Nederlandse bedrijven staan voor een belangrijke keuze: verduurzamen of stilvallen. Het stroomnet loopt tegen zijn grenzen aan. Netcongestie maakt het voor bedrijven steeds moeilijker om uit te breiden en over te stappen op elektriciteit, waardoor investeringen worden stopgezet of ondernemers hun toevlucht zoeken in het buitenland. Hierdoor dreigt een verlies van industrie, werkgelegenheid en concurrentiekracht. Dit stelt Harry van Breen, Senior Consultant Energie bij Croonwolter&dros.
Nederland loopt vast in netcongestie
Als een van de weinige landen in Europa kampt Nederland met een structureel tekort aan netcapaciteit voor elektriciteitsgebruik. Vooral middelgrote bedrijven ondervinden hier steeds meer hinder van. Bedrijven willen wel uitbreiden, maar de netcongestie legt hen aan banden. Volgens Van Breen heeft dit consequenties voor de keuze van investeerders. Nederland wordt minder aantrekkelijk als vestigingsland, waardoor multinationals eerder kiezen voor uitbreiding of vestiging in landen met voldoende netcapaciteit. “We onderschatten met z’n allen hoe groot dit sluipende probleem is,” Aldus Van Breen
Gebrek aan haalbare oplossingen
Netbeheerders moedigen bedrijven aan om onderling energie uit te wisselen, maar in de praktijk blijkt dit niet te werken en worden er geen haalbare oplossingen geboden. “Ondernemers worden met een kluitje in het riet gestuurd en moeten noodgedwongen fabrieken stilleggen,” aldus Van Breen. Dit leidt tot verlies van productiviteit en tot onvoorspelbare bedrijfsvoering, wat een directe bedreiging vormt voor de economische groei en duurzaamheidstransitie.
Van afhankelijkheid naar zelfvoorzienendheid
Volgens Van Breen moeten bedrijven zich beter voorbereiden op de energievraagstukken die op hen afkomen. Een cruciale stap hierin is het verkleinen van de afhankelijkheid van het stroomnet. “Ondernemers moeten kijken naar oplossingen waarmee ze zelfvoorzienend worden, zoals batterijsystemen en generatoren,” zegt Van Breen. Zonder deze maatregelen zal netcongestie niet alleen een energieprobleem blijven, maar ook een rem zetten op duurzame groei.
Het gevolg van netcongestie
Daarnaast zijn daadkrachtige maatregelen op landelijk niveau nodig, om te voorkomen dat Nederland onaantrekkelijk wordt voor ondernemers en investeerders, en dat de industrie verder afkalft. Dat de zorgen over de nadelige gevolgen van netcongestie breed gedeeld worden, blijkt uit onderzoek van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. 61% van de Nederlanders ziet het vergroten van de capaciteit van het stroomnet als de belangrijkste oplossing voor netcongestie. Daarnaast vinden zij dat vooral netbeheerders (67%) en de Rijksoverheid (59%) verantwoordelijk zijn voor het aanpakken van dit probleem.
Rol van de overheid en het bedrijfsleven
Om Nederland aantrekkelijk te houden voor bedrijven is een duidelijke langetermijnstrategie noodzakelijk. De overheid moet transparantie bieden over de toekomstige energie-infrastructuur en onafhankelijke informatie verschaffen over de haalbaarheid en kosten van verschillende oplossingen. Dit vraagt om nauwe samenwerking tussen netbeheerders, brancheorganisaties zoals VNO-NCW en het ministerie van Economische Zaken.
“Een koekjesfabriek weet hoe je koekjes maakt, maar niet hoe je een energiestrategie opstelt. Een neutrale instantie moet ondernemers hierbij begeleiden,” benadrukt Van Breen. Dit onderstreept de noodzaak van duidelijke regie en samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven om toekomstbestendige energieoplossingen te realiseren.