Gisteren was de aftrap van de ‘Week van de Circulaire Economie’ met de Nationale Conferentie Circulaire Economie. Georganiseerd door het team van Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Een mooi moment om te peilen hoe het nu echt gaat met de circulaire economie in Nederland. Want na het uitbrengen van het ICER Rapport van Planbureau voor de Leefomgeving en het Circularity Gap Report van Circle Economy is menig circulair enthousiasteling somber gestemd. Waarom gaat het niet wat sneller? Waar blijven de echte resultaten? Waarom doet de rest niet mee?

Ik snap dat ongeduld wel. Het is bizar om te zien dat wij leven als Lodewijk XIV in dit deel van de wereld en doen alsof de ‘planetary boundaries’ slechts een mening is. De klimaatverstoringen en uitputting door het toedoen van één soort (ja, de mens) is onnatuurlijk en beangstigend catastrofaal voor ons (ja, de mens) Maar is het realistisch om nu al de resultaten te zien van een systeemverandering?

Kunnen wij sturen op minder grondstofverbruik of gaan wij dat pas later zien als nieuwe producten zo ontworpen zijn dat ze makkelijker herbruikbaar zijn of een veel langere (modulaire) levensduur hebben?

Het is de 6e keer dat ik de nationale conferentie meemaak en ongeveer het 10e jaar dat ik mij met de bedrijven van Powered by Meaning inzet om de circulaire wens om te zetten naar de praktijk. De eerste jaren waren de verwachtingen hoog en groeide de community snel met een zeer divers pluimage aan mensen.

De belofte van de circulaire economie om waarde te behouden en daarmee economisch en innovatieve kansen te bieden én de ecologische balans te herstellen trok mensen aan uit diverse wetenschappelijke richtingen, bedrijven groot en klein, regio’s in het land en uiteindelijk pakte de Rijksoverheid in 2016 ook de handschoen op en zag dat wij hier een internationale koppositie kunnen pakken. Nederland als voorbeeldstad voor de snelgroeiende steden wereldwijd.

Nog te vaak word er niet integraal gewerkt deze paradigma verschuiving. Het bedrijfsleven klaagt over gebrek aan circulaire inkoop en duidelijkheid van de overheid, de overheid heeft de laatste jaren zijn best gedaan met een nationale ambitie en transitieplannen, maar het ministerie van I&W lijkt teveel alleen te staan waarmee de focus op milieu aanwezig is, maar waarmee de economische en financiële power lijkt te ontbreken, de duurzame koplopers roepen op tot gedragsverandering bij de consumenten (ja, de mens)

Toch zie ik door het ongeduldige idealisme sprankjes van schitterende kansen voor de circulaire economie.

  • De groep mensen die hierdoor geraakt is groeit nog altijd snel en bijna niemand die ooit circulair aan de slag is gegaan kan meer terug naar een andere onderwerp. Ik zag gisteren veel bekende gezichten en dat is goed nieuws.
  • Na jaren van publicaties en onderzoek staan nu (succes- en impactvolle) projecten en bedrijven centraal. Iedereen weet inmiddels hoe lastig het is voor bedrijven om deze verandering met haar vele facetten voor elkaar te krijgen en toch groeit het aantal bedrijven dat de overstap maakt.
  • Het peloton komt eraan. Bij Route Circulair werken wij voor en met koplopers, maar zien wij een nieuwe groep voor de deur staan die eerste stappen zetten op het vlak van de circulaire economie en die partijen kunnen dankzij de geleerde lessen versnellen.
  • De financiële instellingen en dan niet alleen de banken, maar juist ook private equity en family offices verschijnen op het toneel. Tuurlijk vroege fase financiering is lastig en aaibare, niet schaalbare projecten zijn inspirerend maar niet aantrekkelijk voor investeerders, maar dat nu meer circulaire projecten gefinancierd worden, zegt dat ook iets over de mate van professionaliteit van de circulaire ondernemers.
  • En, laten wij eerlijk zijn, de volatiliteit van grondstofprijzen of de (geopolitieke) angst dat wij geen toegang hebben tot materialen heeft veel wind in de zeilen gegeven.
  • Tot slot is er altijd nog overheidsingrijpen. De partijen die al vroeg begonnen zijn met het investeren in de circulaire economie gaan nu de vruchten plukken van eerlijkere wet – en regelgeving. Eco-design, CSRD en de CFRD, de meesten weten niet eens wat dit gaat betekenen, maar het zet aan tot actie omdat iedereen nu wel weet dat wij geen tijd te verliezen hebben.

Ik wens jullie veel inspiratie toe in deze week van de circulaire economie. Laten wij minder kijken naar wat een ander moet doen en laten wij meer kijken wat jezelf kan doen, als ondernemer, als ambtenaar, als inwoner van Nederland, als wetenschapper, als vakman, als politicus (Micky Adriaansens) en ja als jij, de mens.

Tot slot een shout out naar John Vernooij met zijn oproep te denken in ecosystemen (zoals hij met Circulair Friesland heeft gedaan) en naar Aniek Moonen en Laura de Vries met de terechte crisis persconferentie over hoe wij samen de circulaire economie onder controle krijgen. Ik zie jullie graag in het volgende kabinet :)

Guido Braam, founder Route Circulair