De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) heeft de manier waarop organisaties rapporteren over de sociale en milieurisico’s waarmee ze worden geconfronteerd, versterkt. Nu staat de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CS3D) op het punt om de regelgevende omgeving opnieuw te transformeren door de aandacht voor mensenrechten en het milieu in de hele toeleveringsketen af te dwingen.
Bedrijven en individuen streven ernaar om hun gedrag en houding te veranderen om onze planeet te beschermen. Regulering speelt ook een belangrijke rol bij het verantwoordelijk houden van organisaties. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die in januari van dit jaar van kracht werd, vereist dat grote bedrijven regelmatig rapporteren over de sociale en milieurisico’s waarmee ze worden geconfronteerd.
Op 24 april 2024 heeft het Europees Parlement gestemd en de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CS3D) aangenomen, die is ontworpen om de aandacht voor mensenrechten en het milieu af te dwingen in de hele toeleverings- en waardeketen. Het belangrijkste doel van CS3D is het bevorderen van duurzaam en verantwoord bedrijfsgedrag en het versnellen van de vooruitgang richting duurzaamheidsdoelen. De Europese Raad heeft de richtlijn op 24 mei 2024 vastgesteld als finale stap.
Waarom is CS3D belangrijk?
Hoewel er momenteel in de EU-lidstaten een scala aan vrijwillige en op specifieke thema’s gerichte due diligence-wetgeving bestaat die betrekking hebben op zaken als lage lonen, kinderarbeid en specifieke materialen, ontbreekt het aan echte impact. CS3D zal anders zijn. Het doel is om duurzaamheid van bedrijven te veranderen door middel van een alomvattende en verplichte aanpak, waarbij grote bedrijven worden verplicht due diligence uit te voeren om nadelige duurzaamheidseffecten in hun activiteiten en waardeketens te identificeren, te voorkomen, te beperken en te verantwoorden. CS3D zal ook proberen bestaande regelgeving te verenigen en te versterken.
Om te begrijpen wat voor baanbrekend effect de Corporate Sustainability Due Diligence Directive zou kunnen hebben, is het belangrijk om potentiële scenario’s van verschillende sectoren te verkennen:
Scenario 1 – Productie : Stelt u zich een grote speelgoedfabrikant voor met fabrieken over de hele wereld die werken volgens de verplichte CS3D-voorschriften. Proactief due diligence-onderzoek brengt een filiaal aan het licht dat giftige chemicaliën gebruikt die het water vervuilen – een duidelijke schending van de CS3D-normen voor de bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu. Het bedrijf komt snel in actie door samen te werken met de fabriek om over te schakelen op veiligere praktijken en door de gemeenschap te helpen bij het schoonmaken van het water. Dit scenario illustreert hoe het verplichte kader van CS3D verantwoordelijk gedrag van bedrijven afdwingt – het zorgt ervoor dat bedrijven zoals deze potentiële schade identificeren en actief aanpakken.
Scenario 2 – Bankieren : Een ‘groene bank’ die haar klanten duurzame financieringsoplossingen biedt, voert grondige due diligence uit op potentiële investeringen onder CS3D. Dit brengt een leningaanvraag aan het licht voor een project dat verband houdt met ontbossing – een schending van de milieubeschermingsmandaten van CS3D. Omdat de bank wettelijk gebonden is aan de richtlijn, kan de bank de lening niet verstrekken. In plaats daarvan gaat de bank met de aanvrager in gesprek om alternatieve financieringsopties te onderzoeken die aansluiten bij duurzame praktijken. Ze adviseren de aanvrager ook om onderzoek te doen naar hernieuwbare energiebronnen om het verantwoorde gebruik van hulpbronnen zoals omschreven in CS3D te bevorderen. Dit scenario illustreert hoe de CS3D-richtlijn werkt als een katalysator voor verantwoord bankieren, waarbij de organisatie wettelijk verplicht is actief potentiële milieuschade te voorkomen en daarmee een precedent schept voor een duurzamer financieel landschap.
CS3D is een complex en ambitieus voorstel met veel voordelen en uitdagingen.
