Uit onderzoek van de WUR (Wageningen University) blijkt dat de gezondheidskosten van vleesconsumptie buiten de Schijf van Vijf aanzienlijk zijn. Voor rood vlees schat de WUR dat de gezondheidskosten rond de € 7,50 per kilo overconsumptie liggen. Voor bewerkt vlees liggen de kosten rond de € 4,30 per kilo. Het is voor het eerst dat in een Nederlands onderzoek de gezondheidskosten van vleesconsumptie vertaald worden naar kosten per kilo voor het vlees in het winkelschap. Het onderzoek wordt 11 april in Nieuwspoort gepresenteerd. Vlees zou 30-45% duurder worden als zorgkosten in de prijs opgenomen zouden worden.
Het is al langer bekend dat overmatige consumptie van rood en bewerkt vlees gepaard gaat met een toegenomen kans op hart- en vaatziekten, beroerte en darmkanker. Voor bewerkt vlees (circa de helft van het geconsumeerde vlees zoals vleeswaren, hamburgers en gehakt) geldt zelfs dat er geen ‘veilige’ hoeveelheid voor inname valt aan te geven, het staat niet in de Schijf van Vijf. Voor rood vlees (rund- en varkensvlees) is in de Schijf maximaal 15,6 kilo per persoon per jaar opgenomen in de Schijf van Vijf, daarboven gaat het om overconsumptie. De consumptie ligt op 27 kg per persoon.
In het onderzoek is gekeken naar de medische kosten van de aan vleesconsumptie gerelateerde ziekten. Deze kosten, € 1,1 miljard euro per jaar, worden nu door de samenleving als geheel gedragen en via de steeds hoger wordende zorgpremies voor iedereen. Zouden de kosten worden neergelegd bij de consument als gebruiker en veroorzaker, dan zou de kiloprijs in de winkel met € 7,50 (rood vlees) en € 4,30 (bewerkt vlees) stijgen. Dit is een conservatieve schatting, waarin de gezondheids-kosten bij de productie van vlees, zoals besmettelijke dierziekten, stikstof en fijnstof niet zijn meegenomen. Ook de kosten van het arbeidsverlies dat gepaard gaat met ziekte is niet verdisconteert, net als ziektes die ontstaan door slechte bereiding van vlees (salmonella en campylobacter besmettingen). Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Vegetariërsbond en de True Animal Protein Price Coalition (TAPP Coalitie). Eerder lieten deze organisaties al onderzoek uitvoeren naar de kosten van milieubelasting per kilo vlees. Hiervoor bedroegen de kosten gemiddeld € 5,70 (rund- en bewerkt vlees) € 4,50 (varkensvlees) en € 2,00 (kip) per kilo. Vanuit de TAPP Coalitie zijn op basis hiervan diverse voorstellen gedaan voor het invoeren van een eerlijke vleesprijs (milieuheffing op vlees) met vergoedingen voor verduurzaming voor boeren, een plan voor het goedkoper maken van gezond voedsel en compensatie voor lagere inkomens. Volgens onderzoeksbureau CE Delft zou de vleesconsumptie bij deze prijzen halveren in 2030.
Opgeteld zouden de milieu- en gezondheidskosten tot een hogere kiloprijs van 13,20 voor rundvlees en € 10,00 voor bewerkt vlees leiden, ongeveer een verdubbeling van de huidige prijs van rood- en bewerkt vlees. Een dergelijke prijsverhoging is echter nu niet aan de orde. Wel steunen de TAPP Coalitie, de Vegetariërsbond en Caring Doctors de recente voorstellen uit het rapport van Rob Jetten (IBO rapport over beprijzen klimaatbeleid). Ook in dit rapport is sprake van een heffing op vlees en zuivel. Hierin zijn dezelfde tarieven voor vlees genoemd als in het TAPP plan. De organisaties roepen het kabinet en het parlement op de (klimaat)heffing op vlees en zuivel uit het IBO rapport op te nemen in het maatregelenpakket dat in mei wordt gepresenteerd voor de klimaatdoelen in 2030. Maar dan wel in samenhang met een 0% btw en andere prijsverlagingen voor gezond en duurzaam geproduceerd voedsel, zodat voedsel gemiddeld niet in prijs stijgt. Een ‘eerlijke, gemiddeld 40% hogere vleesprijs’, waarbij boeren voor vergroening betaald worden, gezond en duurzaam voedsel een 0% btw-tarief krijgt en lage inkomens gecompenseerd worden, geniet brede steun onder de bevolking. In een door Ipsos uitgevoerd representatief onderzoek in februari 2023 onder 1038 mensen bleek 57% van hen voor deze eerlijke vleesprijs te zijn.
Het WUR rapport wordt dinsdagavond 11 april om 18.00 uur in Nieuwspoort gepresenteerd en aangeboden aan Renze Brouwer (Ministerie LNV, programmamanager Nationale Eiwitstrategie). Er volgen reacties van o.a. Tjeerd de Groot (D66) en Thomas Plochg (directeur Federatie voor Gezondheid).
De Vegetariërsbond is, opgericht in 1894, is dé deskundige op het gebied van vegetarische voeding en geeft voor Nederland het V-Label voor vegetarische en veganistische producten uit, dat inmiddels op ruim 2000 verpakkingen in de supermarkt te vinden is.
De True Animal Protein Price Coalition (TAPP Coalitie), is een nieuwe organisatie die zich inzet voor het betalen van de ‘echte’ prijs van voedsel, inclusief kosten voor milieu, gezondheid en dierenwelzijn, te beginnen bij vlees en zuivel, vanwege de hoogste urgentie. De circa 60 partners van de TAPP Coalitie die zo’n vertegenwoordigen zo’n 0,6 miljoen mensen.
