Stel je voor: het is 2030 en we leven inmiddels in een wereld zonder schaarste. Energie, vervoer, gezonde voeding: nergens is meer een tekort aan. Een droom? Niet volgens Ruud Koornstra. Volgens hem hebben we dit paradijs op aarde binnen handbereik. De Nationale Energiecommissaris probeert al jarenlang Nederland koploper te maken in de energietransitie. Energie wordt bijna gratis, en uit een overvloed aan energie volgt al het andere, zo zegt hij. Wat houdt ons dan nog tegen? Koornstra interviewde de afgelopen maanden meer dan veertig wetenschappers, ondernemers en bestuurders uit de sector. Hij probeert Nederland te overtuigen dat het écht kan: een paradijs op aarde maken.
Want ons koude kikkerlandje heeft bij uitstek alles wat er nodig is voor een totale systeemverandering: geld, kennis, technologie en misschien nog wel het belangrijkste: ondernemingszin. Door onze ligging en cultuur zijn Nederlanders van oudsher de vernieuwers van de wereld. We bouwden de eerste luchthaven ter wereld. Er bleek gas te liggen in Groningen? Binnen twaalf jaar lag er een volledige infrastructuur.
En ook in de energietransitie zijn er vernieuwers genoeg. De eerste elektrische auto kwam gewoon uit Lochem. De tuinders in het Westland kunnen met hun restwarmte Den Haag verwarmen. En in Nieuwegein bouwt een ondernemer aan een pomp die niet stuk gaat, en waarmee de industrie tot zo’n veertig procent energie kan besparen. Waarom schiet het dan toch niet snel genoeg op?
Zowel in 2011 als 2017 maakte de VPRO al een uitzending met Koornstra. Drie jaar later nodigen we de voormalig ondernemer opnieuw uit om de voortgang van zijn missie te bespreken. Lukt het ons om de laatste barrières voor het paradijs op aarde te slechten?
Bekijk het gesprek met Ruud Koornstra hier
‘De prijsdaling van schone energie zal zó ver doorzetten, dat we naar een wereld van overvloed gaan.’
‘Vroeger ging al mijn zakgeld op aan plaatjes van de Rolling Stones. Nu hebben mijn kinderen voor 2,50 alle muziek van de wereld.’
‘Als energie bijna gratis wordt, dan wordt vervoer bijna gratis. Dat zijn al twee vormen van een basisinkomen.’
‘Als je deze totale systeemverandering eenmaal doorziet, dan is het bijna te mooi om waar te zijn. Maar het is waar.’
‘Dus we gaan er een overvloed en in een huidig economisch model kan je aan overvloed geen geld verdienen dus. Het gevolg hiervan is dat die prijsdaling zal zo ver doorzetten dat mijn droom uit gaat komen. Dat schone energie nagenoeg gratis beschikbaar komt voor iedereen. Maar dat betekent dus dat het niet een businessmodel meer is. Daarom zijn er nog wat stuiptrekkingen van een oude industrie.’
‘Als je in China bij drie hoog aanbelt en je zegt ‘Nederland’, dan zeggen zij ‘tuinbouw’. Als ik in Den Haag zeg ‘ik ben tuinder’, dan zeggen zij ‘joh, kon je niet leren?’