Het vanmorgen bereikte politieke akkoord over de EU-wetgeving voor verantwoord en duurzaam ondernemen is een historische stap voor de wereldwijde bescherming van mens en milieu. Het MVO Platform juicht toe dat er eindelijk regels komen die bedrijven verplichten om misstanden als kinderarbeid, klimaatschade en moderne slavernij tegen te gaan. Tegelijkertijd wijkt het compromis van de EU-lidstaten en het Europees Parlement op verschillende punten ernstig af van de bestaande internationale afspraken over verantwoord ondernemen. Zorgelijk is bijvoorbeeld het uitzonderen van de financiële sector. Veel details van het akkoord moeten nog worden uitgewerkt.
De nieuwe EU-richtlijn, de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), verplicht de allergrootste bedrijven in Europa om hun ketens te onderzoeken op mensenrechtenschendingen, milieuvervuiling en klimaatschade. Bedrijven mogen niet langer wegkijken en moeten voortaan in actie komen om misstanden te voorkomen en aan te pakken.
David Ollivier de Leth (MVO Platform): “De nieuwe EU-wet is een goed begin om de ernstige misstanden in wereldwijde productieketens aan te pakken, maar wel slechts het halve werk. Het is een gemiste kans dat er zulke grote beperkingen zijn opgenomen in de wet. Het is zeer teleurstellend dat de intensieve lobby van het bedrijfsleven om de regels af te zwakken veel invloed heeft gehad op het eindresultaat.”
Ernstige tekortkomingen
Op basis van wat nu bekend is over het akkoord signaleert het MVO Platform meerdere tekortkomingen, die de wet veel minder effectief maken. Eerder becijferde het CBS dat de regels gaan gelden voor slechts minder dan 1 procent van de Nederlandse bedrijven. Problematisch is dat banken, verzekeraars en vermogensbeheerders zelfs grotendeels zijn uitgezonderd van de verplichtingen, terwijl de financiële sector juist een essentiële rol heeft in het tegengaan van mensenrechtenschendingen en milieuschade. Bedrijven die wel onder de nieuwe wetgeving vallen, hoeven geen maatregelen te nemen om misstanden tegen te gaan die voortkomen uit het gebruik van hun producten of diensten. Zorgelijk is ook dat de wetgeving niet alle typen mensenrechtenschendingen en milieuschade omvat.
Ondermijning van internationale normen
Het gevaar is dat de EU-richtlijn hiermee het internationale normenkader voor verantwoord ondernemen uitholt. In 2011 zijn binnen de VN en de OESO afspraken gemaakt over hoe bedrijven mensenrechtenschendingen en milieuschade in hun ketens moeten voorkomen en aanpakken. Zowel de Nederlandse regering als Europarlementariër Lara Wolters (S&D/PvdA), hoofdonderhandelaar van het Europees Parlement, hebben zich de afgelopen jaren steeds opgesteld als voorvechters van effectieve wetgeving in lijn met de VN- en OESO-normen. Koploperbedrijven, ook in de financiële sector, zijn al jaren bezig met de toepassing van het internationale normenkader.
In Nederland ligt momenteel een wetsvoorstel in de Tweede Kamer dat veel beter overeenkomt met de OESO-richtlijnen. Die aansluiting met internationale normen is cruciaal om tot wetgeving te komen met positieve impact op mens en milieu in de wereldwijde productieketens van bedrijven.