Potentiële voordelen
- Uitgebreide en structurele aanpak van due diligence rond toeleveranciers/waardeketen en andere belanghebbenden
- Ecosysteemvorming met andere organisaties en samenwerking voor positieve impact
- Betere en duidelijkere zichtbaarheid rond de waardeketens van organisaties
- Beter bewustzijn van de impact
- Modernisering van de toeleverings-/waardeketen
- Beter risicobeheer en risicobeperking
- Transparantie voor medewerkers en belanghebbenden om kennis te delen en te groeien
Potentiële uitdagingen
- Het toepassingsgebied is te breed en moet worden verduidelijkt
- Uitvoeringsproblemen en potentiële onnauwkeurigheid als gevolg van robuuste parameters voor duurzaamheidsrapportage
- Hoge kosten voor naleving en overgang
- De gevoeligheid van informatie leidt tot onbedoelde en kwaadaardige gevolgen
- Mogelijke kostenstijging van goederen en diensten
- Niet-naleving leidt tot boetes die kunnen oplopen tot 5% van de wereldwijde netto-omzet van het bedrijf
- Onbereidheid van organisaties en landen om te implementeren.
Bereiken van consensus
Ondanks de goede intenties heeft de CS3D-richtlijn tot grote bezorgdheid geleid bij verschillende belanghebbenden. Deze hebben druk uitgeoefend om de visie van de richtlijn in evenwicht te laten brengen met de praktische uitvoering voor bedrijven:
- Industriegroep BusinessEurope , die Europese bedrijven vertegenwoordigt, heeft haar bezorgdheid geuit dat de CS3D buitensporige kosten en administratieve lasten voor bedrijven met zich mee zou brengen, mogelijk innovatie zou tegenwerken en het concurrentievermogen zou ondermijnen. BusinessEurope roept ook op tot een werkbare en duidelijke CS3D die de interne markt niet mag verzwakken.
- Het Centre for European Policy Studies (CEPS) een denktank, heeft gezegd: “Er is misschien reden voor paniek bij bedrijven” en er wordt te veel gevraagd van de particuliere sector.
- Het European Environmental Bureau (EEB) , een groep die opkomt voor het milieu, heeft opgeroepen tot sterkere handhavingsmechanismen en een duidelijkere focus op de meest dringende duurzaamheidsuitdagingen. Het EEB publiceerde ook een open brief namens 20 organisaties, waarin wordt opgeroepen tot “effectieve milieubescherming in de CSDDD”.
Ondanks deze kritiek heeft het Europees Parlement, na de stemming van de EU-Raad op 15 maart 2024, het voorstel op 24 april goedgekeurd. De richtlijn zal tegen de zomer formeel worden aangenomen en de EU-lidstaten hebben dan twee jaar de tijd om de wetgeving om te zetten in nationale wetten.
Tijdlijn
Dit is de tijdlijn voor de inwerkingtreding van CS3D:
- 2027 : Meer dan 5.000 werknemers en een omzet van EUR 1,5 miljard
- 2028 : meer dan 3.000 werknemers en een omzet van EUR 900 miljoen
- 2029 : meer dan 1.000 werknemers en een omzet van EUR 450 miljoen
Voor niet-EU-bedrijven gelden dezelfde omzetdrempels voor de gefaseerde invoering, maar zonder werknemersdrempels. Alle andere bedrijven binnen het toepassingsgebied moeten zich voorbereiden om vanaf 2030 aan de vereisten te voldoen. Niet-naleving kan leiden tot sancties zoals boetes en nalevingsbevelen, en er is ook kans op civielrechtelijke aansprakelijkheid.
CS3D zal leiden tot nieuwe bedrijfsmodellen
CS3D zet niet alleen aan tot naleving, het is een strategische verschuiving. Bedrijven zullen hun strategie en uitvoering moeten benaderen door de lens van risicobeheer in de hele toeleveringsketen, zodat ze beter begrijpen wat er ten grondslag ligt aan hun producten en diensten.
Dit diepere begrip zal inefficiënties en verouderde praktijken aan het licht brengen, wat zal leiden tot innovatieve oplossingen en gerichte investeringen. In wezen zal CS3D vragen om nieuwe duurzame bedrijfsmodellen in alle sectoren om urgente uitdagingen aan te pakken.
Er zijn aanzienlijke onderdelen van CS3D die nog moeten worden verduidelijkt. In de tussentijd moeten organisaties beginnen met het voorbereiden van hun strategie, plannen en antwoorden met actieve acties om de voorbereidingen te versnellen.
Dr. Gohar Sargsyan, duurzaamheidsleider bij TCS Europa