In 2019 en 2020 verminderde de Nederlandse overheid de eigen uitstoot van broeikasgassen. Deze vermindering is vergelijkbaar met de uitstoot van zo’n 345.000 Nederlandse huishoudens. Die besparing komt door het maatschappelijk verantwoord inkoopbeleid (MVI) van alle overheden samen. Het gaat  dan bijvoorbeeld om de inkoop van energie, ICT-diensten of kantoorfaciliteiten. Het RIVM onderzoekt sinds 2015 elke 2 jaar het effect van MVI op milieu, klimaat en sociale ontwikkelingen.

Overheid wil zelf het goede voorbeeld geven

Nederland heeft als ambitie om in 2050 circulair te zijn en heeft klimaatdoelstellingen te behalen. De Nederlandse overheid (rijksoverheid, provincies en gemeenten) wil daarin het goede voorbeeld geven. Dat doet de overheid door bij de inkoop ook te letten op het milieu en op werkgelegenheid. Dit heet maatschappelijk verantwoord inkopen.

Uit berekeningen van het RIVM blijkt dat in 2019 en 2020 de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen door dit beleid is gedaald. Met minstens 6,8 Megaton CO2-equivalent aan broeikasgassen, 1433 kilo stikstofoxiden, en 91 kilo aan fijnstof.  Daarnaast is 292.000 kilo aan grondstoffen bespaard. Verder zijn jaarlijks 2.603 voltijds banen gecreëerd voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en stagiairs.

Besparing in het echt hoger

De Nederlandse overheid geeft elk jaar 85 miljard euro uit aan de inkoop van diensten, producten en werken. Het RIVM onderzocht in totaal 16 productgroepen waarbij MVI het meeste effect heeft. Het gaat dan bijvoorbeeld om ICT, energievoorziening of aanleg van wegen. Ook de inkoop van catering, schoonmaak, kantoormeubilair of transportdiensten is onderzocht. In 87% van de aanbestedingen was er aandacht voor MVI. Dat percentage is ongeveer even hoog als in de periode 2017 – 2018.

Het RIVM onderzoekt alleen de aanbestedingen waarvan het effect echt te berekenen is. De werkelijke besparing is daarom waarschijnlijk hoger. Ook is het effect van het minder of niet inkopen van goederen of diensten (bijvoorbeeld door oude materialen langer te gebruiken) niet in deze berekening meegenomen. Het is niet bekend hoeveel dit gebeurt en in hoeverre dit bijdraagt aan de vermindering van de verschillende milieueffecten. Dit is wel de meest duurzame optie.

MVI stimuleert duurzaamheid

Het RIVM volgt sinds 2015 elke twee jaar het effect van MVI op milieu en klimaat en sociale ontwikkelingen. De besparing in 2019 en 2020 is groter dan in de jaren daarvoor. Deze stijgende lijn maakt duidelijk dat Maatschappelijk Verantwoord Inkopen een geschikt instrument is waarmee de overheid duurzame inkoop kan stimuleren.