In deze blogreeks geven 2BHonest experts hun visie over interessante topics die ze in de praktijk tegenkomen als duurzaamheidsconsultant. In dit artikel deelt Floor Mooij waarom het werken aan circulariteit net zo belangrijk is als je klimaatdoelstellingen en hoe je met ketenpartners kunt werken aan de circulaire transitie.
Circulariteit is volgens jou echt een ketenvraagstuk: leg uit!
Circulariteit werkt twee kanten op: de producten of materialen die je inkoopt, en de producten die je verkoopt. Dit betekent dat circulariteit samenwerking vereist buiten je eigen organisatie. Je kunt klein beginnen met de partijen die dichtbij je staan, zoals een leverancier en een afvalverwerker. Met zijn drieën kun je al een gesloten kringloop maken en focussen op hergebruik en recycling. Vervolgens kun je de cirkel steeds groter maken: het ripple effect. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer je een type materiaal in een product wilt verduurzamen en hiervoor dieper de keten in kijkt.
Waarom is het zo urgent om met circulariteit aan de slag te gaan?
Grondstoffengebruik levert een grote bijdrage aan klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgasemissies en werken aan een circulaire economie draagt dus bij aan het behalen van klimaatdoelstellingen. Daarnaast legt de energietransitie ook druk op de beschikbaarheid van grote hoeveelheden grondstoffen. Je moet daarom met een circulaire bril naar het klimaatvraagstuk kijken om de doelstellingen te kunnen realiseren. Verder linkt circulariteit ook sterk aan onderwerpen zoals biodiversiteit en gezondheid, denk bijvoorbeeld aan de negatieve impact van e-waste en microplastics. Bij een gebrek aan circulaire oplossingen blijft dit helaas werkelijkheid. Maar de urgentie zit hem er vooral in dat er op circulariteit nog een groot gat in kennis en oplossingen ligt. Hoewel we weten dat een circulaire economie nodig is, weten we nog niet goed hoe we dit gaan realiseren.
Wat zegt de (Europese) wetgeving over circulariteit?
Er is veel Europese wetgeving in de maak vanuit het Circular Economy Action Plan (CEAP), zoals wetgeving waarin single use plastics verboden worden, wetgeving om verpakkingen te verminderen en verduurzamen en wetgeving waar wordt aangestuurd op meer mogelijkheden voor reparatie en een langere levensduur van producten. Deze wetten moeten nog verder uitgewerkt worden en vertaald naar nationaal niveau.
Ook speelt circulariteit een belangrijk onderdeel in de wetgeving over rapportage (CSRD) die voor veel bedrijven vanaf 2026 gaat gelden. Bedrijven moeten bijvoorbeeld in gewicht aangeven hoeveel hernieuwbaar en niet-hernieuwbaar materiaal ze inkopen, welk en hoeveel afval ze veroorzaken en aangeven welk deel van hun assortiment circulaire principes aanhoudt. Hier ligt een groot datavraagstuk, omdat deze inzichten vaak nog ontbreken.
Het is duidelijk dat circulariteit een steeds groter topic gaat worden. Welke uitdagingen kunnen bedrijven verwachten?
Circulariteit kan schuren met klimaatdoelstellingen. Zo is het verruilen van je oude product voor een energie-efficiënt product voor je energieverbruik een goede keuze, maar vanuit een circulair oogpunt is het beter om de levensduur van producten zo lang mogelijk te houden. Daarnaast leidt het recyclen van materialen ook tot CO₂-uitstoot. Daarom is het nodig om integraal naar de milieu-impact van producten te kijken, bijvoorbeeld door middel van een life cycle analysis (LCA).
Een andere uitdaging is dat er veel afhankelijkheden zijn rondom circulariteit. Dit zorgt ervoor dat een bedrijf naar de klant wijst, de consument naar de overheid wijst en de overheid weer naar bedrijven. Het is dus nodig om gezamenlijk eerste stappen te zetten, goed met elkaar in gesprek te blijven, en uiteindelijk de overheid nieuwe circulaire initiatieven te laten standaardiseren wanneer die voldoende beschikbaar zijn. Ondertussen kan de overheid die initiatieven al stimuleren via bijvoorbeeld subsidies.
Ik wil met mijn bedrijf graag aan de slag op circulariteit. Wat is mijn eerste stap?
Definieer eerst je eigen visie en ambitie, deel deze visie vervolgens met je partners, en vind raakvlakken. Het zou mooi zijn als je circulariteit branche-breed en met je leveranciers kunt oppakken en tot een gezamenlijke stem kan komen. Het onderwerp verpakkingen is dan bijvoorbeeld een handig instapmodel om samenwerking op te zoeken omdat het vaak niet de corebusiness is.
We merken dat het belangrijk is om te starten met wat er al wel is, en van daaruit verder te werken. Je moet klein beginnen, stapje voor stapje. Laat je dus niet tegenhouden door een gebrek aan beschikbare data. Je mag eerlijk en transparant zijn dat je de ambitie hebt om te verduurzamen en te werken naar een circulair product, maar dat je daar nog niet bent. Een transitie is niet vandaag of morgen geregeld.
Hoe helpt 2BHonest haar klanten om circulariteit te integreren?
We maken bedrijfsstrategieën rondom circulariteit, ook helpen we met het inzichtelijk maken van impact rondom circulariteit, zoals de Swinkels Circularity Index (SCI). In de Installatiebranche helpen wij bij het Brancheplan Verpakkingen. Er is bijvoorbeeld een oplegger gemaakt met inkoopvoorwaarden die inkopers mogen gebruiken in hun leveranciersgesprekken. Een organisatie kan zelf bepalen hoe dit wordt geïntegreerd: als basis van gesprek, of als onderdeel van contract. En we hebben een aanjagersrol: we hopen met onze kennis sectoren op gang te brengen.