De Coalitie Anders Reizen onderzocht hoe grote Nederlandse werkgevers het reizen van hun medewerkers vergoeden én beïnvloeden. Houppermans: “We zitten middenin de transitie van fossiel naar emissieloze mobiliteit. Bedrijven bereiden zich voor op een toekomst zonder brandstof en stimuleren vitaliteit door fiets, OV en elektrisch rijden. Den Haag kan leren van de ervaringen van deze bedrijven.” 

Wat gebeurt er nu al in de praktijk? De helft (50%) van de respondenten (HR-directeuren) hanteert voor haar medewerkers extra hoge vergoedingen voor actieve en duurzame manieren van reizen. Dit is de zogenaamde gedifferentieerde kilometervergoeding. Daarmee krijgen medewerkers die de fiets, OV of elektrisch vervoer pakken, een hogere kilometervergoeding dan mensen met een auto die rijdt op benzine, diesel of gas. Zo krijgt vitaliteit meer aandacht en wordt meer bewegen beloond. Bedrijven die dit doen worden door Den Haag nog niet gestimuleerd. Bedrijven betalen nu nog maximale belasting over élke cent die ze meer aan medewerkers betalen.

Klimaat en gezonde leefstijl stimuleren

Hugo Houppermans, directeur Anders Reizen: “De vraag die in Den Haag ook centraal moet staan is hoe je de opbrengsten van de accijnzen kan gebruiken om het klimaat en een gezonde leefstijl te stimuleren. In het bijzonder voor mensen met een kleine portemonnee, want de prijs voor fossiele energie zal blijven stijgen. Wat gaat de Kamer en straks het nieuwe Kabinet doen om juist voor lage inkomens fiets, OV en elektrisch vervoer bereikbaar en betaalbaar te maken?”

Niet uit eigen beweging extra vergoeden

Het overgrote deel van de werkgevers (85%) gaat niet uit eigen beweging extra vergoeden in het scenario dat de accijns zouden stijgen per 1 januari. Maar, mocht de overheid de onbelaste reiskostenvergoeding bijvoorbeeld gaan verhogen, dan volgt ruim de helft van de bedrijven dat voorbeeld. 42 procent twijfelt in dat geval nog. Het gesprek in Den Haag gaat op dit moment nog vooral over het bevriezen van de accijnzen voor de korte termijn.

Prikkel om over te stappen

Energieleverancier Vattenfall hoort bij de meerderheid van grote werkgevers die de fiscale regels volgt, maar niet méér vergoeden dan dat. En dat is niet alleen vanwege financiële motieven. HR Country RepresentativeKari Buchel: “Wij zouden graag zien dat medewerkers de overstap maken van (semi)fossiele naar elektrische voertuigen. Maar dat gaat niet zo snel als we zouden willen. Een accijnsverhoging kan medewerkers prikkelen om sneller de overstap te maken. We hebben nog geen besluit genomen over een wijziging in de kilometervergoeding als de accijns wordt verhoogd.”

Duurzaamheidsdoelstellingen hebben een prijs

Helen Richardson, CHRO van waste-to-product bedrijf Renewi: “Als je duurzaamheidsdoelstellingen wilt behalen en die perfect wil doorvoeren, dan heeft dat een prijs. Om van en naar de locaties te gaan, zijn medewerkers nu vooral aangewezen op de auto. Wij zijn bezig met een pakket aan maatregelen om andere vormen van vervoer te stimuleren, maar we moeten ons realiseren dat dit in stapjes zal moeten gaan.”

Stagnatie

Recent kwamen er voorbeelden in het nieuws die laten zien hoe hobbelig het pad naar actieve en duurzame mobiliteit is. Zo stagneert de omslag naar elektrisch rijden. Er blijkt weinig animo voor de subsidie die elektrisch rijden aantrekkelijk moet maken. Voor veel mensen is de aanschaf van een elektrische auto te duur. Ook is er onzekerheid er over de vrijstelling van de motorrijtuigenbelasting. Zou die vrijstelling van de baan gaan, dan wordt elektrisch rijden duurder. En wie een fiets van de zaak wil, krijgt te maken met bijtelling. Veel werkgevers en werknemers zien op tegen de administratieve romslomp. Het differentiëren van reiskostenvergoeding is een eerste stap in de transitie naar emissieloze mobiliteit. Het maakt mobiliteit toegankelijker en betaalbaarder.

Over het onderzoek en de Coalitie Anders Reizen

Het onderzoek werd uitgevoerd onder HR-directeuren van grote werkgevers met meer dan 1000 medewerkers, die zijn aangesloten bij de Coalitie Anders Reizen. 26 bedrijven vulden de digitale vragenlijst in. De Coalitie Anders Reizen is een beweging van werkgevers die toewerken naar 50% CO2 uitstoot op hun woon-werkverkeer en zakelijke mobiliteit, uiterlijk in 2030. De beweging is sinds 2016 actief. Het onderzoek vond plaats van woensdag 6 tot vrijdag 15 september.