De nationale Dag van de Duurzaamheid, afgelopen 10 oktober, mag zich verheugen in ieder jaar groeiende aandacht. Deze dag is in het leven geroepen om meer aandacht te vestigen op het belang van duurzaamheid. Onderwijsinstellingen, bedrijven en andere organisaties zetten duurzaamheid in het middelpunt van de belangstelling. Zo ook wij bij Effectory. Gezien de steeds verontrustendere verhalen rond klimaatverandering is één dag in het jaar natuurlijk eigenlijk veel te weinig. Daarom pleit ik om die dag te gebruiken voor een duurzaamheidsbrainstorm binnen ieder bedrijf.
Greta Thunberg is de welbekende jonge milieu-activiste die scholieren en millenials over de hele wereld aanzet om te staken voor een beter klimaat. Bovendien is Extinction Rebellion wereldwijd met een grote internationale klimaatmobilisatie gestart. In Nederland zijn duizenden mensen in onder meer Den Haag en Amsterdam de straat op gegaan om te staken voor het milieu. De internationale acties geven een duidelijk signaal af richting de klimaattop van de Verenigde Naties die afgelopen september heeft plaatsgevonden in New York. Maar hoe kun je als bedrijf je duurzaamheid vergroten? Veel bedrijven maken mooie sier met het duurzaamheidgedachtengoed. Ze zetten bijvoorbeeld op hun website dat ze maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en pronken met de certificaten die ze daarvoor krijgen of kopen. Echter, in de praktijk stelt dat (volgens sommige critici) vaak niet zoveel voor.
Bottom-up
De ‘sense of urgency’ voor klimaatverandering leeft bij scholieren en millennials in hogere mate dan bij de wat oudere generaties heb ik soms het idee. En dus ook in mindere mate bij het management van bedrijven dat nog veelal uit vijftigplussers bestaat. Daarnaast komt echte verandering sowieso vaker vanaf de werkvloer. Als er op de werkvloer draagkracht voor duurzaamheid is, levert dat veel meer op dan wanneer dit vanuit het management wordt opgelegd (en geventileerd op de website van de organisatie). Een bottom-up-strategie, waarbij eerst de meningen, ideeën en wensen van de medewerkers geïnventariseerd worden en vervolgens een concreet plan van aanpak wordt gemaakt, is dan ook geschikter voor het doorvoeren van duurzaamheid binnen bedrijven. Daarbij kan een denktank veel in gang zetten.
Denktank
Een denktank klinkt wellicht zwaar, maar dit valt mee. Het bestaat uit een aantal in het onderwerp geïnteresseerde medewerkers, die in één goede brainstorm nadenken over wat er beter en anders kan. Om effectief en succesvol te zijn, moet het aan een aantal kenmerken voldoen.
Op vrijwillige basis – medewerkers moeten zichzelf op kunnen geven om deel te nemen aan de brainstorm. Dit zorgt namelijk voor de nodige intrinsieke motivatie. Opleggen van bovenaf heeft geen zin, dat is top-down, we willen bottom-up.
Zonder leidinggevende – In het kader van bottom-up wil je niet dat de baas erbij zit. Alle denktankleden moeten zich helemaal vrij voelen om alles te zeggen wat in ze opkomt. Zo kan er helemaal vrij worden gebrainstormd en komen de beste ideeën boven drijven.
Kaders – Complete anarchie in een denktank heeft geen zin. Er zijn wel wat kaders nodig. Denk bijvoorbeeld aan een maximaal budget waar aanspraak op gemaakt mag worden. Of aan het kader dat klanten en de organisatie zelf geen hinder mogen ondervinden van de ideeën die uit de denktank voortkomen.
Commitment – Om van de denktank een succes te maken, is het belangrijk om te voldoen aan de gestelde kaders. Ook is het belangrijk om je te committeren aan het daadwerkelijk implementeren van de ideeën uit de denktank. Indien je dat niet wilt of kunt, heb je de kaders niet goed gesteld.
Voordelen
Deze denktank aanpak heeft een aantal voordelen. Zo geeft zo’n denktank instant bevlogenheid bij de medewerkers. Bij de denktankleden omdat er op een voor hen belangrijk thema naar ze geluisterd wordt. Bij de niet-denktankleden omdat hun collega’s als ambassadeurs ervoor zorgen dat ook andere medewerkers bevlogen raken. Dit is goed voor de prestatie van de gehele organisatie. Zoals ik ook in mijn eerdere blogs heb aangegeven, zijn bevlogen én betrokken medewerkers namelijk het meest productief. Bovendien zijn de ideeën die uit zo’n denktank komen, vaak goed. Veel effectiever dan enkel een mooi verhaal op de website of een gekocht labeltje. En last but not least is het draagvlak bij alle medewerkers binnen de gehele organisatie groot. Dit heet ook wel de ‘buy in’. Dit komt doordat de ideeën uit de eigen gelederen van de medewerkers voortkomen en niet van bovenaf worden opgelegd.
Oproep
Hierbij wil ik dan ook van de gelegenheid gebruik maken om een oproep aan het bedrijfsleven in Nederland te doen. Faciliteer zo’n brainstorm binnen je eigen organisatie. Al is het maar op één moment in het jaar. Op deze manier kunnen bedrijven een begin maken met écht maatschappelijk ondernemen. Dat is hard nodig!
Guido Heezen, oprichter van Effectory