Een meerderheid van de Tweede Kamer stemde op 16 april voor een motie om de regering te verzoeken een nieuwe rechtsvorm uit te werken: de ‘rentmeestervennootschap’, een rechtsvorm voor steward-owned bedrijven. De motie was een gezamenlijk initiatief van D66 en NSC.
Bij een traditionele vennootschap (B.V.) hebben de aandeelhouders zowel de zeggenschap als het financieel belang. Kenmerkend voor het rentmeestermodel (ook wel steward-ownership) is dat de onderneming geen aandeelhouders in traditionele zin heeft; de zeggenschap en het financieel belang zijn bij het rentmeestermodel van elkaar gescheiden.
1. De zeggenschap wordt uitgeoefend door rentmeesters: Rentmeesters richten zich bij het uitoefenen van de zeggenschap op het belang van de onderneming zelf. Ze stellen de continuïteit en doelstelling van de onderneming centraal.
2. De winst is van de onderneming: De winst dient de continuïteit en doelstelling van de onderneming. De onderneming kan weliswaar eigen vermogen aantrekken door aandelen uit te geven, maar het dividend blijft beperkt tot een redelijke vergoeding voor het verschafte kapitaal.
Het rentmeestermodel wordt toegepast door allerlei ondernemingen, van startende tot gevestigde bedrijven en familiebedrijven die een alternatieve vorm van bedrijfsoverdracht zoeken. In Nederland bestaan meer dan 100 ondernemingen die het rentmeestermodel toepassen. Voorbeelden zijn de Efteling, bouwbedrijf TBI en zorgaanbieder BuurtzorgT.
Het inrichten van het rentmeestermodel is op dit moment relatief kostbaar en tijdrovend, omdat het Nederlands recht nog geen rechtsvorm voor het rentmeestermodel kent. Ondernemers maken nu gebruik van structuren met verschillende B.V.’s en stichtingen en maken daarbij veel kosten en lopen tegen beperkingen aan. De introductie van de rentmeestervennootschap als nieuwe rechtsvorm kan dat veranderen.
Ondernemingen die het model al jaren toepassen staan vaak bekend om hun goede werkgeverschap, maatschappelijke betrokkenheid en financiële weerbaarheid. Ze streven net als andere ondernemingen naar (lange termijn) waarde creatie, met als essentieel verschil dat deze waarde in de onderneming blijft en niet voornamelijk de aandeelhouders ten goede komt. Ondernemingen die het rentmeestermodel toepassen zijn net zo winstgevend, zo blijkt uit onderzoek, maar de winst dient de doelstelling van de onderneming in plaats van de aandeelhouders. Ongewenste overnames zijn ondenkbaar, omdat zeggenschap niet te koop is.
Foto: BuurtzorgT