Vandaag gaat Electronics Watch van start met een nieuwe website: www.electronicswatch.org. Electronics Watch is een nieuwe, onafhankelijke Europese monitoringsorganisatie die toezicht gaat houden op de arbeidsomstandigheden in de elektronica-industrie in lagelonenlanden. Deze omstandigheden zijn nu vaak onder de maat zijn en kunnen juist door duurzame inkoop verbeteren. Electronics Watch maakt maatschappelijk verantwoorde overheidsinkoop van ICT-hardware in Europa mogelijk, onder andere door monitoring en onderzoek. Inkopers in de (semi)publieke sector, zoals gemeenten, regionale inkoopconcerns en onderwijsinstellingen kunnen actief deelnemen aan het nieuwe consortium. Daarnaast zoekt Electronics Watch de samenwerking met ngo’s, vakbonden, activisten en experts in zuidelijke productielanden en Europa.
 
De elektronica-industrie is één van ’s werelds snelst groeiende sectoren. Tussen 2013 en 2015 wordt een jaarlijkse groei verwacht van 7 procent (bron). Ondanks het moderne en schone imago zijn de arbeidsomstandigheden in deze industrie vaak verschrikkelijk. Denk aan ongezonde en onveilige werkplekken, het ontbreken van een leefbaar loon, lange werkdagen, gedwongen overwerk, tijdelijke arbeidscontracten, misbruik van kwetsbare groepen als arbeidsmigranten en studenten, maar ook het niet toestaan van vakbonden.
 
Huidige audits werken niet
Overheden komen hun verplichting op het gebied van de bescherming van de mensenrechten onvoldoende na. Ook elektronicabedrijven nemen hun verantwoordelijkheden niet. “Duidelijk is dat de huidige praktijk van bedrijfsgestuurde audits in de elektronica-industrie onvoldoende resultaat oplevert. Op dit moment bestaat er nog geen geloofwaardig, onafhankelijk en alomvattend systeem voor het monitoren van mensenrechtensituaties in de elektronica-industrie”, stelt Pauline Overeem van SOMO, een van de initiatiefnemers van Electronics Watch.
 
Kracht van inkopers bundelen
Inkopende organisaties in de (semi)publieke sector hebben nu nog geen fatsoenlijke instrumenten om invloed uit te oefenen op de arbeidsomstandigheden in de elektronica-industrie. Tegelijkertijd is de (semi)publieke sector in Europa een grootverbruiker van elektronica zoals computers, laptops, mobiele telefoons, tablets, printers, kopieermachines en servers. “Samen hebben lokale overheden en (semi)publieke instellingen dan ook een aanzienlijke inkoopmacht. Als inkopende organisaties hun krachten bundelen, kunnen zij grote invloed uitoefenen op structurele verbeteringen van arbeidsomstandigheden in de elektronicasector wereldwijd”, aldus Overeem.
Het is de bedoeling dat Electronics Watch half 2015 van start gaat met een eerste groep van vijftig inkopende organisaties uit de (semi)publieke sector uit heel Europa. Maar zonder de bijdrage van onderzoekers, vakbonden en ngo’s kan Electronics Watch haar ambities niet waarmaken.
 
Reacties van Nederlandse gemeenten
“Goed om te zien dat jullie je richten op echt onafhankelijk onderzoek en willen doordringen in de keten tot aan de fabricage in de lagelonenlanden. De materie is op dit moment heel actueel. Er is veel over te horen en lezen in de media.”
 
“Op dit moment lopen in Eindhoven twee pilot aanbestedingen waarbij we de sociale voorwaarden van de Rijksoverheid toepassen. Eén is onze aanbesteding van telefoniediensten. Als deze pilot aanbesteding is afgerond, vindt er een evaluatie van de sociale voorwaarden plaats en een advies naar ons college over het al dan niet standaard toepassen van de sociale voorwaarden voor alle Europese aanbestedingen.”
 
Sandra Poels, Adviseur Duurzaam Inkopen & Aanbesteden bij de gemeente Eindhoven.
 
“De Gemeente Rotterdam volgt het landelijke beleid omtrent de Sociale Voorwaarden als onderdeel van Duurzaam Inkopen. Ook in toekomstige aanbestedingen zullen we dit beleid toepassen. We beschouwen Electronics Watch als een waardevol initiatief om verdere verbetering van de arbeidsomstandigheden/verhoudingen in deze branche te stimuleren, met name in de productielanden.”
 
Marcel de Ruiter, Manager Inkoop bij de gemeente Rotterdam