Consumenten staan welwillender tegenover het eten van insecten als zij geïnformeerd zijn over de duurzame en circulaire voordelen ervan. Het maakt daarbij niet uit of iemand al duurzaamheidsbewust is of daar minder om geeft. Dit concluderen Wageningse onderzoekers in een recente studie naar de relatie tussen de acceptatie van insecten als onderdeel van de maaltijd en de mate waarin consumenten duurzaamheid belangrijk vinden.
Dat insecten voorzichtig in beeld komen als voedselbron van de toekomst, is niet zo gek. Vergeleken met de veehouderij verbruikt een insectenboerderij veel minder water en land en ook de uitstoot van broeikasgassen en ammoniak is fors lager. Een flinke circulaire plus van insecten is daarnaast dat ze organische bijproducten en reststromen uiterst efficiënt omzetten in dierlijke eiwitten. “Insectenproductie past dus goed in de circulaire economie”, zegt onderzoeker Hans Dagevos van Wageningen Economic Research. “Wij wilden weten of dit idee van circulariteit ertoe bijdraagt dat consumenten insecten meer als voedsel accepteren.”
Het onderzoek bestond uit een vragenlijst met uitspraken over duurzaamheid en het eten van insecten. Vervolgens kregen de deelnemers een menu met 18 op insecten gebaseerde producten voorgelegd, van burgers, wraps en nuggets tot ijsjes, shakes en muffins. Bij elk product moesten de deelnemers aangeven hoe waarschijnlijk zij het zouden bestellen.
Duurzaamheidsbewuste consument niet extra gevoelig
In veel onderzoeken naar consumentengedrag komt naar voren dat bestaande zorgen over het milieu meestal niet genoeg zijn om consumentenkeuzes daadwerkelijk te veranderen. Deze studie lijkt dit wat te nuanceren, aldus Dagevos: “Het verstrekken van informatie over de circulaire en milieuvoordelen van insecten als voedselbron zorgde voor een stijging in de intentie van deelnemers om te kiezen voor fastfoodproducten met insecten als ingrediënt. Dit gold zelfs voor producten met een zichtbare garnering van insecten, hoewel de stijging bij deze producten het kleinst was.” En hoewel insecten gezien worden als circulaire en duurzame voedselbron, is de duurzaamheidsbewuste consument opvallend genoeg niet extra gevoelig voor het eten ervan vergeleken met de consument voor wie duurzaamheid minder prioriteit heeft. “Hoewel we daar niet specifiek onderzoek naar hebben gedaan, kun je niet zomaar aannemen dat de frontrunners in het consumeren van insectenproducten degenen zijn die zich het drukst maken over het milieu.”
Liever verborgen dan zichtbaar
De onderzoekers keken ook naar de rol van insectenfobie. Opvallend: hoe groter de angst voor insecten, hoe groter de toename in aankoopintentie na geïnformeerd te zijn over de circulaire voordelen van insectenvoedsel. Verder bleek afkeer van het eten van insecten niet van invloed op veranderingen in aankoopintentie nadat deelnemers geïnformeerd waren over de duurzaamheidsvoordelen van insecten. Minder verrassend is de conclusie dat de aankoopintentie stijgt naarmate insecten meer verborgen zijn, bijvoorbeeld als bestanddeel van de bloem in het broodje of als voedsel voor de kip die in een product is verwerkt. Een insectenburger met een garnering van meelwormen scoorde duidelijk minder goed.
De onderzoekers zagen ook een verschil tussen vrouwen en mannen. Bij vrouwen was de stijging in aankoopintentie na geïnformeerd te zijn groter dan bij mannen. Eenzelfde verschil zagen de onderzoekers tussen oudere en jongere deelnemers: mensen met een hogere leeftijd waren na het verstrekken van informatie meer geneigd een insectenproduct te kopen dan jongeren.
Insecten moeten mainstream worden
Insecten als bron van voedsel of veevoer passen in een circulaire economie en kunnen een goed alternatief zijn voor dierlijke producten met een grote ecologische voetafdruk. De acceptatie van insectenproducten stijgt naarmate consumenten beter zijn geïnformeerd over duurzaamheid en circulariteit, zo blijkt uit deze studie. Maar met informatie alleen krijgen we de Nederlander niet aan de insectenburger of -shake, denkt Dagevos: “Het is ook belangrijk dat er simpelweg meer aantrekkelijke en smakelijke insectenproducten beschikbaar zijn voor consumenten. Daarvoor moeten insecten toch echt eerst mainstream worden in de supermarkt en in onze eetcultuur. Op dit moment zijn er nog nauwelijks insectenproducten te koop en kunnen we ze dus ook niet leren kennen, smaakervaringen opdoen en ze ook in de keuken gebruiken. Hoe beter ze beschikbaar worden, hoe meer we ze gaan accepteren en gebruiken.”