De Raad voor de Jaarverslaggeving heeft in de afgelopen periode veel informatie verzameld rondom de ontwikkelingen met betrekking tot duurzaamheidsverslaggeving, specifiek de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) geconsulteerd door de EFRAG, het Europese adviesorgaan voor accountingregels. Hun conclusie: “Het is teveel en het is te snel.”[1] Die lezing is beschreven in Accountancy Vanmorgen en ik begrijp volledig de reflectie die de RJ hiermee weerspiegelt. Een korte samenvatting van hun conclusies:

  • Standaarden zijn veel te uitgebreid. De ESRS-en zijn zeer uitgebreid, complex en gedetailleerd.
  • De “reputtable assumption” is discutabel. De Raad zou liever zien dat het reguliere materialiteitsprincipe wordt gehanteerd: alles opnemen dat van materiaal belang is.
  • Minder verplichte standaarden, meer aandacht voor beleid.
  • Aansluiting op Europese regelgeving en convergentie tussen alle actoren in de duurzaamheidskolom (vb. aansluiting ISSB en ESRS)

Daarnaast gaf de SRA[2] begin augustus 2022 al aan dat ze verwachten dat duurzaamheidsverslaggeving ongekend zware lasten moeten dragen (o.a. vanuit het keten denken) en zij pleiten dus ook voor een andere fasering rondom de invoering van de ESRS-en.

Mijn reactie hierop is:  “Teveel ben ik met ze eens en met name de “reputtable assumption” waarbij je alles moet rapporteren tenzij je expliciet kunt aantonen dat iets niet materieel is lijkt erg ver te gaan. Toch ben ik van mening dat te snel niet aan de orde is. Vergeet niet dat de achterliggende gedachten is om het thema duurzaamheid te verbeteren voor de hele wereld, voor meer eerlijkheid en transparantie, voor een lagere CO2 uitstoot en eerlijkere betalingen tussen mannen en vrouwen. Misschien moeten we gewoon, naar de intentie om de wereld samen te verbeteren accepteren dat nog niet alles perfect in orde is voor limited assurance, maar nu twijfelen aan de snelheid van invoering per 2025 lijkt mij een slecht signaal om de urgentie van het thema juist op de kaart te krijgen.”

Wat dan wel?

Laat ik beginnen met eerlijk te onderkennen dat ik geen accountant ben, maar met twintig jaar ervaring bij accountantskantoren, toezichthouders en universiteiten kan ik een redelijke inschatting maken van de bezwaren die leven. Misschien zijn accountants nog niet afdoende opgeleid om limited assurance toe te voegen bij duurzaamheidsinformatie en er kan zeker worden gediscussieerd over de mate van detail binnen de ESRS-en, of het wel 100% de CSRD weerspiegelt, dat de reputtable assumption moet worden verwijderd en EFRAG moet gaan samenwerken met de ISSB om elkaar niet te beconcurreren maar goed te doen aan het achterliggende doel: EN DAT IS NAMELIJK DUURZAAMHEID!!

Ik ligt een paar voorbeelden uit de ESR-en toe:

  • Wat is de scheefheid in de betalingen tussen mannen en vrouwen?
  • In hoeverre worden human rights geschonden?
  • Discriminatie op basis van “disabilities”.
  • Uitstoot volgens de maatstaven van de green house protocol
  • Wat doet een onderneming om te voldoen aan de normen van Parijs?
  • Welke strategische en financiële risico’s loopt een organisatie als gevolg van uitstoot en climate change?
  • Executive en non executive board members.
  • Hoe geeft de organisatie invulling aan stakeholder dialoog?

Zomaar een arbitraire greep uit de ESRS-en. En hieraan ook gelieerd de beleidsstukken van een organisatie, alsmede plannen om hier verbeteringen in aan te brengen.

Het is ook veel!!

Uiteraard, toen ik de ruim 400 pagina’s aan ESRS-en las (met bijlages ed nog veel meer) vond ik het ook veel en ik begrijp dat het enorme effecten heeft op de interne organisatie van grote ondernemingen en dat er een zo’n pragmatisch mogelijke manier moet worden gevonden om de MKB-onderneming met een CSRD-light zoveel mogelijk te ontlasten, maar toch; is het achterliggende doel (namelijk duurzaamheid in brede zin) hier niet veel belangrijker dan de conclusie of het systeem al perfect is ingericht of de accountant al 100% is opgeleid om deze informatie op een afdoende manier te controleren? Is de RJ, met een belangrijke vertegenwoordiging vanuit accountantsland hier niet te conservatief en moeten we het belang van de wereld hier niet als uitgangspunt nemen in plaats van problemen in de assurance? Want of een thema nu linksom of rechtsom wordt besproken; of de scheefheid van betalingen tussen mannen of vrouwen nu als percentage wordt gegeven of anderzijds, of de uitstoot nu gemeten wordt via measures in de GHP, of andere wetenschappelijke maatstaven……het doel; het verbeteren van de eerlijkheid en duurzaamheid wereldwijd en daar op een open en transparante manier over communiceren blijft. Sterker nog, heeft een mega urgentie!!

Dan pleit ik er eerder voor om de limited assurance op de ESRS-en een jaar uit te stellen en de accountantsblik voor het jaarverslag 2025 voor grote ondernemingen op het niveau te laten zoals er nu wordt gekeken naar BW2 Titel 9 lid 391 (Het bestuursverslag) dan dat het opnemen van duurzaamheidsinformatie conform ESRS-en in het bestuursverslag wordt uitgesteld.

Ferdy van Beest, Directeur Data Proposities en Integrated Reporting bij Flynth adviseurs en accountants en Associate professor in financial reporting op de Nyenrode Business Universiteit. De column is geschreven op persoonlijke titel.

[1] RJ over duurzaamheidsverslagregels: te veel en te snel · Accountancy Vanmorgen

[2] SRA: standaarden duurzaamheidsverslaggeving leggen lastendruk neer bij mkb · Accountancy Vanmorgen