Zorgpexpert Gijs-Jan Otten van Been Management Consulting schrijft over de verduurzaming van de zorg. Er wordt veel over gepraat in talkshows en op sociale media. Maar hoe ver is de zorg daar eigenlijk mee?

Binnen ons zorgsysteem focussen we op goede, veilige & betaalbare zorg voor de patiënt. Dat een 1 operatie 27 kilo afval produceert, zoals een NRC-reportage bij Radboud UMC laatst aantoonde. En dat de zorgsector verantwoordelijk is voor 7% van onze C02-uitstoot, lijken we voor lief te nemen. Toch brengen we hier niet alleen de planeet, maar ook de patiënt in gevaar.

Zieke planeet

Klimaatverandering heeft namelijk een negatief effect op de gezondheid. Denk aan verhoogde ademhalings-, hart- & vaatziekten door een opwarmend klimaat. Aan verwondingen en vroegtijdige sterfgevallen door met extreme weersomstandigheden. Aan de toename van tropische infectieziekten dichtbij huis. En niet te vergeten: de bedreiging voor de geestelijke gezondheid. Hoe paradoxaal het ook klinkt, de zorg maakt de planeet ziek.

Bottom-up

Gelukkig nemen veel ziekenhuizen al stappen om hun manier van zorg verlenen te verduurzamen. Er worden Green Deals getekend en Green Teams opgezet. Sommige ziekenhuizen hebben een uitgebreid verduurzamingsplan en leggen daar verantwoording over af in een duurzaamheidsrapport. Vaker komen deze groene initiatieven van de werkvloer zelf, vanuit bevlogen artsen, verpleegkundigen en ander zorgpersoneel. Dat merken wij ook in onze gesprekken met directieleden en managers in de zorgketen (ook te beluisteren in onze podcastserie Health Talks, red.). Voor ons een duidelijk signaal dat duurzaamheid nog in de kinderschoenen staat.

Lastig versnellen

Onderzoek van Charlotte Schaafsma van de VU Amsterdam bevestigt dat. Zij onderzocht de drijfveren en barrières voor duurzaamheid binnen de inkoopafdeling van ziekenhuizen, onder meer het LUMC, Erasmus MC en OLVG. De voornaamste drijfveer om duurzaam in te kopen? De persoonlijke motivatie van medewerkers. En, geen verrassing, kosten en strikte protocollen rondom patiëntveiligheid zijn de grootste barrières voor duurzaam inkopen. Haar conclusie: er is een prominentere rol voor duurzaamheid in het beleid en in afdelingsdoelstellingen nodig om echt te versnellen. Dat strookt ook met onze ervaring. Je bereikt meer als duurzaamheid integraal onderdeel is van je strategie en dat ook concreet maakt in je operationele aansturing. Maar we zien ook: geen enkel Nederlands ziekenhuis is al zover.

Samen optrekken

Nu is het ziekenhuis natuurlijk niet de enige partij die bijdraagt aan de vervuiling van het zorgsysteem. De producenten en leveranciers van medische materialen en medicatie spelen ook een belangrijke rol. Ook daar zien we rijp en groen door elkaar. De ene farmaceut heeft duurzaamheid al verankerd in de dagelijkse operatie, zoals het Deense Novo Nordisk. De ander is net gestart.

Sla daarom de handen ineen met de gehele zorgketen: van grondstof tot patiënt. Ga samen leren en samen werken. Want alleen samen kom je tot nieuwe inzichten en innovatieve oplossingen die goed zijn voor zowel patiënt als planeet.

LET’S CHANGE THE HEALTHCARE SYSTEM.