hoeveelheden karton, papier en plastic voor verzendmaterialen vast door kwantitatieve informatie uit verschillende bronnen te combineren en aan te vullen met eigen metingen. Gebruikte bronnen zijn onder andere de Post- en Pakkettenmonitor 2020 van de Autoriteit Consument & Markt, de monitoringsrapportage van het brancheverduurzamingsplan en andere documenten van Thuiswinkel.org, de belangenvereniging van Nederlandse webwinkeliers.  De volledige berekeningen staan in Recycling Netwerk’s rapport ‘Hoeveelheid en milieudruk van verzendmaterialen voor post en pakketten voor consumenten (PDF)’.

Tot nog toe waren er voor de hoeveelheid karton, papier en plastic voor pakketten wel schattingen van Thuiswinkel.org. Een onderbouwing voor deze schattingen was niet publiekelijk beschikbaar. De hoeveelheden papier en plastic verzendmaterialen voor gewone brievenbuspost was nooit eerder in kaart gebracht, maar nu door Recycling Netwerk Benelux vastgesteld. Het rapport beschrijft alle berekeningen in meer detail. Overigens brengt het rapport alleen de verzendmaterialen van post en pakketten naar Nederlandse consumenten in kaart. Driekwart van alle post door de brievenbus is voor consumenten, en de rest is voor zakelijke ontvangers. Iets meer dan de helft van alle pakketten die Nederland binnenkomen of uitgaan zijn voor Nederlandse consumenten. Van pakketten gaat ook een flink deel naar zakelijke ontvangers of is voor het buitenland bestemd.

Herbruikbare verpakkingen 

Recycling Netwerk, Natuur en Milieu en Enviu hebben samen het programma Mission Reuse opgericht om hergebruik te promoten. Specifiek op de verduurzaming van pakketten werkt Mission Reuse samen met het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) en Thuiswinkel.org.

Consumenten zijn overwegend voorstander van herbruikbare verzendmaterialen voor pakketten. Uit de recente beperkte steekproef van Mission Reuse blijkt dat 96% van de ondervraagden graag willen kunnen kiezen voor herbruikbare verzendverpakking. 49% wil dat ook daadwerkelijk doen als ze iets meer moeten gaan betalen. In geval van statiegeld op de verzendmaterialen kiest zelfs 73% voor herbruikbaar. De survey is opgenomen in het rapport “Herbruikbare verzendverpakkingen in e-commerce”, dat ook een overzicht van de markt en de beschikbare innovaties geeft.

Thuiswinkel.org wil dit jaar 10% van de pakketten in herbruikbare verzenddozen of – zakken verzenden, volgens haar Brancheverduurzamingsplan voor de e-commerce sector. Kartonnen verzenddozen zijn immers gemiddeld voor slechts de helft gevuld. Ze bevatten gemiddeld 11,3 liter lucht bij een gemiddeld volume van 22 liter, volgens een recente tussentijdse monitoringsrapportage van Thuiswinkel.org.

Thuiswinkel.org wil de verzenddozen ook efficiënter gaan vouwen om zo de hoeveelheid loze lucht met 10% terug te brengen. Bij handmatig vouwen wordt geen materiaal bespaard, maar kunnen wel meer pakketten tegelijk worden vervoerd. Thuiswinkel zegt ook minder verzendmaterialen te willen gaan gebruiken, maar koppelt hier geen concrete kwantitatieve doelen aan.

Recycling Netwerk Benelux bracht de hoeveelheid verzendmaterialen in kaart in opdracht van Zero Waste Europe voor het ReuSe Vanguard Project (RSVP). Het RSVP-project streeft naar “Reusable solutions for packaging for beverages, take-away drinks and food as well as online delivery get to scale in Europe and become the new normal in the sectors selected”. In het project is de hoeveelheid wegwerp-verpakkingen van een groot aantal producten door Recycling Netwerk Benelux in kaart gebracht. Voor zeven producten wordt nu gekeken hoe op Europees niveau de transitie naar herbruikbare (of geen) verpakking tot stand te brengen.