Vandaag heeft de Europese Commissie een uitgebreide nieuwe biodiversiteitsstrategie vastgesteld om de natuur terug in ons leven te brengen, alsook een “van boer tot bord”-strategie voor een eerlijk, gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem. De twee strategieën versterken elkaar en brengen de natuur, landbouwers, ondernemingen en consumenten samen om gezamenlijk naar een concurrerend duurzame toekomst toe te werken.
In overeenstemming met de Europese Green Deal bevatten zij voorstellen voor ambitieuze maatregelen en verbintenissen van de EU om een einde te maken aan het biodiversiteitsverlies in Europa en de rest van de wereld en om onze voedselsystemen om te vormen tot de wereldwijde standaard voor concurrerende duurzaamheid, de bescherming van de gezondheid van mens en planeet alsook van de bestaansmiddelen van alle actoren in de voedselwaardeketen. De COVID-19-crisis heeft aangetoond hoe kwetsbaar het toenemende verlies aan biodiversiteit ons maakt en hoe belangrijk een goed functionerend voedselsysteem is voor onze samenleving. De burger staat centraal in beide strategieën, die verbintenissen bevatten om het land en de zee beter te beschermen, beschadigde ecosystemen te herstellen en van de EU een internationale leider te maken inzake de bescherming van de biodiversiteit en het uitbouwen van een duurzame voedselvoorzieningsketen.
Met de nieuwe biodiversiteitsstrategie worden de belangrijkste oorzaken van het verlies aan biodiversiteit aangepakt, zoals het niet-duurzame gebruik van het land en de zee, de overexploitatie van natuurlijke hulpbronnen, verontreiniging, en invasieve uitheemse soorten. De strategie is midden in de COVID-19-pandemie vastgesteld en vormt een belangrijk onderdeel van het EU-herstelplan, omdat ze van cruciaal belang is om toekomstige uitbraken te voorkomen en er veerkracht tegen te ontwikkelen alsook om onmiddellijk zakelijke en investeringskansen te bieden om het herstel van de economie van de EU te bevorderen. Zij beoogt eveneens de integratie van biodiversiteitsoverwegingen in de algemene EU-strategie voor economische groei. In de strategie wordt onder andere voorgesteld om bindende streefdoelen vast te stellen voor het herstellen van aangetaste ecosystemen en rivieren, het verbeteren van de gezondheid van beschermde habitats en soorten in de EU, het terugbrengen van bestuivers naar landbouwgrond, het verminderen van verontreiniging, het vergroenen van onze steden, het verbeteren van de biologische landbouw en ander biodiversiteitsvriendelijke landbouwpraktijken, en het verbeteren van de gezondheid van de Europese bossen. De strategie bevat concrete stappen om de Europese biodiversiteit uiterlijk in 2030 op de weg naar herstel te zetten, met inbegrip van de omvorming van ten minste 30 % van het landoppervlak en zeegebied in Europa tot doeltreffend beheerde beschermde gebieden en het gebruik van ten minste 10 % van het landbouwareaal voor diversiteitsrijke landschapselementen.
De maatregelen op het gebied van natuurbescherming, duurzaam gebruik, en herstel zullen economische voordelen voor lokale gemeenschappen opleveren doordat ze duurzame banen en groei zullen creëren. Jaarlijks zal 20 miljard EUR aan financiering voor de biodiversiteit worden vrijgemaakt via verschillende bronnen, waaronder EU-fondsen en nationale en particuliere middelen.
De “van boer tot bord”-strategie zal de transitie mogelijk maken naar een duurzaam voedselsysteem in de EU dat de voedselzekerheid en de toegang tot gezonde voeding verkregen van een gezonde planeet waarborgt. Dankzij de strategie zal de milieu- en klimaatvoetafdruk van het voedselsysteem in de EU kleiner worden en zal de veerkracht ervan groter worden, waardoor de gezondheid van de burgers wordt beschermd en de bestaanszekerheid van economische actoren wordt gewaarborgd. De strategie bevat concrete streefdoelen om het voedselsysteem in de EU te transformeren, met inbegrip van een vermindering met 50 % van het gebruik en de risico’s van pesticiden, een vermindering met ten minste 20 % van het gebruik van meststoffen, een vermindering met 50 % van de verkoop van antimicrobiële middelen die voor landbouwhuisdieren en in de aquacultuur worden gebruikt, en het gebruik van 25 % van de landbouwgrond voor biologische landbouw. In de strategie worden ook ambitieuze maatregelen voorgesteld om ervoor te zorgen dat de gezonde optie de gemakkelijkste is voor de burgers van de EU, met inbegrip van betere etikettering om aan de informatiebehoeften van de consumenten inzake gezonde en duurzame levensmiddelen te voldoen.
