Het Europees Parlement heeft vandaag  definitief groen licht gegeven voor nieuwe regels die bedrijven verplichten hun negatieve impact op mensenrechten en het milieu te beperken. Het Europees Parlement keurde met 374 stemmen tegen 235 en 19 onthoudingen de nieuwe “zorgvuldigheidseisen”-richtlijn (de Corporate Sustainability Due Diligence Directive CSDDD) goed, waarover overeenstemming was bereikt met de Raad. Deze eisen dat bedrijven en hun upstream- en downstreampartners, met inbegrip van toelevering, productie en distributie, hun negatieve impact op mensenrechten en het milieu voorkomen, beëindigen of beperken. Dergelijke impact omvat slavernij, kinderarbeid, arbeidsuitbuiting, verlies van biodiversiteit, vervuiling of vernietiging van natuurlijk erfgoed.

Risicogebaseerde aanpak en overgangsplan

De regels zullen gelden voor EU-bedrijven en moedermaatschappijen met meer dan 1000 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan 450 miljoen euro. Ze zullen ook van toepassing zijn op bedrijven met franchising- of licentieovereenkomsten in de EU die een gemeenschappelijke bedrijfsidentiteit waarborgen en met een wereldwijde omzet van meer dan 80 miljoen euro indien ten minste 22,5 miljoen euro werd gegenereerd door royalty’s. Ondernemingen van buiten de EU, moederondernemingen en ondernemingen met franchising- of licentieovereenkomsten in de EU die dezelfde omzetdrempels in de EU bereiken, zullen ook onder de richtlijn vallen. Deze bedrijven zullen due diligence in hun beleid moeten opnemen, daarmee samenhangende investeringen moeten doen, contractuele garanties van hun partners moeten vragen, hun bedrijfsplan moeten verbeteren of ondersteuning moeten bieden aan partners in het midden- en kleinbedrijf om ervoor te zorgen dat zij aan de nieuwe verplichtingen voldoen. Bedrijven zullen ook een overgangsplan moeten aannemen om hun bedrijfsmodel compatibel te maken met de limiet van 1,5°C voor de opwarming van de aarde die is vastgelegd in het Akkoord van Parijs.

Boetes en schadeloosstelling van slachtoffers

De lidstaten zullen ondernemingen gedetailleerde online-informatie over hun zorgvuldigheidseisen moeten verstrekken via praktische portaalsites met richtsnoeren van de Commissie. Ze zullen ook een toezichthoudende autoriteit oprichten of aanwijzen om onderzoek te doen en sancties op te leggen aan bedrijven die de regels niet naleven. Deze sancties zullen “naming and shaming” omvatten en boetes tot 5% van de wereldwijde netto-omzet van ondernemingen. De Commissie zal het Europees netwerk van toezichthoudende autoriteiten oprichten om de samenwerking te ondersteunen en de uitwisseling van beste praktijken mogelijk te maken. Bedrijven zullen aansprakelijk zijn voor schade veroorzaakt door het schenden van hun due diligence verplichtingen en zullen hun slachtoffers volledig moeten compenseren.

Na de stemming in de plenaire vergadering zei Europees Parlementsvoorzitter Lara Wolters (S&D, NL): “De stemming van vandaag is een mijlpaal voor verantwoord ondernemen en een aanzienlijke stap in de richting van het beëindigen van de uitbuiting van mensen en de planeet door cowboybedrijven. Deze wet is een zwaarbevochten compromis en het resultaat van jarenlange moeizame onderhandelingen. Ik ben trots op wat we samen met onze progressieve bondgenoten hebben bereikt. In het volgende mandaat van het Parlement zullen we niet alleen strijden voor een snelle uitvoering, maar ook voor een nog duurzamere Europese economie.”

Volgende stappen

De richtlijn moet nu ook formeel worden goedgekeurd door de Raad, worden ondertekend en worden gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU. Twintig dagen later treedt de richtlijn in werking. De lidstaten hebben twee jaar de tijd om de nieuwe regels om te zetten in hun nationale wetgeving.

De nieuwe regels (met uitzondering van de communicatieverplichtingen) zullen geleidelijk van toepassing worden op bedrijven in de EU (en bedrijven van buiten de EU die dezelfde omzetdrempels in de EU bereiken):

  • Vanaf 2027 voor bedrijven met meer dan 5000 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan 1500 miljoen euro;
  • Vanaf 2028 voor bedrijven met meer dan 3000 werknemers en een wereldwijde omzet van 900 miljoen euro;
  • Vanaf 2029 voor alle overige bedrijven die binnen het toepassingsgebied van de richtlijn vallen (inclusief bedrijven met meer dan 1000 werknemers en een wereldwijde omzet van meer dan 450 miljoen euro).