De ethische plicht tegenover klanten vloeit voort uit de levering van kwalitatief hoogwaardige producten en diensten conform de prijs die ze hiervoor betalen. Organisaties hebben ook de morele plicht om hun klanten te beschermen. Bijvoorbeeld door ze vrijwillig te informeren omtrent de productingrediënten en het effect hiervan op hun gezondheid, het terugroepen van geleverde producten met foutieve onderdelen, etc. De ethische plicht jegens toeleveranciers vloeit voort uit de noodzakelijke partnershiprelatie met hen teneinde gezamenlijk zorg te dragen voor een hoge productkwaliteit en een hoge toegevoegde waarde. De vraag die hierbij centraal staat is: Is het ethisch verantwoord producten van leveranciers te betrekken die kinderarbeid toepassen, extreem lage loonkosten aan hun personeel betalen of gekenmerkt worden door zeer slechte arbeidsomstandigheden? De ethische plicht jegens de gemeenschap vloeit voort uit het feit dat de organisatie hiervan deel uit maakt en zich als een goede -burger” dient te gedragen. Dit wordt gedemonstreerd door bijvoorbeeld het betalen van belastingen, geen dubbele boekhouding op nahouden, milieubewust werken, ondersteunen van maatschappelijke activiteiten, creëren van werkgelegenheid, etc. Oneerlijke concurrentie, onderlinge prijsafspraken, kartelvorming, jokken tegen hiertoe ingestelde parlementaire enquêtecommissies hebben ook hiermee te maken. De bouwfraude is dus een mooi voorbeeld van onethisch gedrag van managers. Wat dacht u ook van de affaire rond Nina Brink en Cor Boonstra. Als deze trend zich doorzet kan het ernstige consequenties hebben voor het concurrentievermogen van ons bedrijfsleven. Ik verwijs hierbij ook naar het onethische gedrag van het management van het eens zo succesvolle Amerikaanse concern Enron, dat als gevolg hiervan nu bankroet is en veel onderneming (o.a. Arthur Andersen) de afgrond heeft ingesleurd. Onlangs was ik in de VS om mijn nieuw managementconcept (de Total Performance Scorecard) dat hierop betrekking heeft voor het bedrijfsleven en op universiteiten daar te presenteren. Wat mij daar opviel was het feit dat de Amerikaanse overheid behalve Irak ook normen & waarden in het bedrijfsleven hoog op haar agenda heeft staan. Het idee van premier Balkenende om een commissie voor ethiek in te stellen is dus hard nodig, maar dan ook voor het bedrijfsleven. Het mislukte Noorse concept voorziet hier helaas niet in.
Het boek -Total Performance Scorecard; een speurtocht naar zelfkennis en competentie-ontwikkeling van lerende organisaties” (Scriptum Management, oktober 2002) biedt een leidraad en een integraal raamwerk voor het effectief inbedden van hoge morele normen, waarden en principes in het strategisch beleid van organisaties. In dit boek wordt expliciet de link gelegd tussen de balanced scorecard en bedrijfsethiek. Het omvat een nieuw managementconcept waarin ondernemen beschouwd wordt als een ethisch leerproces. Respect voor elkaar, integriteit, onderling vertrouwen, teamwork, klantgerichtheid, etc. zijn essentiële elementen hierin. Het gaat over organisatieverandering, die begint bij individuele en collectieve gedragsverandering, hetgeen door leren wordt bewerkstelligd. Total Performance Scorecard is een -van binnen naar buiten” benadering, die de kern van uw identiteit als vertrekpunt heeft. Het is een ethische leefwijze, gericht op het ontwikkelen van de talenten en ethisch handelen. Het is ook een proces van voortschrijdend inzicht dat voortdurend wordt gecoacht en bijgesteld om creativiteit, leren en het delen van kennis te mobiliseren en te cultiveren. Managers en medewerkers hebben de morele plicht zich conform deze nieuwe leefwijze te gedragen. Voor nadere informatie zie: www.qmconsulting.nl en www.Total-Performance-Scorecard.com. Feedback op dit artikel gaarne via: info@qmconsulting.nl
Prof.dr.ir. Hubert Rampersad (QM Consulting Rotterdam)
Dit artikel is gebaseerd op het nieuwste boek van de auteur, getiteld -Total Performance Scorecard; een speurtocht naar zelfkennis en competentieontwikkeling van lerende organisaties” (Scriptum Management, oktober 2002).