Een lovenswaardig doel, maar of een duurzame aandelenindex het geëigende middel is om dat te bereiken? Van Gennip zou sneller en meer kunnen bereiken door op duurzaamheidsgebied met wetgeving en betere controle van al bestaande sociale regels en milieuregels te komen. Betere verslaglegging over duurzame en maatschappelijk verantwoorde prestaties van ondernemingen zou ook helpen. Het lange wachten op het advies van de Raad van Jaarverslaggeving over regels voor rapportage over duurzame en maatschappelijk verantwoorde prestaties van ondernemingen is bijna ten einde. Dit advies wordt half oktober verwacht.

De overheid kan zelf meer doen. Onlangs bleek uit een onderzoek van de Duurzaamheidsdesk dat met name het midden- en kleinbedrijf behoefte heeft aan meer informatie over maatschappelijk verantwoord ondernemen . Een behoefte waar het Kennis- en Informatiecentrum al in had kunnen voorzien. Maar dit initiatief – ooit bedacht door staatssecretaris Ybema, al weer twee kabinetten geleden – lijkt een stille dood te sterven. Volgens een woordvoerder van Economische Zaken horen we er ‘waarschijnlijk’ eind september meer van.

Misschien dat Van Gennip redeneert dat de kapitaalmarkt een grotere druk kan leggen op ondernemingen dan de overheid. Een niet zo gekke gedachte nu het duurzame beleggen ondanks de beursmalaise flink blijft doorgroeien en de aandeelhouders door de aanbevelingen van de commissie-Corporate Governance in de toekomst meer macht moeten krijgen. Maar de kapitaalmarkt heeft die invloed ook zonder een Nederlandse duurzaamheisbarometer. Grote pensioenfondsen hebben zo hun eigen methoden om duurzame bedrijven te selecteren. De kleine beleggers kunnen terecht bij de duurzame beleggingsfondsen die ook nog een fiscaal voordeeltje opleveren.

Euronext wil niets weten van een speciale beursindex voor duurzame ondernemingen. Als argument daarvoor droeg de woordvoerder tegenover deze krant aan dat de beurs niet in de positie wil komen om een beursfonds uit de index te moeten halen als deze verantwoordelijk is voor een milieuramp. Een argument dat doet vermoeden dat Euronext zich nauwelijks verdiept heeft in de samenstelling en ontwikkeling van de duurzame indices. Een milieuramp op zich kan nooit reden zijn om een onderneming uit een duurzame of ethische index te halen.

Een beursindex heeft twee redenen van bestaan: als benchmark en als beleggingsinstrument. Op dit moment bestaan er twee populaire duurzame beursindices: de FTSE4Good en Dow Jones Sustainability Index. De organisaties achter deze duurzame indices zijn vooral ervaren in het maken van indices en er valt wel wat af te dingen op hun selectiemethoden. De meeste duurzame beleggingsfondsen in Nederland gebruiken nog de MSCI Wereldindex als vergelijkingsmaatstaf voor de eigen prestaties. Dat zal nog wel even zo blijven. Dutch Sustainability Research, een initiatief van Triodos, PGGM en MeesPierson, is bezig met het ontwikkelen van eenduidige duurzaamheidscriteria en een daaraan verwante duurzaamheidsindex.

Er naar vragen is gemakkelijk, maar een goed gewogen en samengestelde index met een onderscheidende kwalificering van bedrijven die naar duurzaamheid streven, is niet eenvoudig te maken. De politiek kan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van het Nederlandse bedrijfsleven beter op een andere manier stimuleren.

Marleen Janssen Groesbeek