Europese landbouwers, vissers en aquacultuurproducenten spelen een sleutelrol in de transitie naar een eerlijker en duurzamer voedselsysteem. Zij zullen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en het gemeenschappelijk visserijbeleid door middel van nieuwe financieringsstromen en ecoregelingen worden ondersteund om op duurzame praktijken over te schakelen. Door van duurzaamheid het handelsmerk van de EU te maken, zullen nieuwe zakelijke kansen worden gecreëerd voor Europese landbouwers en vissers en zullen hun inkomstenbronnen worden gediversifieerd.
Als centrale onderdelen van de Europese Green Deal zullen de twee strategieën ook aan het economisch herstel bijdragen. In de context van het coronavirus hebben zij tot doel de veerkracht van onze samenlevingen te vergroten om toekomstige pandemieën en bedreigingen zoals klimaateffecten, bosbranden, voedselonzekerheid of ziekte-uitbraken te weerstaan, onder andere door duurzamere praktijken voor de landbouw, de visserij en de aquacultuur te bevorderen en door wilde dieren en planten te beschermen en de illegale handel daarin aan te pakken.
De strategieën omvatten ook belangrijke internationale aspecten. De biodiversiteitsstrategie toont nogmaals aan dat de EU vastbesloten is een leidersrol op te nemen bij de aanpak van de wereldwijde biodiversiteitscrisis. De Commissie wil alle instrumenten op het gebied van extern optreden en internationale partnerschappen inzetten om tijdens de Conferentie van de Partijen bij het Verdrag inzake biologische diversiteit in 2021 een ambitieus nieuw mondiaal biodiversiteitskader van de VN te helpen ontwikkelen. Eén van de doelen van de “van boer tot bord”-strategie is om een wereldwijde transitie naar duurzame voedselsystemen te bevorderen in nauwe samenwerking met internationale partners.
Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal: “Het coronavirus heeft aangetoond hoe kwetsbaar we zijn en hoe belangrijk het is om de balans tussen menselijke activiteit en natuur te herstellen. De klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit zijn een duidelijk en reëel gevaar voor de mensheid. De biodiversiteitsstrategie en de “van boer tot bord”-strategie staan centraal in de Green Deal en tonen de weg naar een betere balans tussen natuur, voedselsystemen en biodiversiteit om de gezondheid en het welzijn van onze mensen te beschermen en tegelijkertijd het concurrentievermogen en de veerkracht van de EU te vergroten. Deze strategieën zijn een cruciaal onderdeel van de grote transitie waar we nu aan beginnen.”
Stella Kyriakides, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid: “We moeten toekomstgericht handelen en van het voedselsysteem in de EU een drijvende kracht voor duurzaamheid maken. De “van boer tot bord”-strategie zal over de hele lijn een positief effect hebben op de manier waarop we voedsel produceren, kopen en consumeren — voedsel dat de gezondheid van onze burgers, onze samenleving en ons milieu ten goede komt. De strategie biedt de mogelijkheid om ons voedselsysteem beter af te stemmen op de behoeften van onze planeet, zodat de voedselzekerheid wordt gewaarborgd en aan het verlangen van de Europeanen naar gezond, eerlijk en milieuvriendelijk voedsel wordt tegemoet gekomen.”
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: “De natuur is van essentieel belang voor ons lichamelijk en geestelijk welzijn, zij filtert onze lucht en ons water, reguleert het klimaat en bestuift onze gewassen. Maar we gedragen ons alsof dat er niet toe doet en verliezen natuur in een ongekend tempo. Deze nieuwe biodiversiteitsstrategie bouwt voort op wat in het verleden heeft gewerkt en voegt nieuwe instrumenten toe die ons op weg naar echte duurzaamheid zullen helpen, met voordelen voor iedereen. Het doel van de EU is om de natuur te beschermen en te herstellen, bij te dragen aan het herstel na de huidige crisis en de weg te tonen naar een ambitieus mondiaal kader om de biodiversiteit overal ter wereld te beschermen.”
Volgende stappen
De Commissie verzoekt het Europees Parlement en de Raad om deze twee strategieën en de daarin opgenomen verbintenissen goed te keuren. Alle burgers en belanghebbenden worden uitgenodigd om een brede maatschappelijke discussie te voeren.