De fabriek, Spectrum Sweater Ltd, gevestigd in Savar, een industriegebied ten noordwesten van Dhaka, stortte maandagnacht om ongeveer 1 uur in en beschadigde daarbij ook het aangrenzende Shariar Fabrics Ltd. Ondeugdelijk ontwerp en bouw
worden als voornaamste oorzaken genoemd. Een onderzoek naar de precieze oorzaak van het instorten van de negen verdiepingen tellende (op moerasland gebouwde) fabriek is nog gaande. Het is nog onduidelijk of de fabriek wel over een vergunning van het Ministerie van Arbeid beschikte om nachtdiensten te draaien. Er is zeker sprake van overtreding van de arbeidswet van Bangladesh die het verbiedt vrouwen op een dergelijk tijdstip te laten werken. Lokale vakbonden eisen onmiddelijke arrestatie en vervolging vande fabriekseigenaren op grond van strafbare nalatigheid.
De Schone Kleren Kampagne betreurt dit nodeloze verlies van levens en doet een beroep op overheidsinstanties en betrokken bedrijven op korte termijn te zorgen voor reddings- en herstelwerkzaamheden en schadeloosstelling. Op lange termijn
moeten zij er garant voor staan dat een dergelijke afwendbare tragedie niet nog eens plaatsvindt.
De Schone Kleren Kampagne heeft van veschillende bronnen vernomen dat het Spaanse Zara (Inditex groep), het Franse Carrefour, de Belgische Cotton Group, de Duitse bedrijven Steilmann en Neckermann, en het Nederlandse Scapino hun
kleding door Spectrum Sweater hebben laten produceren.
Naar aanleiding van deze tragedie heeft de Schone Kleren Kampagne in overleg met partner organisaties in Bangladesh de volgende kwesties vastgesteld die navolging vereisen:
1. Passende hulp en schadeloosstelling
Bedrijven die hun goederen van deze fabriek betrokken moeten ondersteuning verlenen zodat degenen die betrokken zijn bij de reddings-en herstelwerkzaamheden over alle middelen kunnen beschikken die nodig zijn om overlevenden en doden uit het gebouw te halen. Bedrijven dienen garant te staan voor schadeloosstelling van 200,000 taka (ongeveer 2,443 euro) voor de nabestaanden en 50,000 taka voor de gewonde slachtoffers. Tevens dienen zij te zorgen voor medische behandeling. Vakbonden eisen ook onmiddelijke betaling van lonen, inclusief overwerk, die arbeiders nog te goed hadden. De Schone Kleren Kampagne verzoekt de bedrijven contact op te nemen met lokale organisaties om meer informatie in te winnen
over deze eisen. Organisaties als de National Garment Workers Federation
(NGWF), de Bangladesh Independent Garment Workers’ Union Federation (BIGUF), en de Bangladesh Textile and Garment Workers League (BTGWL).
2. Volledig, onafhankelijk en transparant onderzoek
Met behulp van betrouwbare, lokale belanghebbenden dient een grondig onderzoek plaats te vinden naar de oorzaken van het instorten van de fabriek. Degenen die verantwoordelijk zijn voor de ramp moeten worden berecht. Als onderdeel van een dergelijk onderzoek moet ook worden gekeken naar de nalatigheid van respectievelijk de overheid, de Bangladesh Garment Manufacturers and Exporters Association (BGMEA), de Bangladesh Knitwear Manufacturers and Exporters Association (BKMEA) en de bedrijven die opdrachten verstrekken aan de fabriek met betrekking tot het voorkomen, ontdekken of verhelpen van overtredingen van bouwvoorschriften en arbeidswetten. Veel van de Europese bedrijven die hebben laten produceren bij Spectrum Sweaters hebben gedragscodes aangenomen waarin arbeidsnormen zijn
opgenomen, inclusief het recht op een veilige en gezonde werkplaats. Zij beweren hun toeleveranciers regelmatig te controleren op de naleving van deze richtlijnen. Deze controle heeft duidelijk onvoldoende plaatsgevonden met als dramatisch gevolg de dood van de veelal jonge vrouwen en mannen. De bedrijven moeten hun auditrapporten van deze fabriek openbaar maken. De BGMEA moet hetzelfde doen met rapporten over haar brandveiligheidsprogramma bij Spectrum Sweaters. Het onderzoek moet een volledige lijst opleveren van degenen die zijn omgekomen
bij de fabrieksramp. Alle onderzoeksresultaten moeten openbaar worden gemaakt.
3. Directe structurele maatregelen ter voorkoming van soortgelijke gebeurtenissen in de toekomst
Het instorten van de Spectrum fabriek is de zoveelste tragedie in kledingfabrieken in Bangladesh waar de nalatigheid bij het in praktijk brengen van veiligheidsvoorschriften heeft geleid tot de dood van kledingarbeiders (53 doden in 2000 bij Choudury Knitwear, 24 doden in 2001 bij Maico Sweater, negen doden in 2004 bij Misco Supermarket, 23 doden bij Shan Knitting in 2005). De Schone Kleren Kampagne vreest dat het steeds meer een geaccepteerd feit wordt dat arbeiders omkomen bij de productie van goedkope kleding voor de Westerse markt; dit is schandelijk. Het is daarom noodzakelijk dat de bedrijfstak en overheidsinstanties (op lokaal en internationaal niveau) direct gezamenlijke initiatieven ontplooien ter
bestrijding van de veiligheidsproblemen die de kledingindustrie in Bangladesh teisteren. Daarin moet behalve een structurele inspectie van gebouwen die uit meerdere verdiepingen bestaan, ook de ontwikkeling van methodes om gebouwen te inspecteren worden opgenomen. De Schone Kleren Kampagne beveelt aan dat een
onafhankelijk internationaal toezichthoudende commissie/programma wordt opgezet met als taak onderzoek van veiligheidsvoorschriften m.b.t. gezondheid en veiligheid en naleving ervan (inclusief maatregelen m.b.t. noodsituaties). Zo’n commissie/programma moet bestaan uit mensen die deskundig zijn op het gebied van bouwkunde, gezondheid en veiligheid, en internationale arbeidsnormen in de kledingindustrie. Hierbij moeten niet alleen technische zaken aan de orde komen, maar ook zaken als de toegang van arbeiders tot veilige kanalen via welke zij hun
ongerustheid aan hun werkgevers kunnen uiten over onderwerpen als gezondheid en veiligheid. De commissie moet voor meerdere jaren worden aangesteld om er
zeker van te zijn dat hun aanbevelingen daadwerkelijk in praktijk worden gebracht.
De vakbonden en NGOs die in het Schone Kleren Kampagne netwerk actief zijn zullen deze zaak blijven volgen. Via
De Schone Kleren Kampagne is een internationaal netwerk van vakbonden en NGOs dat als doel heeft verbetering van arbeidsomstandigheden in de internationale kledingindustrie.