De Europese Commissie presenteert gisteren (19 november) de EU-strategie voor hernieuwbare offshore-energie. Die moet ertoe bijdragen dat de EU tegen 2050 klimaatneutraal is. In de strategie wordt voorgesteld de Europese offshore-windcapaciteit te verhogen van het huidige niveau van 12 GW tot ten minste 60 GW in 2030 en tot 300 GW in 2050. De Commissie wil die capaciteit tegen 2050 aanvullen met 40 GW oceaanenergie en andere nieuwe technologie zoals drijvende windturbines en zonnepanelen.

Deze ambitieuze groei stoelt op het enorme potentieel in alle Europese zeebekkens en op de mondiale leiderspositie van EU-bedrijven in de sector. De strategie zal nieuwe kansen creëren voor de industrie, voor groene banen op het hele continent zorgen en het mondiale leiderschap van de EU op het gebied van offshore-energietechnologie versterken. Zij zal ook ons milieu, onze biodiversiteit en onze visserij beschermen.

Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal: “De strategie we vandaag voorstellen, geeft aan dat we de investeringen in offshore-hernieuwbare energie dringend moeten opvoeren en welke kansen dat biedt. De Europese Unie heeft enorme zeebekkens en geeft de toon aan in deze sector. We hebben dan ook alles in huis om deze uitdaging aan te gaan. Hernieuwbare offshore-energie is nu al een echt Europees succesverhaal. Wij willen dat dat nog meer kansen oplevert voor schone energie, hoogwaardige banen, duurzame groei en internationaal concurrentievermogen.”

Europees Commissaris voor Energie, Kadri Simson: “Europa is wereldleider op het gebied van hernieuwbare offshore-energie en kan een drijvende kracht worden achter de wereldwijde ontwikkeling ervan. Wij moeten onze inspanningen vergroten door alle mogelijkheden van offshore-windenergie te benutten en andere technologieën voor energie uit golfslag, getijden en drijvende zonnepanelen naar voren te brengen. Deze strategie geeft een duidelijke richting aan en biedt een stabiel kader. Dat is cruciaal voor overheden, investeerders en ontwikkelaars in de sector. We moeten de opwekking in de EU stimuleren om onze klimaatstreefcijfers te halen, tegemoet te komen aan de groeiende vraag naar elektriciteit en de economie te ondersteunen bij het herstel na de corona-pandemie.” 

Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: “In deze strategie wordt uiteengezet hoe wij hernieuwbare offshore-energie kunnen ontwikkelen in combinatie met andere menselijke activiteiten, zoals visserij en scheepvaart, allemaal in harmonie met de natuur. De voorstellen zullen ons ook in staat stellen de biodiversiteit te beschermen en mogelijke sociaal-economische gevolgen aan te pakken voor sectoren die afhankelijk zijn van gezonde mariene ecosystemen, waardoor een goede co-existentie binnen de maritieme ruimte wordt bevorderd.”

Om de opschaling van offshore-energiecapaciteit te bevorderen, zal de Commissie grensoverschrijdende samenwerking tussen de lidstaten aanmoedigen op het gebied van langetermijnplanning en uitrol. Daartoe moeten de ontwikkelingsdoelstellingen voor hernieuwbare offshore-energie worden geïntegreerd in de nationale maritieme ruimtelijkeordeningsplannen die de kuststaten uiterlijk in maart 2021 bij de Commissie moeten indienen. De Commissie zal binnen de herziene TEN-E-verordening een kader voorstellen voor de langetermijnplanning van offshore-netten, waarbij de regelgevende instanties en de lidstaten in elk zeebekken zullen worden betrokken.

