Tijdens de 17e editie van de Nationale DenkTank proberen 20 jonge denkers én -doeners de grootste duurzaamheidsuitdaging tot nu te kraken: het stimuleren van biodiversiteit.  De 20 net afgestudeerde DenkTankers delen hun bevindingen in een heldere analyse: Hoe keren we het tij in de biodiversiteitscrisis. Aan de hand van de gevonden knelpunten werkt de DenkTank’22 toe naar oplossingen waar politici, bedrijfsleven en beleidsmakers mee aan de slag kunnen. Het stimuleren van biodiversiteit is hard nodig. Sinds 1970 is de populatiegrootte van vissen, vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen wereldwijd met gemiddeld 69% afgenomen blijkt uit het WWF Living Planet Report 2022. In Nederland is de afname van inheemse soorten tussen 1900 en 2010 62,5%, terwijl het Europees gemiddelde ‘slechts’ 47% is. Wat zijn de belangrijkste knelpunten voor het tegengaan van verder biodiversiteitsverlies?

Onderzoek

Voor de analyse van het probleem deden ze 5400 uur onderzoek, spraken ze 104 experts, 81 burgers en verwerkten ze, in samenwerking met Motivaction, de data van 1226 Nederlanders die meededen aan een online onderzoek, De DenkTankers richten zich op de volgende 4 deelthema’s: handelen door de burger, natuurinclusief bouwen, natuurinclusief produceren en de voorbeeldfunctie van de overheid als grootgrondbezitter. De analyse werd op 5 oktober gepresenteerd aan 150 experts.

Analyse in het kort

1. Nederland is niet overtuigd van de urgentie van het biodiversiteitsprobleem*
  • Helft (50%) van de Nederlanders weet niet wat biodiversiteit is.
  • Slechts 30% weet dat het slecht gaat met biodiversiteit in Nederland.
  • Maar 15% vertrouwt de informatie over biodiversiteit van de overheid. Informatie hierover van journalisten wordt nog minder vertrouwd: slechts 12% vertrouwt deze informatie. Wetenschappers worden het meest vertrouwd, ze scoren 46%. Maar wetenschapscommunicatie over biodiversiteit scoort bijzonder slecht op de 8 kenmerken van effectieve communicatie.
  • Het is onduidelijk wie verantwoordelijk is om een structurele verandering in gedrag te realiseren. 54% vindt dat de overheid verantwoordelijk is om biodiversiteitsprobleem aan te pakken. 12% van de Nederlanders vinden dat de burger aan zet is.
2. Partijen die wel iets willen doen worden beperkt in hun impact doordat:
  • Kosten en de baten scheef verdeeld zijn.
  • Het huidige beleid niet effectief is.
  • Welwillende partijen de juiste kennis missen.
  • Welwillende burgers te hoge drempels ervaren.
Andere inzichten uit het analyserapport
  • ‘Op dit moment levert het nog steeds meer op om monocultuur en pesticiden toe te passen’- Fabian Kemps Verhage (Herenboeren)
  • 83% van de 15 geïnterviewde grondbeherende partijen, van vakantieparken tot stichtingen, van ministeries tot gemeenten zegt behoefte te hebben aan kaders voor biodiversiteit
  • Als er kaders zijn, gaat het nog niet goed. Zo is er een kaderrichtlijn water maar is nu al duidelijk dat die deadline van 2027 niet gehaald wordt. Het niet behalen van de gestelde doelen kan, net  als het stikstofprobleem, tot een stop in vergunningverlening leiden
  • Verschillende partijen binnen de voedselketen werken met verschillende labels en standaarden vanwege concurrentiebelang en de wens om onderscheidend te blijven. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de supermarktbranche.
  • ‘ 70% van het advies aan boeren is afkomstig van productgebonden erfbetreders’ ‘zegt Reinier Gerrit, directeur Meststoffen Nederland. 
  • ‘Het grootste gedeelte van het curriculum van landbouwscholen is gericht op intensieve landbouw, niet alleen vroeger maar nu ook nog steeds’ – Alex Datema, voorzitter van BoerenNatuur‘.
  • Activiteiten voor biodiversiteit zijn niet toegankelijk en uitnodigend voor een breed publiek.

*Opmerkelijke uitkomsten van onderzoek door de Nationale DenkTank, uitgevoerd door Motivaction