Van 5 tot en met 9 oktober organiseert het Erasmus MC de Week van de Duurzaamheid. Het ziekenhuis wil daarmee onder meer bijdragen aan een schoner milieu en een beter klimaat. Om de directe en indirecte CO2-uitstoot van het Erasmus MC uit de lucht te filteren, zijn 4 tot 4,8 miljoen bomen nodig. Ter vergelijking: een retourtje Thailand vergt 123 bomen. De stroomrekening is zo hoog als die van alle inwoners van de gemeente Barendrecht bij elkaar opgeteld, en alleen al in de operatiekamers worden jaarlijks vele tonnen aan wegwerpmaterialen gebruikt. 

Samenhang

In het hele ziekenhuis zijn al met veel passie verschillende circulariteit- en duurzaamheidsprojecten opgepakt. Hans-Peter Schilte gaat als projectmanager United Nations Sustainable Development Goals, samen met een Taskforce samenhang brengen in alle initiatieven. Te beginnen tijdens de Week van de Duurzaamheid: dan kunnen medewerkers kennis maken met de verschillende projecten die al zijn afgerond, die nog lopen en worden opgestart. 

Met de verhuizing naar de nieuwbouw zijn al grote stappen gezet, vertelt Schilte. “Er kwam een Pharmafilter, een soort afvalverwerkingsinstallatie waarin biologisch afbreekbaar afval kan worden vergist, en afvalwater wordt gezuiverd voordat het in het riool wordt geloosd. De verlichting in kantoorgebieden en ruimtes gaat vanzelf uit. Er is een groen dak, dat zorgt voor opvang van hemelwater en voor afkoeling van de omgeving.”  

Duurzame sloop

Het Erasmus MC heeft een warmte-koude-opslag, een methode om energie in de vorm van warmte of koude op te slaan in de bodem. En het oude Erasmus MC wordt duurzaam gesloopt, alles wat kan worden hergebruikt –van toiletpotten tot systeemwanden tot stopcontacten tot verlichtingsarmaturen- krijgt een label en wordt verhandeld aan bedrijven die de materialen verwerken in andere (nieuwbouw) projecten. 

“De Raad van Bestuur heeft in Koers23 besloten om de doelstellingen van de VN te omarmen”, vertelt Schilte. “Die Sustainable Development Goals, SDG’s genoemd, worden binnen de gezondheidszorg nog niet veel gebruikt. Maar het groeit. Een van de doelstellingen is om de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent te reduceren ten opzichte van 1990. Dat is ingewikkeld, want daar hebben we geen nulmeting van. Wel hebben we een eerste CO2-footprint gemeten in 2019. Die meting nemen we nu als uitgangspunt.” 

Deze nulmeting liegt er niet om: het stroomverbruik, de afvalstroom, het woon-werkverkeer van medewerkers én de mobiliteit van de patiënten zorgen voor een enorme CO2-footprint. “Het stroomverbruik is goed voor de helft van de CO2-uitstoot. Dat heeft onder meer te maken met de koeling van de gebouwen en de medische apparatuur die wij gebruiken voor de patiëntenzorg. Deze uitstoot kunnen we straks reduceren doordat we binnen nu en  tien jaar met het hele Erasmus MC over kunnen stappen op groene stroom. Dat was eerder nog niet mogelijk. ” 

Bewustzijn 

Maar alleen overstappen op groene stroom is niet genoeg, vindt Schilte. “Er mag meer bewustzijn komen bij alle medewerkers. Een speciale pagina op het interne nieuwskanaal van de  Erasmus MC’ers licht medewerkers bij over wat er allemaal al gedaan wordt aan duurzaamheid, en vooral ook wat zij zelf kunnen doen. “

Trainzone 

“Voor de corona-crisis vlogen Erasmus MC’ers veelvuldig. Vooral naar congressen en andere bijeenkomsten. We hebben nu in kaart gebracht welke bestemmingen prima met de trein te bereiken zijn, hoeveel emissie dat scheelt en hoeveel extra tijd je ermee kwijt bent. We koppelen daar een challenge aan: de afdeling die het meeste treint, wint een mooie prijs. Ook loven we tijdens de Week van de Duurzaamheid een fiets uit voor het beste idee op het gebied van duurzaamheid. “

Corona 

De corona-pandemie heeft het duurzame werken al een flinke boost gegeven. Veel medewerkers werkten, en werken nog steeds thuis, en veel polikliniekbezoeken van patiënten worden met telefonisch of videoconsult gedaan. Ook komen steeds meer medewerkers met de (elektrische) fiets naar het werk. 

“In onze doelstelling staat dat we tien procent minder fysieke consulten willen doen. Het gaat dan om bezoeken van patiënten waarbij in de spreekkamer alleen een gesprek wordt gevoerd. Dat is een afname van 36.483 fysieke consulten per jaar. Ter vergelijking: tijdens de eerste golf zijn maar liefst 64.500 fysieke consulten vervangen door belconsulten.”  

Contrastmiddelen

Verder lopen er projecten op verschillende afdelingen: Radiologie werkt aan een project waarbij patiënten die contrastmiddelen hebben gekregen wordt gevraagd hun urine op te vangen. De sterilisatieafdeling gaat met de operatiekamers kijken of operatie-instrumentarium meer op maat kan worden klaar gelegd zodat er minder instrumenten hoeven te worden gesteriliseerd. 

Medewerkers gaan dus bewust aan de slag met duurzaamheid in het Erasmus MC, maar wat doet Hans-Peter Schilte zelf voor een beter milieu? “Ik eet minder vlees dan vroeger, ik heb zonnepanelen en sedum op het dak, en een regenton in de tuin. En ik vraag me tegenwoordig eigenlijk bij alles af: heb ik dit wel echt nodig?” 

Dit artikel is eerder verschenen op de website van Erasmus MC (tekst: Joyce de Bruijn)