Onlangs mocht ik met deelnemers van de Executive MBA Sustainable Business Models een inspirerende studietrip maken naar twee toonaangevende broedplaatsen van duurzame innovatie, in Friesland. Deze provincie wil (al) in 2025 de meest circulaire regio van Europa zijn! Tijdens onze trip boden Vereniging Circulair Friesland en zuivelreus Friesland Campina een aantal eyeopeners, waardevol voor alle professionals die streven naar duurzame verandering in hun organisaties. En daarom deel ik deze inzichten graag.
Zelf ben ik onder de indruk van wat de Provincie Friesland nastreeft. De gevolgen van onze huidige, niet-duurzame economie zullen in de toekomst enorm zijn, maar toch is het voor velen lastig om nu de urgentie te voelen. De historici van de toekomst zullen onze keuzes echter streng beoordelen. Laten we ons afvragen: maken we voldoende deel uit van de oplossing of blijven we te lang hangen in de oude, schadelijke patronen?
Onze vijf eyeopeners voor succesvolle duurzaamheidstransitie:
1. Energie en welwillendheid zijn dé katalysatoren voor duurzame verandering.
Vereniging Circulair Friesland blijkt zeer succesvol in het aanwakkeren van enthousiasme bij lokale bedrijven. Zij delen verschillende ‘routekaarten’ die helpen bij het zetten van praktische stappen. De projectbetrokkenen Jantie van der Laan en Marije de Boer brengen een aanstekelijke energie naar de discussies, waardoor steeds meer bedrijven zich aansluiten bij deze beweging naar duurzaamheid.
2. Sterke regie is nodig voor het verbinden van initiatieven.
Zonder regie zal het wiel steeds opnieuw worden uitgevonden. In de Provincie Fryslân is Gedeputeerde Friso Douwstra een belangrijke schakel. Hij bekrachtigt niet alleen zijn morele steun aan de ambitieuze doelstelling, maar ook de financiële middelen om het circulaire beleid in de komende jaren voor te zetten.
3. De inzet van onvermoeibare transitiemanagers is key.
Uiteraard heeft vrijwel elk bedrijf momenteel het woord “duurzaamheid” in het mission statement staan. Maar de uitdaging is om die bedrijfsstrategie praktisch te vertalen naar meetbare verbeteringen voor de eigen organisatie. Bij FrieslandCampina ampina viel ons het onvermoeibare werk van transitiemanager Martin Traa op, die voortdurend duurzame projecten initieert en de business case voor circulaire processen bevordert.
4. Lokale en internationale symbiose is nodig voor innovatie.
Het is cruciaal om balans te vinden in de focus op regionale acties en op bredere nationale en internationale initiatieven in Nederland en Europa. Er is nog genoeg winst te behalen. Terwijl er al veel gebeurt op het gebied van duurzaamheid, recycling en circulariteit in samenwerking tussen het MKB, grotere bedrijven, gemeenten en de Provincie Friesland, is er ook veel te leren van landelijke-, Europese- of internationale afspraken en richtlijnen.
5. Slimme datakoppeling is nodig voor structurele verbeterslagen.
Het blijkt dat er onvoldoende bewustzijn is over mogelijkheden om (digitale) gegevens uit verschillende bronnen te koppelen. Daardoor worden kansen gemist voor het maken van structurele verbeterslagen, bijvoorbeeld op terreinen met meerdere bedrijven. De datastrategie van de Europese Unie is erop gericht om veel meer waarde uit data te halen. Als onderdeel hiervan biedt de International Data Spaces Association prachtige oplossingen om bedrijven verantwoord toegang tot elkaars data te bieden, terwijl commercieel gevoelige gegevens beschermd blijven.
En nu: van de collegebanken naar de werkvloer
De deelnemers van de Executive MBA Sustainable Business Models leren theorie en methodes in de collegebanken, en met dit bezoek aan Friesland kregen ze ook de kans om deze te koppelen aan de praktijk. Nu is hun uitdaging om al deze leerstof om te zetten in een veranderplan voor hun eigen organisatie. Want, al is een Executive MBA weliswaar een hoge academische graad, uiteindelijk gaat het erom wat je ermee doet op de werkvloer.
David Langley, hoogleraar Digitale Transformatie en Strategie aan de Rijksuniversiteit Groningen, gespecialiseerd in hoe bedrijven innovatieve digitale oplossingen kunnen inzetten voor o.a. duurzaamheid. Hij is opleidingsdirecteur van de Executive MBA Sustainable Business Models, aangeboden door de University of Groningen Business School i.s.m. Campus Fryslân – University of Groningen. Ook is Langley docent in het nieuwe 3-daagse UGBS programma Duurzame Businesstransitie, rondom praktische tools voor integrale waardecreatie.