De waarde van gekleurde edelstenen in de detailhandel wordt geraamd op 7 tot 11 miljard euro wereldwijd. Officiële wereldhandelscijfers (import) wijzen op een waarde van bijna 3 miljard euro. “Maar de toeleveringsketen van gekleurde edelstenen lijkt wel een schoolvoorbeeld van ongelijke mondiale verdeling”, aldus SOMO onderzoeker Sanne van der Wal. “Hoe verder je teruggaat in de keten, hoe minder mensen eraan verdienen. De stenen worden meestal gewonnen in de armste ontwikkelingslanden, zoals Tanzania, Madagaskar en Zambia. Vervolgens gaan ze naar minder arme ontwikkelingslanden, zoals India, China en Thailand, waar ze geslepen worden. Uiteindelijk worden ze verkocht in het rijke Westen.”
De grootste arbeidsproblemen doen zich echter voor aan het begin van het productieproces. Kinderarbeid, gezondheidschade, dodelijke ongevallen, lage inkomsten en werkonzekerheid: het zijn voornamelijk de mijnbouwwerkers en de slijpers die kampen met deze schadelijke gevolgen. Van der Wal: “Helaas ontbreekt het vooralsnog aan serieuze sectorbrede duurzaamheidsinitiatieven binnen de edelstenensector. De branche kan een voorbeeld nemen aan de goud- en diamantketen, waarin veelal dezelfde juweliers zitten als in de gekleurde edelstenensector en waar al wel internationale initiatieven worden genomen. Hoog tijd dat deze sector haar verantwoordelijkheid neemt wat betreft eerlijke productie van gekleurde edelstenen.”