Dwarsliggers van hergebruikt plastic en van zwavelbeton zijn het meest duurzaam voor het milieu. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu , dat in opdracht van spoorbeheerder Prorail is uitgevoerd.
Elk jaar vervangt Prorail 200.000 dwarsliggers, de haaks onder de spoorstaven liggende delen van het spoor. Om de CO2 uitstoot en het gebruik van schadelijke stoffen te minimaliseren, zoekt de railbeheerder naar mogelijkheden om andere dwarsliggers te gebruiken dan de huidige cementbetonnen exemplaren.
Daartoe zijn zes verschillende typen dwarsliggers vergeleken met betonnen exemplaren. Gekeken is naar duurzaamheid (in hoeverre komen er bijvoorbeeld broeikassen vrij) en naar veiligheid voor het milieu (in hoeverre komen er verontreinigende stoffen vrij). Waar dwarsliggers van gerecycled plastic en zwavelbeton het meest duurzaam blijken te zijn, lijken de verschillende typen dwarsliggers alle ongeveer even veilig voor het milieu.
Onderzochte materialen
Onderzocht zijn dwarsliggers van met koper behandeld hout, onbehandeld hout, gerecycled plastic, plastic dat met staal is versterkt, plastic dat met glasvezel is versterkt (composiet) en beton op basis van zwavel (in plaats van cement).
Duurzaamheid en veiligheid voor het milieu
Bij de duurzaamheidsbeoordeling is gekeken in hoeverre er broeikasgassen vrijkomen bij de productie. Ook is gekeken hoeveel land nodig is om het benodigde materiaal te winnen. Voor houten dwarsliggers is het landgebruik groter dan voor de andere soorten, maar bij de productie komen de minste broeikasgassen vrij.
Bij de veiligheidsbeoordeling gaat het erom of er verontreinigende stoffen in de dwarsliggers zitten en in welke mate zij eruit vrijkomen. Vrijgekomen stoffen kunnen namelijk tijdens het gebruik van de dwarsliggers in bodem en grondwater terechtkomen.
Betonnen en houten dwarsliggers
De tegenwoordig gebruikte cementbetonnen dwarsliggers moesten de houten dwarsliggers vervangen, die in de vorm van houten bielzen in de vorige eeuw veel werden gebruikt. Houten dwarsliggers zijn destijds bewerkt met zogeheten creosoten om verwering te voorkomen. Creosoten bevatten Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS zeer zorgwekkende stoffen ). Inmiddels is echter duidelijk dat ook betonnen exemplaren bezwaren oplevert: bij de productie daarvan komt meer CO2 vrij dan bij houten dwarsliggers. Prorail wil dat bij de productie van nieuwe dwarsliggers minder CO2 vrij komt dan bij de huidige betonnen dwarsliggers .