De Commissie schat dat er tussen nu en 2050 bijna 800 miljard euro moet worden geïnvesteerd om de voorgestelde doelstellingen te halen. Om die investeringen te helpen genereren en losmaken, zal de Commissie:

  • voor een duidelijk en ondersteunend rechtskader zorgen. Daartoe heeft de Commissie vandaag ook de regels voor de elektriciteitsmarkt verduidelijkt in een begeleidend werkdocument van de diensten van de Commissie, en zal zij nagaan of specifiekere en gerichtere regels nodig zijn. De Commissie zal ervoor zorgen dat de herziening van de richtsnoeren betreffende staatssteun op het gebied van energie en milieubescherming en van de richtlijn hernieuwbare energie een kosteneffectieve uitrol van hernieuwbare offshore-energie bevordert. 
  • helpen om alle desbetreffende fondsen in te zetten ter ondersteuning van de ontwikkeling van de sector. De Commissie moedigt de lidstaten aan om de faciliteit voor herstel en veerkracht te benutten en samen te werken met de Europese Investeringsbank en andere financiële instellingen om investeringen in offshore-energie via InvestEU te ondersteunen. De middelen van Horizon Europa zullen worden ingezet om onderzoek en ontwikkeling te ondersteunen, vooral op het vlak van minder ontwikkelde technologieën.
  • zorgen voor een sterkere toeleveringsketen. In de strategie wordt benadrukt dat de productiecapaciteit en de haveninfrastructuur moeten worden verbeterd en dat er meer goed opgeleide arbeidskrachten nodig zijn om het installatietempo op te voeren. De Commissie is van plan binnen het industrieel forum schone energie een specifiek platform voor hernieuwbare offshore-energie op te zetten om alle actoren samen te brengen en de ontwikkeling van de toeleveringsketen aan te pakken.

De wereldmarkt voor hernieuwbare offshore-energie groeit snel, vooral in Azië en de Verenigde Staten, en biedt overal ter wereld mogelijkheden voor Europese bedrijven. Via de “Green Deal”-diplomatie, het handelsbeleid en de energiedialogen van de EU met partnerlanden zal de Commissie de wereldwijde invoering van deze technologieën steunen.

Om de ecologische, sociale en economische gevolgen van hernieuwbare offshore-energie voor het mariene milieu en de daarvan afhankelijke economische activiteiten te analyseren en te monitoren, zal de Commissie regelmatig een groep deskundigen van overheidsinstanties, belanghebbenden en wetenschappers raadplegen. Vandaag heeft de Commissie ook een nieuwe leidraad aangenomen voor de ontwikkeling van windenergie en de EU-natuurwetgeving.

Achtergrond

Offshore-windenergie produceert schone elektriciteit die concurreert met, en soms goedkoper is dan, bestaande technologie op basis van fossiele brandstoffen. De Europese industrie ontwikkelt in een hoog tempo andere technologieën om de kracht van onze zeeën voor de productie van groene stroom te benutten. Van drijvende offshore-windenergie tot oceaanenergietechnologieën zoals golfslag- of getijdenenergie, van drijvende zonnepanelen tot het gebruik van algen voor de productie van biobrandstoffen, op al die gebieden lopen Europese bedrijven en laboratoria momenteel voorop.

De strategie voor hernieuwbare offshore-energie stelt de hoogste ambitie vast voor de uitrol van offshore-windturbines (zowel met een fundering in de zeebodem als drijvende), waarbij de commerciële activiteiten het verst gevorderd zijn. In die sectoren heeft Europa reeds ongeëvenaarde technologische, wetenschappelijke en industriële ervaring opgedaan en bestaat er al een sterke capaciteit in de hele toeleveringsketen, van fabricage tot installatie.

In de strategie wordt gewezen op de kansen die deze technologieën bieden in alle zeebekkens van de EU — van de Noordzee, de Oostzee en de Zwarte Zee tot de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan — alsmede voor bepaalde kust- en eilandgemeenschappen, maar de voordelen ervan blijven niet beperkt tot kustgebieden. In de strategie wordt gewezen op een groot aantal gebieden in het binnenland waar reeds fabricage en onderzoek plaatsvinden die bijdragen aan de ontwikkeling van offshore-energie.