Bedrijven worden ondanks een duurzaamheidslabel op hun producten nog steeds in verband gebracht met vernietiging van tropisch regenwoud en oerbossen. Ook zijn ze nog vaak betrokken bij land- en mensenrechtenschendingen. Bedrijven als Unilever, Albert Heijn of FrieslandCampina stellen het gebruik van gecertificeerde soja (RTRS-certificering) of palmolie (RSPO) vaak gelijk aan duurzaam. Onterecht, blijkt uit een nieuw rapport van Greenpeace ‘Destruction: Certified’. Certificering lost de kernproblemen zoals ontbossing die bedrijven beweren aan te pakken niet op. Integendeel; het heeft de invoering van effectievere maatregelen zoals wetgeving en inzetten op vermindering van grondstoffengebruik belemmerd, stelt de milieuorganisatie. 

“Bedrijven hebben de laatste 30 jaar de tijd gehad om ontbossing en mensenrechtenschendingen veroorzaakt door o.a palmolie-, soja- en houtproductie te stoppen”, aldus Hilde Stroot, Hoofd Klimaat & Biodiversiteit bij Greenpeace Nederland. “Certificering zou de oplossing zijn. Hoewel sommige duurzaamheidslabels best sterke normen hebben en zorgen voor een plaatselijke positieve impact, blijven bedrijven betrokken bij de vernietiging van de natuur en sociale misstanden. Sterker nog: veel certificeringssystemen worden vooral gebruikt voor greenwashing. Gecertificeerde soja of palmolie suggereert ontbossingsvrij te zijn, maar is het niet. De tijd dringt voor de natuur en het klimaat. We kunnen niet langer bedrijven laten aanmodderen. De bal ligt bij de overheid. Via wetgeving kunnen zij ketens eisen die vrij zijn van ontbossing.”

Alle grote multinationals van consumenten producten, waaronder ook Unilever, AHOLD Delhaize en FrieslandCampina, beloofden tien jaar geleden om vóór het jaar 2020 producten uit ontbossing uit hun ketens te weren. Zodat er geen bos meer gekapt wordt voor palmolie, soja en vlees. Certificering was een van de belangrijke middelen om deze doelstelling te halen.Maar in 2020 bleek dat zij deze beloftes niet hebben waargemaakt. Hoewel het gebruik van certificering wereldwijd is toegenomen, is ontbossing en bosdegradatie doorgegaan, concludeert Greenpeace.

Bossenwet

Greenpeace pleit al geruime tijd voor een stevige EU-bossenwet, die bedrijven moet verplichten om bosvernietigers uit de keten van bijvoorbeeld soja, vlees en palmolie te weren. Traceerbaarheid en transparantie van de keten zijn daarbij essentieel. Certificering kan niet gebruikt worden als kader voor het naleven van deze nieuwe wet, vindt Greenpeace, aangezien de systemen te veel beperkingen en zwakke punten kennen. Op dit moment buigt de Europese Commissie zich over zo’n wetsvoorstel, dat in juni 2021 wordt verwacht.

Nieuwe norm

Greenpeace roept de overheid op om haar verantwoordelijkheid te pakken in het bestrijden van de wereldwijde natuurcrisis door haar voetafdruk drastisch te verkleinen. Dat betekent dat middels wetgeving handelsketens opgeschoond moeten worden, maar ook dat de import van deze producten, zoals bijvoorbeeld soja, zoveel mogelijk gereduceerd moet worden. Dat kan door in te zetten op ecologische landbouw en een drastische vermindering van de Nederlandse vlees- en zuivelconsumptie.

“In deze tijd, waarin we alles op alles moeten zetten om de klimaat- en natuurcrisis te stoppen, moet het beschermen van bossen en mensenrechten geen keuze zijn, maar de norm”, vervolgt Stroot. “De verantwoordelijkheid om de aarde leefbaar te houden, moet niet worden afgeschoven op consumenten. De overheid is aan zet om met stevig overheidsbeleid onze toekomst te maken.”