Het Europees Parlement heeft amendement 171 ingetrokken, een voorstel om strenge aanvullende restricties in te voeren op verpakkingen van plantaardige zuivel. Het klimaatonvriendelijke plan dat volgens tegenstanders neerkwam op de ‘censuur van plantaardige zuivel’ werd aangevochten door bijna een half miljoen consumenten in een petitie gestart door ProVeg International.  ProVeg werd in haar verzet tegen het wetsvoorstel bijgestaan door andere ngo’s, waaronder Greenpeace en WWF, evenals Greta Thunberg en plantaardige bedrijven zoals Upfield, Oatly en Alpro. Ook de Europese consumentenorganisatie BEUC sprak zich uit tegen het plan.

“Dit is een overwinning voor het gezond verstand en de planeet. Burgers, het bedrijfsleven en experts hebben gesproken en de EU heeft geluisterd. Niemand raakt in de war of misleid door termen als ‘plantaardig alternatief voor zuivel’” zegt Veerle Vrindts, directeur ProVeg Nederland

Het besluit weerspiegelt de wetenschappelijke consensus, onder meer bekrachtigd door het IPCC, de FAO, de WHO en de EAT-Lancet Commission, die unaniem zijn over de dringende noodzaak om over te stappen naar meer plantaardige voeding. Ook de Europese Commissie riep in haar Farm to Fork strategie op tot een transitie van dierlijke naar plantaardige voedingspatronen. Vrindts: “Het zou absurd zijn als de EU enerzijds consumenten oproept om meer plantaardig te eten, en dit tegelijkertijd bemoeilijkt door vergaande restricties in te voeren”.

Als AM171 wel was doorgevoerd, dan had het onder meer de volgende implicaties kunnen hebben:

  • Bekende verpakkingsformaten zoals een rechthoekig melkpak voor plantaardige melk of een blokje plantaardige margarine worden verboden, omdat ze te veel lijken op die van dierlijke zuivel.

  • Productafbeeldingen van plantaardig voedsel worden verboden als ze te veel de gedachte aan zuivel ‘oproepen’ of ‘imiteren’ – bijvoorbeeld een afbeelding van een melkachtige golf op een pakje havermelk.

  • Wetenschappelijke beweringen die plantaardig voedsel vergelijken met zuivelproducten zoals “de helft van de CO2-uitstoot van koemelk”, zouden worden verboden in alle communicatie, inclusief digitale en sociale media.

  • Essentiële allergeeninformatie zoals “bevat geen melk” mag niet, want verwijst naar melk;

  • Nuttige omschrijvingen zoals “veganistisch alternatief voor yoghurt”, “kan gebruikt worden in plaats van kookroom” of zelfs “romig” mogen niet gebruikt worden voor plantaardige producten.

Het voorstel werd ingediend door de Franse socialistische Europarlementariër Eric Andrieu en afgelopen oktober goedgekeurd door het Europees Parlement. Het plan leidde direct tot groot verzet. Het amendement werd niet onderworpen aan het gebruikelijke beoordelingsproces bestaande uit een impact assessment of een publieke consultatie, wat leidde tot een schreeuw van consumentenorganisaties en bedrijven om gehoord te worden. Uiteindelijk was het Andrieu zelf die het plan introk.

Francisco Guerreiro, Europees Parlementslid (GREENS/EFA) reageert op de uitkomst: “Het is een schande dat dit amendement überhaupt op tafel lag. De kostbare tijd die verloren is gegaan bij het zoeken naar een compromis over dit onzinnige amendement kunnen we niet meer terugkrijgen, maar we kunnen heel blij zijn dat de onderhandelaars eindelijk bij zinnen kwamen en besloten het te laten vallen. De plantaardige industrie speelt een cruciale rol op het gebied van ecologische duurzaamheid, menselijke gezondheid en dierenwelzijn en de EU moet de groei ervan ondersteunen, niet stoppen.”

Ook vanuit de plantaardige sector is verheugd gereageerd. “We verwelkomen het besluit om amendement 171 te verwerpen. Het is essentieel en met grote haast geboden dat we juridische obstakels wegnemen die de overgang naar een duurzaam voedselsysteem belemmeren, niet om nieuwe obstakels te introduceren. De wetenschap laat zien hoe belangrijk het is om over te schakelen op plantaardige voeding om de klimaatverandering en de volksgezondheidsproblemen aan te pakken. Aangezien we nog maar negen jaar hebben om de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs te halen, moeten we ons allemaal concentreren op hoe we de verschuiving kunnen versnellen en het voor consumenten gemakkelijker kunnen maken om plantaardige opties te kiezen,” stelt Cecilia McAleavey, directeur Public Affairs en duurzaam eten bij Oatly.

“Als stichtend lid van de European Alliance for Plant-based Foods heeft het aanpakken van concurrentieverstorende wetgeving altijd bovenaan onze agenda gestaan. De afgelopen maanden was Upfield een uitgesproken tegenstander van amendement 171 en het besluit van vandaag om het af te wijzen is een overwinning voor de plantaardige voedingsindustrie. en voor al die mensen die de petitie hebben ondertekend om hun steun toe te zeggen.” stelt  Dr. Jeanette Fielding, Chief Corporate Affairs and Communications Officer, Upfield. “Maar de strijd is nog niet gewonnen. Gerechtigheid voor de consument en voor onze planeet zal pas worden bereikt als plantaardig voedsel volgens de wet gelijk wordt behandeld met voedsel dierlijk voedsel.”

Ook ProVeg-directeur Veerle Vrindts wijst op het feit dat het bestaande verbod op termen als ‘havermelk’ en ‘sojamelk’ van kracht blijft. “ProVeg zal de discriminatie van plantaardige zuivel blijven aanvechten tot ook dit verbod van tafel is en het woord ‘melk’ er voor elk is. De zuivelindustrie heeft niet het alleenrecht op onze gezamenlijke taal.”