Bestuurders van grote Nederlandse bedrijven verwachten in toenemende mate dat kunstmatige intelligentie (ook wel Artificial Intelligence of AI) banen gaat vervangen. Waar vorig jaar nog slechts 6% dit voorzag, is dat nu 19%. Met name functies in de R&D, klantenservice en IT-afdelingen worden volgens hen getroffen. Ondanks deze zorgpunten zijn de topmanagers optimistischer over de vooruitzichten voor het eigen bedrijf voor 2025. Maar liefst 90% is (zeer) optimistisch, vergeleken met 85% vorig jaar. De klimaattransitie van het bedrijf heeft duidelijk invloed op de kapitaalmarkt- en bankfinanciering, omdat financiële instellingen aan toezichthouders moeten gaan rapporteren over de klimaattransitie van hun zakelijke klanten. Dit blijkt uit het jaarlijkse CEO-onderzoek van ING onder 263 bestuurders van grote Nederlandse (beursgenoteerde) bedrijven naar hun strategische prioriteiten.
De ondervraagde topbestuurders vinden de toenemende inzet van AI de grootste zorg, maar ze zien daarin tegelijk ook een kans voor versnelling van innovatie. Andere zorgen zijn oplopende kosten, mede door de impact van hoge energieprijzen, maar ook de ontwikkelingen op de financiële markten. De belangrijkste strategische korte- en lange termijn prioriteit is het inspelen op duurzaamheid en klimaat. 83% zegt te gaan versnellen op het gebied van duurzaamheid, waarbij het ontwikkelen van duurzame producten of diensten de belangrijkste manier is om dit te doen.
Mark Milders, Directeur Wholesale Banking bij ING Nederland: “Ondanks de toegenomen zorgen over AI, kijken Nederlandse topbestuurders met optimisme naar 2025. Dit komt onder meer door de positieve impact die men verwacht van de verkiezingswinst van Donald Trump en het optimisme over het kabinetsbeleid in Nederland. De lijst van prioriteiten is divers zo zien we, want waar het vasthouden van talent een grote prioriteit is, net als de klimaattransitie, is ook het reorganiseren om kosten te verlagen een belangrijke focus.”
Prioriteiten voor Nederlandse kabinet
De managers zijn optimistisch (76%) dat het beleid van het Nederlandse kabinet positief zal zijn voor hun bedrijf in de komende jaren. 78% verwacht zelfs dat dit beleid een (zeer) positieve invloed zal hebben op het ondernemingsklimaat in Nederland. Het zorgen voor een goed vestigingsklimaat wordt door 15% benoemd als grootste prioriteit voor het kabinet, terwijl 11% het zeker stellen van de concurrentiepositie en een betere infrastructuur voor werknemers noemt. De energietransitie telt voor 10% als grootste prioriteit voor Den Haag en een beter expatklimaat is voor slechts 8% een prioriteit. Beleid op het gebied van migratie, klimaatverandering, krapte op de woningmarkt en het stikstofbeleid hebben nog minder prioriteit volgens de topmanagers.
Impact klimaatrisico op financiering
De klimaattransitie van het bedrijf heeft invloed op de kapitaalmarkt- en bankfinanciering, omdat financiële instellingen aan toezichthouders moeten gaan rapporteren over de klimaattransitie van hun zakelijke klanten. Van de topbestuurders verwacht 49% dat ze moeilijker aan financiering kunnen komen en dat hun klimaatrisico een impact zal hebben op het tarief. Zo’n 29% merkt nu al dat het klimaatrisico hun financieringstarief beïnvloedt. Dat banken in toenemende mate ESG-criteria hanteren bij het toekennen van een financiering om de verduurzaming bij klanten te stimuleren vindt een grote meerderheid (84%) van de topmanagers prima.
Mark Milders: “Wij willen als bank bedrijven helpen met hun transitie, door deze te financieren tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden. Daarbij kijken we met onze klanten naar een voor hun sector uitgewerkt transitie pad, vastgesteld op basis van wetenschappelijke inzichten. Als bedrijven echter te weinig voortgang in de transitie maken, dan wordt het financieringsrisico op termijn groter. Met als gevolg dat investeren op termijn duurder wordt.”
Mark Milders vervolgt: “Terwijl bestuurders duidelijk flink gas willen geven op verduurzaming, blijkt het voor meer dan de helft nog een uitdaging dat te vertalen in een uitgewerkt stappenplan voor de transformatie naar een duurzaam bedrijf. En hoe de investeringen worden terugverdiend. Wij zien dit ook terug in de toenemende vraag van ondernemingen om hen bij te staan in transitiefinancieringen en advies.”
De uitdaging om te komen tot een dergelijk uitgewerkt stappenplan, vertaalt zich ook in de bedrijfsrapportage als het gaat om het klimaattransitieplan dat bedrijven moeten opstellen in het kader van de CSRD-verslaggevingsregels. 48% zegt klaar te zijn of in een vergevorderde fase, maar 52% is in de beginfase of moet nog starten met het plan.
Over het onderzoek:
ING heeft dit onderzoek in november 2024 onder 263 bestuurders laten uitvoeren door onafhankelijk onderzoeksbureau MetrixLab. De bevraagde topmannen en vrouwen zijn werkzaam als onder andere CEO, CFO, CTO en COO uit representatieve sectoren. De jaarlijkse omzet bedraagt minstens 250 miljoen euro, bij 53% van de bedrijven is dat 500-750 miljoen en bij 21% meer dan 750 miljoen euro. Meer dan 34% is beursgenoteerd.
