Vandaag is op de VN-top UNEA 5.2 in Nairobi het besluit genomen om een intergouvernementele commissie in te stellen om te komen tot een internationaal, juridisch bindend verdrag tegen plasticvervuiling, waaronder die van de zeeën en oceanen. De tekst van het verdrag zou eind 2024 klaar moeten zijn. 

De Environment Assembly van de VN maakt zich zorgen over de snel toenemende plasticvervuiling, die wereldwijd een ernstig milieuprobleem vormt en een negatieve impact heeft op zowel het milieu als de sociale en economische aspecten van duurzame ontwikkeling. Ook microplastics worden genoemd als een van de bronnen van vervuiling met gevolgen voor de gezondheid en het welzijn van mensen.

De verwachtingen aan de vooravond van UNEA 5.2 waren hooggespannen. Inger Andersen, directeur van het VN-milieuagentschap UNEP, sprak toen al van een historisch moment. Een mogelijk plasticverdrag beschouwt zij als het belangrijkste milieuverdrag sinds het Akkoord van Parijs in 2015.

Voorzichtig optimistisch

Plastic Soup Foundation reageert voorzichtig optimistisch. Anna van der Vliet, research en advocacy officer van Plastic Soup Foundation en aanwezig op de VN-top, zegt: ‘Het betreft hier inderdaad een historisch moment, omdat er voor het eerst werkelijk wordt gesproken over het mondiale probleem van plasticvervuiling. Reden tot grote vreugde is het feit dat het mandaat oproept tot een bindend verdrag waarin ook het mariene milieu wordt meegenomen. Bovendien is het heel belangrijk dat aandacht wordt gevraagd voor de arbeiders in de informele sector, die hun werk verdienen met de verwerking van plasticafval en dagelijks worden blootgesteld aan giftige dampen.’

Maria Westerbos, directeur en oprichter van Plastic Soup Foundation: ‘In de komende twee jaar moet blijken of landen serieus paal en perk durven te stellen aan de plasticvervuiling van de wereld. Ik hoop dat met heel mijn hart. De gezondheid van het hele ecosysteem staat namelijk op het spel, inclusief die van onszelf.’

Achter de schermen

In de aanloop naar de VN-top heeft de plasticindustrie, waaronder ExxonMobil Corp, Royal Dutch Shell en Dow Inc., publiekelijk gezegd een verdrag tegen plasticafval te steunen. Uit onderzoek van Reuters blijkt echter dat er achter de schermen door hen druk is gelobbyd om te voorkomen dat er een bindende overeenkomst zou komen waarin de plasticproductie aan banden wordt gelegd. De zogenaamde Big Oil en chemische industrie willen de plasticproductie de komende twintig jaar namelijk verdubbelen.

Van der Vliet: ‘We zijn trots op onze gezamenlijke inspanningen als leden van de Break Free From Plastic-beweging en hopen op een stevig verdrag. Maar we staan met deze overwinning nog maar aan het begin. Het echte gevecht begint pas met de onderhandelingen over de daadwerkelijke inhoud. The devil is in the detail.’

WWF prijst historisch besluit

Oskar de Roos, plastic expert van het Nederlandse kantoor van WWF, is opgelucht over het unanieme besluit: “Er is keihard gewerkt om dit resultaat te bereiken. Dit verdrag moet ervoor gaan zorgen dat we minder plastic gaan gebruiken, dat recycling beter wordt en dat er meer alternatieven voor plastic komen. Uiteindelijk zorgen we voor schonere oceanen waar we allemaal baat bij hebben.”

Inger Andersen, uitvoerend directeur van het VN-milieuprogramma (UNEP), zei dat de overeenkomst de belangrijkste internationale multilaterale milieuovereenkomst is sinds het klimaatakkoord van Parijs.

Foto: UNEP