‘Maatschappelijk verantwoord ondernemen blijft stilhangen’, zegt onderzoeksleider Erik van Venetië van Berenschot. ‘De voorhoede in Nederland krijgt geen nieuw gezelschap uit het peloton. Dat is een tegenvaller.’
Net als vorig jaar heeft het Utrechtse adviesbureau jaarverslagen getoetst op passages over duurzaam ondernemen. Van de 25 grootste niet-beursgenoteerde ondernemingen en de 25 AEX-fondsen is de transparantie van het duurzame beleid beoordeeld. De ranglijst geeft geen oordeel over de kwaliteit van het beleid.
De vijftig bedrijven rapporteren heel uiteenlopend over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een kopgroep van tien ondernemingen is heel helder over het beleid, terwijl een groep van negen achterblijvers helemaal niets openbaar maakt over ‘mens, milieu en samenleving’.
Dertien bedrijven hebben het afgelopen jaar hun rapportage verbeterd. Vooral uitgever Wolters Kluwer, verzekeraar VGZ en zorgverzekeraar CZ geven in het jaarverslag over 2002 veel meer informatie dan ze over 2001 deden. Zes bedrijven geven daarentegen minder informatie dan het jaar daarvoor.
Bedrijven in de problemen laten duurzaam ondernemen geheel varen, constateert Berenschot. In het jaarverslag van Ahold, waar in februari een grote boekhoudfraude aan het licht kwam, staat geen letter meer over maatschappelijk verantwoord gedrag. ‘Ahold bevindt zich uiteraard in zwaar weer. Maar dat het bedrijf helemaal niets meer over duurzaam ondernemen opmerkt, is wel erg minimaal’, meent Van Venetië.
Ook het noodlijdende Hagemeyer ziet duurzaam ondernemen niet langer als belangrijk onderwerp . Van Venetië: ‘Hagemeyer kondigde vorig jaar nog aan meer beleid te willen maken op duurzaam terrein, maar daar zie je opeens niks meer van terug.’
Berenschot benadrukt dat een handvol bedrijven wél het hoge niveau van duurzame rapportage op peil heeft gehouden. Tien ondernemingen, waaronder DSM, Nuon en ING, vormen een stabiele voorhoede. ‘Je kan dus niet spreken van een terugval’, zegt Van Venetië. ‘Met Reed Elsevier en Achmea zijn er ook twee bedrijven bijgekomen die serieuze stappen zetten op weg naar betere verslaglegging over duurzaamheid.’
De duurzame jaarverslagen zijn nog altijd minder belangrijk dan gewone financiële jaarverslagen. Slechts zeven van de 25 onderzochte beursgenoteerde bedrijven (Akzo Nobel, ASML, DSM, KPN, Numico, Philips en Shell) openbaarden hun duurzame rapporten al voor de aandeelhoudersvergadering. Bij andere bedrijven konden aandeelhouders niet meepraten over duurzaam ondernemen. ABN Amro maakt het daarbij heel bont door pas eind juli zijn milieu- en sociaal verslag te openbaren.
De bedrijven hebben het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan overleg met allerlei belangenorganisaties. Ruim de helft van de onderzochte bedrijven maakt melding van een dialoog met deze stakeholders. Enkele bedrijven geven belangenorganisaties een stem in het jaarverlag. Zo roept Amnesty International bankverzekeraar ING op om zich harder in te zetten om kinderarbeid en vervolging van vakbondsleden tegen te gaan.
Bij 25 van de vijftig onderzochte bedrijven is een gedragscode opgesteld. Bedrijven geven ook meer inzicht over de inhoud en de naleving van die code.