Een handhavingsverzoek ingediend door Plastic Soup Foundation bij DCMR, de milieudienst van de provincie Zuid-Holland en Zeeland, is snel omgezet in actie. Ducor Petrochemicals is verantwoordelijk gesteld voor structurele vervuiling van de omgeving van de fabriek in de Botlek met plastickorrels.

Het bedrijf moet maatregelen nemen om te voorkomen dat de geproduceerde korrels op het terrein buiten de fabriek of in het omliggende havengebied belanden en heeft een dwangsom opgelegd gekregen van €15.000 per geconstateerde overtreding. Dit is de allereerste keer dat een dergelijke sanctie in Europa wordt opgelegd.

DCMR heeft aangekondigd ook andere producenten, verwerkers en gebruikers van plastickorrels in Zuid-Holland én Zeeland verscherpt te gaan controleren. De milieudienst noemt de verspreiding van plastic in het milieu een groot maatschappelijk probleem en wil graag samenwerken met Plastic Soup Foundation in de strijd tegen de plasticvervuiling.

Niet alleen vervuiling in Rotterdam

Plastic Soup Foundation luidt al langer de noodklok over vervuiling van het milieu met korrels kunststofgranulaat, de zogenaamde nurdles of pellets, een halffabricaat dat gebruikt wordt voor de productie van allerlei soorten plastic. Maandenlang onderzoek heeft aangetoond dat niet alleen de omgeving van Ducor Petrochemicals in de Botlek zwaar is vervuild, maar ook die van andere industrieterreinen in o.a. Zuid-Limburg en Antwerpen waar producenten zoals Sabic, Ineos, BASF, Borealis en Covestro zijn gevestigd.

Ook verder verwijderd van de fabrieken, in havens en op doorgaande wegen, worden zoveel plastickorrels aangetroffen dat het lijkt of het er net flink heeft gehageld. In januari van dit jaar maakte Nieuwsuur in samenwerking met Plastic Soup Foundation een reportage op bovengenoemde locaties.

Tonnen gemorste korrels

Het probleem is dat het kunststofgranulaat spotgoedkoop is en dat de plasticindustrie er nonchalant mee omspringt. Tijdens het transport- en het overslagproces worden tonnen korrels gemorst. Zo belanden er jaarlijks in de Europese Unie maar liefst 8 biljoen van dit soort microplastics in de natuur, ofwel 22 miljard per dag.

Een aardige indicatie van de gemorste hoeveelheden geeft het Activity Report 2019 van de Antwerpse haven en Plastics Europe. In 2018 ruimde de havenautoriteit op vijf verschillende hotspots maar liefst 3,3 ton plastickorrels op. Dat komt neer op 165 miljoen opgeruimde korrels, bijna zeven keer zoveel als begin vorig jaar op de Waddeneilanden aanspoelde na de ramp met het containerschip MSC Zoe.

Zelfs in Natura 2000-gebieden

Zelfs onze beschermde Natura 2000-gebieden zijn vervuild met nurdles. De oevers van de Westerschelde en de Grensmaas liggen ermee bezaaid, zo bleek in 2018 en 2019 uit monitoring door onderzoekers van het Schone Rivieren-project, waarin Plastic Soup Foundation, IVN Natuureducatie en Stichting De Noordzee met elkaar samenwerken. Op 43% van de meetlocaties werden plastickorrels gevonden.

Maria Westerbos, directeur van Plastic Soup Foundation: ‘Ik hoop dat andere milieudiensten dit baanbrekende voorbeeld van DCMR zullen volgen en serieus werk gaan maken van de handhaving van de relevante bepalingen van de Wet bodembescherming, de Wet milieubeheer en het Activiteitenbesluit.’

Ook het slib moet worden onderzocht

Ducor Petrochemicals heeft zijn verantwoordelijkheid erkend en heeft reeds maatregelen genomen, die echter onvoldoende zijn gebleken. Ook heeft het bedrijf zich bereid getoond een bijdrage te leveren aan het schoonmaken van de Brittannië- en Londonhaven in Rotterdam.

Plastic Soup Foundation hoopt dat het niet blijft bij een opruimactie aan land, maar gaat ervan uit dat – zoals gevraagd – ook het rivierslib van de Rotterdamse haven zal worden onderzocht. Ongeveer de helft van de geproduceerde plasticsoorten blijft namelijk niet in water drijven, maar zinkt naar de bodem, waar de bolletjes langzaam uiteenvallen in microplastics en ten slotte in de voedselketen terechtkomen. De verantwoordelijkheid om deze monsters te nemen ligt bij Rijkswaterstaat.

Vervolgstappen

Plastic Soup Foundation zal er samen met DCMR alles aan doen om ook andere omgevingsdiensten te bewegen de vervuiling met plastickorrels aan te pakken. Daarnaast wordt samengewerkt met de internationale beweging Break Free From Plastic, de wereldwijde opruimactie The Great Nurdle Hunt en de Nederlandse organisatie Schone Rivieren.